Pentatonik gamları ve bunları klavye boyunca yaymayı öğrendim. Fakat birçok blues licklerine baktıkça çoğunun bu gamların dizilimlerini takip etmediği veya bunlardan çıktığını gördüm. Klavye boyunca pentatonik gamların yerlerini öğrensem bile bunlardan nasıl bir ürün çıkarılacağını veya nasıl blues lickleri yazabileceğim konusunu hala anlayamadım. Bu yüzden pentatonik gamların nasıl kullanılacağı başlığı altında sordum.
Pentatonik Gamlar Nasıl Kullanılır?
- Konuyu açan masteryoda123
- Başlangıç tarihi
Burada bahsettiğiniz şey "sadece" pentatonik notalarının kullanılmasıysa bu konuda haklı olabilirsiniz fakat genelde bluesda çok bariz bir şekilde pentatonik kullanılır. Bazı licklerde kromatik notalar veya akor geçişlerine bağlı olarak dorian veya minor gam kullanıldığı da görülebilir. Buna ek olarak zaten b5 veya "blue note" denilen nota da bluesda bolca kullanılır ve bluesa karakteristik sesini verdiği söylenir. Fakat bunlar demek değil ki pentatonik bluesda yoğun bir şekilde kullanılmıyor.
Lick yazma konusunda da farklı yaklaşımlar düşünülebilir fakat benim tavsiyem dinlediğiniz ve sevdiğiniz lickleri birebir kopyalayıp çalmak ve bunları analiz etmek. Bunu yaptıkça pentatonik gamın sesine daha çok alışıp daha rahat lick yazabilirsiniz. Analiz ettiğiniz zaman da bazı gitaristlerin nasıl bir alışkanlığı olduğunu da görmüş olursunuz. Mesela SRV analiz eden biri görecektir ki genelde kendisi kök notanın tam ses yukarısındaki sesi (yani majör ikilisi) licklerinde kullanmayı sever. Bu notanın kendine has bir sesi vardır ve siz bunu çaldıkça bu ses kafanızda yer eder, bu sayede ileride kendi lickinizi yazarken bu notanın nasıl bir his/ses vereceğini bilirsiniz.
Bu arada tekrar belirtmekte fayda var. Bu yaklaşım benim tercih ettiğim bir yöntem. Daha farklı yaklaşımlar da kullanılabilir fakat ben bunun en faydalı yol olduğuna inanıyorum. Umarım yardımcı olabilmişimdir.
Üstteki mesaja ek olarak, pentatonik diziyi akor sesleri ile birlikte kullanmayı çalışabilirsiniz. Bu, özellikle dominant 7li akorlar üzerinde size çok farklı kapılar açar ki, blues dendiği zaman zaten en önemli akor tipi budur. Örneğin, C dominant 7 akoru üzerine Do minör pentatoniği çaldığınız zaman, dizide Eb sesinin, oysa akorda E natürel sesinin bulunduğunu görürsünüz. Bu iki sesi birlikte kullanarak (Eb'den E'ye yürüyüp "çözülüş" sağlayarak mesela) bluesun kendine has tınılarından birini yakalamanız mümkündür. Zamanla akor seslerine odaklanarak ve pentatonik diziyi de bunun uzantısı olarak görerek çok daha iyi nota tercihleri yapmaya başlayabilirsiniz. Böylece bahsettiğiniz sorunu aşmak da mümkün olabilir, çünkü hangi akorun üzerine hangi sesin çalındığını çok daha iyi analiz edebilirsiniz.
Çok basit bir de analiz ve akor-dizi eşleşmesi yapayım; bu da önemli çünkü ve başlangıçta çok fazla opsiyon olması kafa karıştırıyor.
C tonundan gidelim.
C blues dendiğinde, ilk akla gelen B minör pentatonik ve C blues dizisidir. Bu elbette doğru bir tercihtir, özellikle minör blues çalarken çok da iyi sonuç verir.
Ama zamanla farklı akor tiplerinin ve bunlarının birbirine bağlanmasının hakkını vererek çalmak istediğinizde, bu tek tip yaklaşım sizi çok kısıtlar.
Örneğin C7 akoru üzerinden C majör pentatonik (A minör pentatonik) VE C minör pentatonik kullanılabilir.
C7 akor sesleri: C E G Bb
C minör pentatonik: C Eb F G Bb (akor sesi ile örtüşmeyen ses içerir)
C majör pentatonik: C D E G A
C blues: C Eb F F# G Bb
Bu tercihler arttırılabilir, ama başlangıç için yeterlidir.
Uzun lafın kısası, tek bir diziyi blues akorları üzerine "yedirmek" yerine, her bir akorun üzerine kendi akor sesleri + pentatonik şeklinde düşünmeye başladığınızda bakış açınız değişecektir.
Bu tip daha akor sesi odaklı yaklaşımları anlamak açısından aşağıdaki videoları tavsiye ederim.