Agnostizm

Agnostisizm resmi olarak ilk defa 1800'lü yillarin sonunda ünlü biyolog T. H. Huxley tarafindan ortaya atilmistir. Bilinmezcilik olarak da tanımlanır. Agnostisizm, tanrının varlığının "bilinemez" olduğunu savunur. Dinlerin tanrıdan gelmediğini söyler ve dinlerin tanrısını da reddeder ancak başka bir tanrının, bir yaratıcının varolup olmadığının hiçbir zaman bilinemeyeceğini söyler. Bu bakımdan agnostisizm kendini, "kesinliklikle tanrı vardır" diyen teizmden de "kesinlikle tanrı yoktur" diyen ateizmden de ayrı tutar. Bir başka kategorilendirmeye göre ise agnostizm, ateizmi kategorisi altında bir alt kategoridir. Geleneksel ateizm, pozitif ateizm adını alırken, agnostizm ise negatif ateizmdir.

Doğu felsefesinde de agnostizme rastlamaktayız. 11. yy. da yaşamış İranlı şair Ömer Hayyam'ın aşağıdaki dörtlüğü, uzun felsefi yazılardan çok daha etkili şekilde agnostizmi anlatmıyor mu?

Varlığın sırrı saklı senden, benden;
Bir düğüm ki ne sen çözebilirsin, ne ben.
Bizimki perde ardında dedikodu:
Bir indi mi perde, ne sen kalırsın, ne ben

İnsanın, kendi deneyimleriyle elde ettiği olguların ötesinde hiçbir şeyin varlığını bilemeyeceği bir gerçektir. Bizlere göre bilgi duyuların sonucudur ve duyular dışında bilgi edinemez ve herkes için geçerli bilgi olamaz.

Agnostiklere göre tanrının varlığı meselesi insan aklının ötesinde bir konudur. O halde böyle bir varlık hakkında konuşmak ve hüküm vermek de imkansızdır Her ne kadar bazı agnostikler tavırları ve yaşamları onların ateist olduğu izlenimini vermekteysede bir kısmı kendilerinin felsefi açıdan ateist olmadığını ifade etmiştir. Mesela ateist olarak bilinen ünlü düşünürlerden Bertrand Russell (1872-1970) felsefi açıdan kendisini agnostik olarak tanımlamıştır. Çünkü ona göre herşeye rağmen tanrının yokluğunu kanıtlıyacak bir delil mevcut değildir.

Huxley agnostik sözcüğünü hem geleneksel Yahudi-Hıristiyan tanrıcılığını, hem de tanrıtanımazlık öğretisini reddederek Tanrinin varlığı sorununu ortada birakan düsünürler için kullandı. Terim daha sonra geriye götürülerek bütün bilinemezci ögretileri kapsamıştır. Agnostisizm, tarihsel olarak bilimin denetiminden yoksun insan düsüncesinin düştüğü büyük yanılgılara bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. İlk tepkiyi Yunan antikçağ bilgicilerinden duyumcu sofistler vermistir. Onlara göre bilgi duyularin sonucudur ve duyular disinda bilgi edinemez ve herkes için geçerli bilgi olamaz. İnsanın, kendi deneyimleriyle elde ettiği olguların ötesinde hiçbir şeyin varlığını bilemeyeceğini ileri sürer bu öğreti.


Ünlü agnostikler:


Ayaan Hirsi Ali, Margaret Atwood, Susie Bright, Vincent Bugliosi, Robert X. Cringely, Clarence Darrow, Charles Darwin, Alan Dershowitz, Richard Dreyfuss, Umberto Eco, Timothy Ferris, Carrie Fisher, Stephen Jay Gould, Matt Groening, Bob Guccione, Robert (Bob) James Lee Hawke, David Horowitz, Bob Hoskins, Robert Jastrow, Matt Johnson, Jack Kevorkian, Larry King, Tony Kushner, Dave Matthews, Larry Niven, Neil Peart, Sean Penn, Roman Polanski, Bertrand Russell, Carl Sagan, Dan Savage, James Taylor, Charles Templeton, Uma Thurman, Ted Turner, Robert Anton Wilson.

Kaynak: http://www.turandursun.com/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=38
 
  • Konu Sahibi Konu Sahibi
  • #2
Burda dikkat edilmesi gereken şey dini inanışlar gibi ateizminde bir inanç olarak adlandırıldığı. Agnostizm ise inanç, bir din değil düşünce sistemidir. Bilimin temelindeki kuşkuculuk agnostizmdede kendini bulur.

Agnostizm genel olarak dinin reddidir, hristiyanlik, müslümanlık vs agnostizmde yer almaz. Ama bir tanrının, bilinçli yada bilinçsiz bir tanrı, olabileceği ihtimali, olamayacağı ispatlanana kadar vardır. Tabi tam terside...
 
E ama sartre de der ki eğer materyalizm tanrının var olmadığını kanıtlayamıyorsa Aynı teistler gibi soruna dogmatik yaklaşıyorlar. Tanrıya inanmak için teistlerin tanrının olduğuna bilimsel şekilde inandırmaları lazım beni, aynı şekilde materyalistlerinde tanrının olmadığına inandırmaları lazım. Şimdi sartre demi angnostik?
Eğer sartre de agnostikse bu ünlü agnostikler arasında neden yeralmıyor?
 
Yeterince ünlenmemiş :)

Şimdi, materyalizmin tanrı konusunda bilinmezci yaklaşması gerekiyor bence.

Fakat teistlerin bunu ıspatlamak için bilimsel kanıt vermesi söz konusu olamaz, çünkü tanrı, özellikle ilahi denilen dinlerle var edilen tanrı, bilimsel kuralların sonucu değil, bilimsel kuralların da kapsayanıdır. Yani evrensel küme tanrıysa, bilimsel kurallar, metafizik, boyurlar, mekan, zaman gibi kavramlar birer alt kümedir. Alk kümeler de evrensele götüremez.

Bu yüzden tanrı olgusu kanıt oluşturabilecek bir olgu değil, inanç işi.. İnanmamak için sebep olabildiği gibi inanmak için de sebep olabilir.. :)
 
  • Konu Sahibi Konu Sahibi
  • #5
Böyle diyorsa agnostik olmalı :) O yazıyı ben alıntı yaptım, muhtemelen daha birçok insanda vardır, hem baksana beni bile listeye yazmamışlar :D

Sartre'nin dediği gibi bilimsellikten öte inanç söz konusu ise yaklaşım dogmatiktir, ters kutuplarda olsalarda birleştikleri bir nokta vardır. Evet ateizm bilimsel olarak yaklaşıyor ama tümdengelimci bir yaklaşım sergiliyor bence. Önce tanrı yoktur diyerek buna kanıtlar getiriyor. Tümevarımı kullanmak agnostizm oluyor sanırsam...
 
Agnostizm'i cok mantikli bulsam da beynimin buyuk bir kismi "Tanri yoktur" diyor, bu yuzden tamamiyle bilinmezci olamiyorum.

Birde revolte, tumevarim'i kullansa bile, agnostizm bir sonuca varmiyor. Yani son nokta yine bilinmezcilik. Ama ateizm "tanri yoktur" deyip son noktayi koyuyor, kanitlar ne olursa olsun.

Sanirim ben o 'son nokta' olmadigi icin tamamiyle agnostizm'i benimseyemiyorum..
 
  • Konu Sahibi Konu Sahibi
  • #7
Agnostizm sonuçta bir bilim değil; düşünce sistemi. Sonuca ulaşacak olan bilim. Ateizmde bir çözüm üretmez, kati yargı belirten bir sonuç belirtir. Bunu bilim ile açıklamaya çalışır.

Tanrının varlığı yada yokluğu ispatlanana kadar bir teoridir. Olup olmadığı ispatlanırsa zaten agnostizm diye bişey kalmaz, deizm ve ateizminde kalmaması gerektiği gibi.

Tümevarım derken, tek tek parçaları inceleyerek yargılar geliştirmek bilimin görevi. Elbet böyledir diyip bunu ispatlamayada gidilebilir ama bu sonucun gerçekliği hakkında şüpheler uyandırabilir.
 
Zaten ben, kendi adima, bir dusunce sistemi oldugu icin benimseyemiyorum dedim. Yani benim kafamda bir 'son nokta' olmasi gerektigi icin, ve bunu benim icin en uygun bicimde karsilayan sistem ateizm oldugu icin agnostik degilim demek istedim :D Tabi ki de her halukarda Tanri'nin varligi ya da yoklugu teoridir. Yani bence yoktur :D ama bunu kanitlayacak bir delilim olmadigina gore teoridir, ateist de olsak, agnostik de.

Bilimin varacagi sonuc bir yana, insan kendine bir dusunce sistemi olustururken kendine en dogru geleni secer. Musluman "Allah vardir cunku.." der, Ateist "Tanri yoktur cunku.." der ama Agnostik "bilmiyorum" deyip birakir mi? Bilmemeyi dusunce sistemi olarak secmek soru sormayi, merak etmeyi durduruyor mu? Cok uzattim ama kendimi nedense ifade edemiyorum.. :?
 
''Musluman "Allah vardir cunku.." der, Ateist "Tanri yoktur cunku.." der '' diyorsun sevgili oceanides ama bence tam tersi olmaktadır yani bu örnekjlerde tümden gelim yapıyorsun ama varlığını aslında bi şekilde inanmamızı sağlayan tüme varımdır .. artık düşünüyorum o halde varımın nerelere gittiğini hepiniz biliyorsunuzdur.varlığını bile inkar eden insan beyninini verimli oalrak bir kaç saniye kullanırsa hem varolduunu ve hem de çevresindeki mucizevi şeylerin daha mucizevi bir yaradanı olduunu görür bu Allah Olmaz ''Tanrı ''olur sen başka şey dersin başka ''din'e'' inanırsın ama mantıklı bir folozof zaten bunları ispatlamaya çalışmaz bu iş soruyu ortaya atmaktır çözmek değil
 
Etraftaki mucizevi şeylere bakıp da şaşırmak yerine bilimle ilgilenirsen cevap bulursun. Etraf dediğin yer doğa ise, bu boyut ise, onunla bilim ilgileniyor.

Dediğin doğru, inananlar genellikle, hele bu şartlar altında, tümden gelimci yaklaşıyorlar. Tanrı var, din var, çünkü; kitabı var mesela. İnananlar için Tüme varım zor bir iş, çünkü aldığın kanıtlar aynı zamanda ateist bir materyalizme de ulaşıyor. Fakat ateistler buna sığınarak sebepler bulup sonucunda yokluk iddia edebilir.

Agnostikler de aynı şekilde bilemeyiz çünkü de diyebilir, böyle böyle ise bilemeyiz de diyebilir. Ama bilemeyiz çünkü gibi bir ön kabule ihtiyaç da duyulmaz.
 
Burayı BİRŞEY yaratması lâzım matematiksel olarak,zincir mantıkla yaratılış olur...
Yaratılmışlıktan yaratılma ve 0'dan yaratılma,buralar,biz ve herşey diye toplarlarlayayım 0'dan yaratılmadan olamaz mantıken
İspatmı;Ölüm sonrası ve akıl yolu...
0'dan yaratılmışlığa hiç tanık olamıyoruz,etrafımızdaki herşey yaratılmışlıktan yaratma...
Akli olarak bakarsak 0'dan yaratılma olmadan bu zincirin kurulması imkânsız,sayıların sonsuz olmasıda buna bağlıdır,0 duvarını akli olarak henüz göremez ve algılayamayız...
Ayet;ALLAH'ın müsade ettiği yere kadar ilmi anlayaiblirsiniz.
 
Organik maddelerde inorganik maddelerden oluşuyor. Üstelik bu labaratuar ortamında gerçekleştirilebilmiş yani cansız maddeden bir canlı yaratılmış (tanrıları bilim insanları). Yani bilim adım adım açıkları kapatarak ilerliyor. Dün mucize olan bugün sıradan birşey olarak gündelik yaşamımızda yer alıyor. Yani mucizelere şaşmak yerine en güzeli nasıl olabiliri araştırmak değil mi?
 
Ortada kalmışlıktan çok kendini bu iki kavramın dışında tutmaktır bence agnostizm. Kendinin farkında olan birisi, algılayamadığı bir şey hakkında kesin yargılara ulaşamayacığını bilir. Veya algıladığını da sanabilir saygı duymak lazım tabi..
 
turkegilmez demiş ki:
Yok yahu nereye kadar izin veriyormuş?vitesi boşa alma düşünmeye devam et...

sen hep böyle mi tartışıyosun , tartışcağın şeyleri. sen düşüncelerini söylemişsin yukarda,niye senin düşüncene ters gelen düşünceleri küçümseyip, saygısız şekilde yazıyosun, çok ayıp etmişsin o sorduğun soruda, düşünce özgürlüğü,düşündüğünü söyleyebilme,tamam hepsi eywallah ama saygısızlık yapmadan,karşındakinin düşündüğünü küçümsemeden, özellikle tartışılan konu "din" kavramını da içeriyosa daha itinalı bişekilde....

"vitesi boşa alma,düşünmeye devam et" demişsin... ne biçim bi söylemdir bu yaa, inanan kimseler düşünmüyo mu zannediyosun, o sorduğun şımarık sorudan dolayı pişman olacak inanç mertebesine sen ve senin gibiler inşallah bi gün yükselir....
 
ya ne komik adammışsın,benim sana karşı ne tavrım olcak,bana ne senin Allah a inanıp inanmamandan,ister inanırsın,ister inanmazsın.....
ne öyle şekillere giriyosun, yok "adam gibi alıntı yap", yok "w kullanmazsan cevabını alırsın" falan.....
benim tersime giden olay "nereye kadar izin veriyomuş" gibi bi üsluba girmen, yoksa ben burda kimsenin tartışmasına bişey dediğimiz yok,herkes istediğini söyler ama adam gibi söyler !!!!
yukardaki mesajımın sonundaki "o sorduğun şımarık sorudan dolayı pişman olacak inanç mertebesine sen ve senin gibiler inşallah bi gün yükselir....." sözüme alındın galiba,bunu yanlış anlama, içimden o an öyle geldi,öyle yazdım,bir tür dilek yani,yoksa kimse kimseyi zorla bişeye inandıramaz....
tamam daha yazmıcam,yer kaplamaya gerek yok....tartışın bakalım agnostizmi....
 
Geri
Üst