Fretleri Öldüren Etkenler

sali1313

sali1313

Bilindiği gibi gitarlarda fretlerin bir ömrü var. Bir süre sonra eriyip gidiyorlar...

Bu başlıkta gitarlarımızın fretlerinin:
1. Ömrünü arttırmak için neler yapılmalı
2. Nelerden kaçınılmalı
3. Sağlıksız kullanılan fretlerin belirtileri nelerdir?

Sorularına cevap arıyorum. Bilgi ve tecrübelerinizi paylaşmaktan çekinmeyiniz.
 
Eski tellerle çalınmaması ve tellerin düzenli olarak değiştirilmesi.
Tellerin çaldıktan sonra tel temizleyici materyallerle ya da en kötü peçete ile silinip ıslaklığının alınması.
Eninde sonunda eridikten sonra da paslanmaz çelik olanlarla değiştirtilmesi 🙂
 
En büyük zararı eski ve oksitlenmiş teller verir. Jim dunlop ultraglide 65 ile düzenli olarak teller temizlenirse hem telin ömrü uzar hem fretler korunmuş olur. Her gitaristte bulunması gereken bir ürün.
 
Faydalı bir konu olmuş. Gitara iyi bakmak haricinde bir de çalarken fazla basınç uygulamak da erimesine sebep oluyordur. Bol bend'ler hatta iyice bastırarak yapılanı erimeyi artırıyordur. Tabii böyle düşünerek çalmak da rahatsız edebilir ama sesin temiz çıkması ile basınç dengesini biraz olsun ayarlamak gerekiyor.
 
Sapı tutan elimizin tırnaklarının uzun olması fretlere veya fretboarda herhangi bir zarar verebilir mi? Bazen akor basarken tırnaklarım direkt ağaca dayanmış oluyor, hemen huylanıp gidip kesiyorum.
 
Ben hiç akor basarak çalmıyorum (bare basılan cıngıl cıngıl tililili tarzı clean funky ritimler calmiyorum) ama bu şekilde çalındığında fretlerin hızlıca eridiğini duymuştum. Sürekli bu şekilde "strum" vuruşuyla çalınan bir gitarın da ilk 5-6 fretinde derin çukurlar oluştuğunu gördüm.

Ek olarak actionun çok düşük olması da bence fretleri hızlı eritiyor (sap ve köprü ayarı çok iyi olsa bile). Düşük actionda ister istemez tel tınlama halindeykenki salınımı sırasında frete saniyede bilmemkaç defa çarpıyor ve eritiyor.

Çelik fret değilse, 1 yılda fret tepelerinde düzleşme çok hafif de olsa görünür hale geliyor. Bence oyuk oluşmuyorsa fretler doğal seyrinde eriyor demektir. Çünkü bu illa ki olacak bir şey ve oyuk şeklinde değil de eşit dağılmış biçimde tepeden düzleşme bunun daha zararsız olanıdır diye dusunuyorum.
 
Sahne müzisyenlerinin genelde fret erimesi çoklu bölgelerde oluşurken amatörlerin tek fret veya dar bölgelerde olduğu kişisel gözlemim.

Öğrenim sürecinde elbette aynı şeyi defalarca (keyif için dahil) çalmak normal ama bir noktadan sonra kişinin kendini geliştirmemesi gitara bile zarar veriyor.
 
Yanlış biliyorda olabilirim ancak yabancı youtube kanallarından bidiğim; Ömür uzatmak için özel kaplama kullanılan teller de fretlere zarar verir. Biraz düşününce mantıklı da. Teller çelik vb. kaplama, fretler ise genellikle nikel gibi metallerden üretiliyor. Nikel yumuşak kaldığı için ezilip zarar görür. Elixir tercih etmiyorum bu yüzden.
 
2005’ten beri elimde olan bir gitarım var, ilk birkaç ay ne denk gelirse o ama 2006’dan beri Elixir’den başka tel görmedi. Fretler sıfır gibi. Elbet benim tuşemle de alakası var ama bu fret denen meret bu kadar kolay bozuluyorsa normal değil ya çalanda sorun var ya da baştan gitar dandikmiş demektir. Bence.
 
-Çok fazla bend/vibrato
-Tellere sert basmak
-Tel kalinligi
-Çelik tel
-Oksitlenmiş tel
-Paslanmaz çelik olmayan fret

Hepsinden ne kadar olursa fret erimesi o kadar fazla olur.. benim tecrübeme göre en büyük etken tuşe. .11-.12 kaplamalı tellerle SRV usülü bol vibratolu abana abana blues rock çalınmış 1 yıllık bir gitarın fretleri, yıllarca .9 nikel tellerle caz çalınmış bir gitarın fretlerinden çok daha kötü durumda olur..
 
Son düzenleme:
solitude71 demiş ki:
2005’ten beri elimde olan bir gitarım var, ilk birkaç ay ne denk gelirse o ama 2006’dan beri Elixir’den başka tel görmedi. Fretler sıfır gibi. Elbet benim tuşemle de alakası var ama bu fret denen meret bu kadar kolay bozuluyorsa normal değil ya çalanda sorun var ya da baştan gitar dandikmiş demektir. Bence.
Hepsini görmek için tıklayın...
Hocam gitar nasıl bir gitardı, marka model ne ? Amerikan falansa zaten sağlam perdeler bulunuyordur, ama orta karar bir gitarsa ben de elixire geçmeyi ciddi ciddi düşünüyorum. Tek şüphem materyal olarak diğer tellerden daha sert bir maddeden yapıldığından dolayı perdelere daha fazla olmsuz etki bırakabileceğiydi.
 
berdin123 demiş ki:
Hocam gitar nasıl bir gitardı, marka model ne ? Amerikan falansa zaten sağlam perdeler bulunuyordur, ama orta karar bir gitarsa ben de elixire geçmeyi ciddi ciddi düşünüyorum. Tek şüphem materyal olarak diğer tellerden daha sert bir maddeden yapıldığından dolayı perdelere daha fazla olmsuz etki bırakabileceğiydi.
Hepsini görmek için tıklayın...
heh heh he sürprize hazır ol o zaman..... Cort NZS-1, Kore.

Öte yandan ben müzisyen değilim artı çok narin çalan bir insanım, yani metal de olsa parmaklarım hafiftir. Bu tek gitarım değil hatta sadece keyif için ara sıra çaldığım bir gitar o yüzden Elixir fren yıpratmaz demiyorum, benim şartlarım ile 15 senede bir mahsurunu görmedim diyorum.
 
Elixir ve benzeri kaplamalı (shielded/coated) tellerin bu durumda pek bir rolü yok. Aksine, sarımlı tellerin üzerindeki plastiğimsi kaplama daha az hasara bile yol açıyor denebilir. Lüthier arkadaşlar daha iyi açıklayacaktır fakat olayın özeti böyle. Ben asla sevemedim şu elixir telleri o ayrı.
 
Ömür uzatma konusunda değil de estetik görünmesi hususunda geçen telleri değiştirirken bir arkadaşın tavsiyesi üzerine fretleri silgi ile silmeyi denedim. Oldukça iyi parlatıyor. 🙂
 
kadiraksoy demiş ki:
Ömür uzatma konusunda değil de estetik görünmesi hususunda geçen telleri değiştirirken bir arkadaşın tavsiyesi üzerine fretleri silgi ile silmeyi denedim. Oldukça iyi parlatıyor. 🙂
Hepsini görmek için tıklayın...

bunu crimson guitarstaki kafası dövmeli kel abi de uyguluyor ancak onun kullandığı silgi farklı gibi geldi bana. evdeki siyah faber silgi ile aynı verimi alamadım çünkü. siz hangisini kullanmıştınız?
 
kausienranta demiş ki:
bunu crimson guitarstaki kafası dövmeli kel abi de uyguluyor ancak onun kullandığı silgi farklı gibi geldi bana. evdeki siyah faber silgi ile aynı verimi alamadım çünkü. siz hangisini kullanmıştınız?
Hepsini görmek için tıklayın...

Mavi renkli Faber Castell ile uyguladım hiç fena olmadı. Ancak videoyu izlemedim, dolayısıyla normal bir silgi performansı ile videodaki performansı karşılaştıramayacağım ama çok ucuz ve basit bir yöntem olduğu için ben memnun kaldım. 🙂
 

Geri
Üst