Bu konuda yıllardır bir çok model için hesap kitap yapıyorum, karşılaştığım durumu genel olarak özetleyeyim.
Öncelikle bunların hepsi kişisel yorumlarım olduğu için fikirlerimi herhangi bir luthier veya gitar modeli belirtmeden, durumu özetlemek adına istediğim modeli X markasının A model, Y kasa gitarı olarak söyleyeyim.
X markası, Y kasa gitarın A,A1,A2,A3 gibi değişik manyetik veya ağaç kombinasyonlarında modellerini çıkartıyor. Bu kasa gitarları gördüğünüzde spesifik olarak X markası aklına geliyor. Fiyatları ise 1.800 Euro ile 2700 Euro'ya kadar gidiyor, vergileri hariç. Bu gitarları satın almak yerine alternatif olarak işini iyi yapan bir luthiere bu gitarın aynısını yaptırmaya karar verdim.
A luthierinin, pek insana kaliteli hissettirmeyen ya da o kasa bir gitarda iyi çıktı vermeyecek örnekler verip, yaklaşık olarak X markasının A modelinin fiyatını teklif ettiğini,
B luthierinin, aynı model gitarlara ilgili olduğu ve nispeten yakın kalitede gitarlar ürettiğini gördüm. Ancak bir tezat mevcut, birebir ölçülerinin ve hemen hemen her şeyinin alındığı yine X markasının A modeli için olabildiğince fiyat performans yapılmaya çalışılmış ve bazı noktalarda daha kaliteli donanım kullanılabileceğini düşündüğüm, özetle donanım kalitesi düşürülmüş bir gitar için 2300 Euro (aynı gitar X markasında 1800 Euro) fiyat aldım.
Ağacı hariç her parçasını kendilerinin ürettiğini anlıyorum, üretilemeyenlerini sipariş ettiklerini ve belki ağacından donanımına kadar temin ettikleri her şeyin Euro üzerinden olduğunu anlıyorum. Aynı şey Amerikan menşei'li X markası için de söz konusu.
Yani daha düşük donanım kaliteli ve aslında klon mantığıyla yola çıkmış bir gitarın istenildiği zaman kolayca satılabilecek hatta Türkiye'de bulunmayan ve dünya lideri markalardan birinin gitarı olan A gitarından daha pahalı olması. Hadi donanımı ağacı hepsi birbirine denk olsun ve (misalen) 1250 Euro tutsun. 1050 Euro Türkiyede yapılan gitar için işçilik ücreti olsun. Türkiye'de yapılan bir gitarın işçiliği için neden Euro bazında işçilik ücreti talep edilir ? Biz de biliyoruz yaptığımız bütün harcamanın dışa bağımlı olduğunu ve aldığımız her şeyin Euro/Dolar bağlamında olduğunu ancak hem birebir aynı donanım kalitesini alamayacağım, hem satmak istesem satamayacağım, hem de daha fazla para verip daha geç elime geçecek bir gitarı neden Türkiye'den alayım ki ? Gider rahat satabileceğim, bu kasa gitarları dünyaca bilinen ve daha uygun ve kaliteli olanını alırım dedim ve vazgeçtim.
Luthiere gitar yaptırma konusunda genelde bu işin sevdalıları veya luthierler şuna benzer argümanlar yaşanıyor, (Türkiyede çok yaygın olduğu için Schecter'ı örnek vereceğim. Diyelim ki Schecter'ın üst segment gitarlarından birisi bu noktada genelde yaklaşık olarak benim için fiyatı kabul edilebilir olan luthier yapımı gitarlarla kafa kafaya ya da daha ucuza oluyor). Schecter olan gitarı almak cazip geldiği zaman onlar için fabrikasyon, kar amaçlı üretilmiş gitarlar seri üretim gitar vesaire. Bunları söyleyen ya da söylemeyen kimse bu işi hayır işi olsun diye yapmıyor, gitarın yapılmasının uzun sürmesi ya da uzun bir sürede tek gitar yapmak o gitarın işçiliğinden çok eldeki imkanların zayıf olduğunu gösterir. Onlar ayda onlarca gitar üretiyor, bu gitarlar seri üretim vs argümanlar bu noktada çok geçerli olmuyor haliyle. ANCAK şuna katılıyorum, üst segment Schecter bir gitar almak yerine insanın içine sinen bir luthier gitarı almak bir noktada daha özel bir gitara sahip olmak oluyor ve bu şekilde hissetmek kişi için önemliyse, aradığı böyle bir gitar ise luthier gitarının böyle bir farkı var. ANCAK bu benim bahsettiğim örnek veya sizin durumunuz için geçerli değil çünkü zaten bu meblalardaki gitarlar bu bağlamda özel gitarlar. Her yerde karşınıza çıkamayacak, çıksa da herkesin elinde göremeyeceğiniz gitarlar. Ve aynı şekilde ciddi kalite kontrollerinden geçen hatta bazılarının bu süreçleri Youtube'da paylaştığı enstrümanlar.
Özetle eğer arada hatrı sayılır bir fiyat farkı yakalanıyorsa, örneğin 2.700 Euro'ya satılan bir gitar için sizden (tabi ki istediğiniz donanımın ücretine göre değişebilir) maksimum 1300 Euro'ya kadar bir ücret bekleniyorsa bence düşünün derim. Bana kalırsa gövde kalıpları telecaster gibi her luthierin aşina olduğu kalıplardaysa bu fiyat bile çok fazla ama klavye-sedef işçiliğini bilemiyorum.
