Akor değişince gam değişmeli mi?

Başlık biraz tuhaf oldu farkındayım. Mesala internetten A minör blues backing track açtım. Backing track A tonunda ama içinde akorlar sırayla Am C Em G diyelim. Biz Am akorunda A minör bir gam çaldık, Am den sonra C gelince ona uygun bir gam bulup geçiş yapmamız mı gerekiyor yoksa backing track boyunca A minör gamları mı çalacağız?

''gerekiyor'' diye bir durum söz konusu değil. duruma göre çeşitli yaklaşımlar söz konusu olabilir. eserin ve icracının anlayışına göre değişiklik gösterebilir. siz yeni yeni öğreniyorsunuz anlaşılan. şimdilik yapmanız gereken (bence) -bahsettiğiniz örnek üzerinden konuşuyorum- akor değişimlerinde am gamında çalmaya devam edin. ilk aşamada dikkat etmeniz gereken 'hedef notalar' olmalı. ingilizceniz varsa 'target notes in improvisation blues' , 'soloing over chord changes' gibi şekillerde aramalar yapın internette ya da youtube da. yüzlerce kaynak var. hatta binlerce. konsepti anlamaya çalışın. bu öyle hemen olacak birşey değil. içselleştirmeniz yıllar alır. akor değişimine göre hedef notaya kök sesten, 5lisinden, 3lüsünden ya da major hallerinden gibi çeşitli şekillerde yaklaşmanız (tabi duruma göre) başlangıç için bir yoldur.

bir gamın içinde hangi temel akorlar bulunabilir onu araştır sorunun cevabını alacaksın.

Madem ben de biraz daha kestirmeden cevap vereyim. Akorla birlikte gamı değişirse ortaya karışık bir şeyler çıkar. Am C Em G örneğinden gidelim. Hadi A minor ve C major gamları (ilgili minör) aynı seslerden oluşuyor. E minor ve G major gamında F# var. Pat diye F# basılmaya başlanırsa uyumsuz duyulabilir. Tabii bu hiç gam değişmez anlamına da gelmiyor. Eğer aynı akorlarda yine Am C Em G örneği üzerinden konuşursak örneğin E sesi baskın hale geliyorsa bu durumda zaten F# otomatik olarak gelebilir ve artık F basman uyumsuz duyuma sebep olabilir. Yani sadece temel bilgiler olarak söylüyorum elbette önerilen araştırmalara göre konuyu derinleştirmek mümkün. Yani deneysel olmayan müzik türevleri için gamlar pat diye akorlara göre değişmez. Bir değişim olacaksa ona uygun altyapı sağlanarak değişir, diye biliyorum.

Sorunuzun cevabı aşağıdaki videoda var.. Her şey armoni bilgisine dayanıyor.



Demek istediğiniz de şu sanırım Am C Em G her akor değişiminde o akorun gamını mı çalacağım ise müzikte kural yoktur ama bu çok tercih edilmez. Şarkının tonic akoru Am varsayarsak, tüm klavyede Am gamı iş görecektir, ya da 5 box Am pentatonic gam. Diğer yöntem ise akor geçişlerinde ilgili akorların chord tone'larını çalmanız (arpej). Çok fazla yöntem var burada. Biraz da kulağa güvenmek gerekiyor.

Bu arada her akorda ilgili akorun scale'ini çalmak isterseniz (modları öğrenmek için güzel bir yol) bu akorlar C major keyindeki olduğu için, C majorun modelarındaki scale'leri çalmanız gerekir. Örneğin Am (Aelion veya bildiğimiz minor) , C (Ionian, bildiğimiz major), Em (Phrygian) , G (Mixolydian) scale'leri çalmanız gerekir. Çünkü C major keyin içindeki 7 notanın dışına çıkmamanız gerekir.

Akorlar veya melodi hattının gerisinde kalan ögeler ilgili melodiye eşlik amacı taşır. Yani amaç melodiyi desteklemek, ön plana çıkarmak, belki bambaşka yerlere götürmek vs. Bu durumda aslında akorların melodiye göre tayin edildiğini düşünüp yaklaşmaya çalışman da faydalı olacaktır. Herhangi bir akor dizisi üzerine emprovizasyon çalışırken de çoğu zaman "gam" değişiyor diyemeyiz. Mesela C-F-G akorları çalarken burada senin tonaliten Do majör. F akoru geldiği zamanda tonaliten do majör, G akoru geldiği zaman da tonaliten do majör. Do majör dizisine ait sesler kullanmaya devam ediyorsun yani. Bir de, yukarıda da bahsedilmiş, dizilerin her bir derecesinden kurulan "modlar" adı verilen başka ses dizileri de mevcut. Akorlar değiştikçe bunlar değişir. Her akorda, sadece o akorun kök sesinden kurulan mod dizisi çalınır diye bir durum söz konusu değil tabi ki. İşleri kızıştırmaya başlamadan önce akor seslerini iyice öğrenmen, doğaçlamalarında bu akor sesleri etrafında dönen cümlelemeler yapmaya çalışman faydalı olabilir. Kulağın mutlaka rehberlik etsin tabi ki.