Son 10 gündür zaman buldukça başka DAW'dan geçiş amaçlı Reaper öğretiyorum kendime. İyice fikrim oluştu hatta geçişi yaptım (ilk projeme başladım, bir arkadaşımın görece sade bir projesinin mix'i), herşey kafamda tazeyken paylaşım yapmak istedim.
Kısaca önce benim tecrübem, sırasıyla protools-cubase-samplitude arasında geçiş yaptım bu işlere bulaştığımdan beri (15 yılı geçmiştir, bununda öncesi Sibelius ağırlıklı). Samplitude'a geçiş sebebim ağırlıklı mastering'le alakalıydı ama içindeki "object editor" diye bir özelliği yüzünden (bu hala cubase, protools'ta bildiğim kadarıyla yok. Studio one'da çok basit hali olduğunu duydum, reaper ise (item diye geçiyor) daha bile güçlü) benim için fark yarattı ve kayıt/mix ihtiyaçlarında da onunla ilerledim. Elbette Samp. mükemmel değil ama aslında bir sorun veya hissettiğim bir eksikliğinden ziyade potansiyel kaçırmamak için Reaper'a geçişe karar verdim, yazının devamını okudukça bununla ne kastettiğim anlaşılacaktır. Herkese hitab edebilmesi için şöyle kategorize ediyorum;
Hiç ingilizce bilmiyorum, hiç DAW kayıt tecrübem yok;
Şahsen izlemedim ama bir arkadaşım youtube’da “mixyaponline” kanalında emrah’ın videolarını tavsiye etti. Kanala girip aramaya reaper yazın 5 tane eğitim videosu çıkıyor tahminim başlangıç için ideal olacaktır.
İngilizcem biraz var;
Siz doğru Reaper anasayfasına, video’ya tıklıyorsunuz. İlk “start here” izleyin ama ben özetliyorum; Reaper explained (30 serilik olan) en sağlamı, üşenmeden geçmiş tecrübeme rağmen izledim (hatta not tuttum tavsiye ve kısa yolları, uyguladıklarının bazıları ezberime yerleşsin diye reaper’da simüle ettim) ve 3 akşamda seriyi bitirdim.
“Beni kasabilir, en temeller bana şimdilik yeter” derseniz “recording your band” serisine, gitardan çok midi ile alakanız varsa “first midi song” ile başlayın.
İzlerken sırf ekran görüntüsü var ve sunucu anlatım hızını abartmamış ama daha önemlisi anlattığı herşeyin menüsünü gösteriyor ve dinletiyor yani İngilizceniz kelimeleri yakalamakta zorlansa bile görselden ne olup bittiğini çıkartabilirsiniz.
“Reaper explained” bittiğinde sırf homestudio değil, ufak çaplı stüdyo işletme aşamasına bile merhaba diyebilecek kadar bilgileneceksiniz (headphone mix, çok kanallı kayıt ve routing setup gibi kavramları biraz anlatıyor). Burada tabii bitmiyor, aynı sayfada başka videolar var sürekli güncelleniyor ve youtube’da 2-3 güzel kanal var abone olabileceğiniz. Arattığınızda zaten ıncık cıncık her özelliği hakkında video veya en azından forum post bulursunuz. Ben daha kılavuza hiç bakmadım, zaten neredeyse 450 sayfa sırf ilk indirdiğiniz standart Reaper 🙂 Gelelim güncel reaper tecrübelerime;
Reaper
DAW geçişinde benim için en büyük sıkıntı kısayol ezberlemek ve menu aranmak, çünkü bir DAW’da artık belli bir hıza gelince (edit vs.) kimse doğal olarak bu süreci baştan yaşamak istemez. Bu umduğumdan iyi gitti, çoğu ihtiyaç zaten mouse’la beraber ctrl, shift, alt veya 1-2 tuşla tamamlanıyor. İçimden mesela “samp.te bu böyle, neden reaper’da değil…” gibi düşünmedim.
Açılış ve işleyiş hızı inanılmaz, ayda 2-3 kere güncelleniyor zaten. Konu başlığını açma sebebim bu değil ama korsan Cubase 5 mesela kullanan çok var, inanın sistem performansınızı (güncel uyumluluk kodlaması olmadığı için) gereksiz %20 falan düşürüyor olma ihtimaliniz var. Kıyaslayanlar güncel studio one’dan %5 ila %10 daha az CPU tükettiğini yazıyorlar yeni reaper için, amp plug-in'lerde gecikme daha düşük olacaktır.
Ben pek önemsemem ama görselin çoğu kişi için seçici bir faktor olduğunu biliyorum. Önce google’da “reaper theme’s” diye aratıp çıkan görsellere bakın,; Cubase, Logic, protocols bunların görsel hatta menu komut+yerlerini bile reaper’a yükleyebiliyorsunuz (ve bunlarda sürekli güncelleniyor) veya gözünüze hoş görünen özgün bir tasarım tercih edebilirsiniz. Anladığım kadarıyla çoğu reaper kullanıcısı zaten beraberinde gelen temayı kullanmıyor. V6’da HiDPI (MAC Retina) standard’ı geldi, monitörünüz büyükse yeni çıkacak theme’ler daha bile güzel olacak.
Fonksiyon olarak eksik yok gibi, video edit özellikleri bile fena sayılmaz. Yani sanmıyorumki Turkrock’tan birinin 4 point edit, DDP export falan gibi ihtiyaçları olsun…en basitinden backing track üzerine gitar kaydetmek isteyenler take sistemine zaten bayılacaklar (videonun ilk 2 dakikası durumu özetliyor);
Herşey güzel ama 1-2 yerde tempo tutmamışsa stretch özelliği (burada adam kasten başka metronomla çalmış);
bunlar çok temel özellik sayılır, daha tabii neler neler var yazmakla bitmez. Özünde ama Reaper’ın diğer DAW’lardan ayrıldığı yer özellştirilebilmesi, yani görüntü komutlar falan herşeyi rahatınıza göre şekillendirebiliyorsunuz theme’lere bakınca zaten bu biraz fikir vermiştir. Özel komut yaratabiliyorsunuz, tek tuşla yüzlerce işlem yatırabilirsiniz…yazının başında potansiyelden kastettiğim böyle şeyler…
Reaper Extensiyons
Reaper kullanıcılara programlama kapısını çoktandır açmış vaziyette, son 1-2 yıldır bunun meyveleri iyice kendini gösteriyor. SWS resmi değil ama resmi sitesinde tavsiye ediliyor, bunlara geliştirici diyebiliriz (sadece SWS yok ama ilk yükleyeceğiniz şey bu; SWS / S&M Extension ). Standart programa ek özellikler veya kolaylıklar getiriyor, mesela stretch/auto-strech reaper’da var ama yukarıdaki auto-stretch metodu (2. gitar örneği) bir sws özelliği ile yapılmış.
2. aşamada öğreneceğiniz şey bu diyebilirim. Zaten Reaper ve sws’e iyi hakim olanlar gözümde meslek kazanmış sayılır, yapamayacağınız şey yok yani.
Reaper Scripts
Burada işte olay çılgınlaşıyor. Reaper’I cep telefonunuz gibi düşünürsek script’lerde yükleyebileceğiniz app.ler diye örneklendirilebilir.
Script; iş hızlandırmak için basit bir komut, plug-in, midi aracı veya tekbaşına program olarak bile adlandırabileceğimiz kadar komplikeleşebiliyor (şu an 1000’lerce indirebileceğiniz script var, haftada birkaç tane yeni çıkıyor..). Biri mesela 2017’de şöyle bir liste yapmış fikir vermesi açısından;
Reaper Script Showcase
Bu noktada işte “keşke şöyle birşey olsa” diye forumuna sorduğunuzda “zaten var” diye genelde size script öneriyorlar. Yüklemesi, kullanması için öğrenme videoları mevcut ama o aşamaya geldiğinizde zaten pek yardıma ihitiyacınız olmayacak.
Bunları bir sıraya soktum ama bunu kolay anlatmak adına yaptım, yani herşeyi en başındanda yükleyip kafanız göre öğrenebilirsiniz ama bunu tecrübeli arkadaşlara öneriyorum. Ben mesela bazı kısayollarımı yaratmaya başlayıp sws kullanmaya veya script kullanmaya başladım bile ama daha olayın yüzeyinde sayıyorum kendimi. Projeler geldikçe ama zamanla bu ayarlar, lazım scriptler falan kendini belli edecek yani en başından herşeye yüklenmek zaten mantıksız. Yıllarca "olana" kendini insan adapte edince "tasarlama" lüxüne hemen adapte olamıyor.
2019 sonunda Reaper’ın durumu bu yani ve herşey 11mb indirmekle başlıyor. Son olarak bilmeyenler için demo kısıtlaması yok, sadece açıldığında 5sn bekletiyor (satın alınca bu olmuyor). Evinde müzik yapacaklar 60 dolar, ticari kullanım 225 dolar ama elbette bunu kontrol eden kimse yok müşterilerinin etiğine güvenerek bu günlere gelmiş küçük ve güzel bir firma. Lisans 2 versiyon için geçerli, bugün alan biri v7 ve v8’e para vermeyecek yani. Bu 5-6 yıl falan sürüyor ortalama.
Not; Eğitim videolarının çoğu V5 üzerinden yapılmış ama V6 çok yeni olduğu için güncelliklerini koruyorlar. Niyet varsa çokta beklemeyin yani öğrenmek için bu video serileri kolay yapılmıyor çünkü.
Kısaca önce benim tecrübem, sırasıyla protools-cubase-samplitude arasında geçiş yaptım bu işlere bulaştığımdan beri (15 yılı geçmiştir, bununda öncesi Sibelius ağırlıklı). Samplitude'a geçiş sebebim ağırlıklı mastering'le alakalıydı ama içindeki "object editor" diye bir özelliği yüzünden (bu hala cubase, protools'ta bildiğim kadarıyla yok. Studio one'da çok basit hali olduğunu duydum, reaper ise (item diye geçiyor) daha bile güçlü) benim için fark yarattı ve kayıt/mix ihtiyaçlarında da onunla ilerledim. Elbette Samp. mükemmel değil ama aslında bir sorun veya hissettiğim bir eksikliğinden ziyade potansiyel kaçırmamak için Reaper'a geçişe karar verdim, yazının devamını okudukça bununla ne kastettiğim anlaşılacaktır. Herkese hitab edebilmesi için şöyle kategorize ediyorum;
Hiç ingilizce bilmiyorum, hiç DAW kayıt tecrübem yok;
Şahsen izlemedim ama bir arkadaşım youtube’da “mixyaponline” kanalında emrah’ın videolarını tavsiye etti. Kanala girip aramaya reaper yazın 5 tane eğitim videosu çıkıyor tahminim başlangıç için ideal olacaktır.
İngilizcem biraz var;
Siz doğru Reaper anasayfasına, video’ya tıklıyorsunuz. İlk “start here” izleyin ama ben özetliyorum; Reaper explained (30 serilik olan) en sağlamı, üşenmeden geçmiş tecrübeme rağmen izledim (hatta not tuttum tavsiye ve kısa yolları, uyguladıklarının bazıları ezberime yerleşsin diye reaper’da simüle ettim) ve 3 akşamda seriyi bitirdim.
“Beni kasabilir, en temeller bana şimdilik yeter” derseniz “recording your band” serisine, gitardan çok midi ile alakanız varsa “first midi song” ile başlayın.
İzlerken sırf ekran görüntüsü var ve sunucu anlatım hızını abartmamış ama daha önemlisi anlattığı herşeyin menüsünü gösteriyor ve dinletiyor yani İngilizceniz kelimeleri yakalamakta zorlansa bile görselden ne olup bittiğini çıkartabilirsiniz.
“Reaper explained” bittiğinde sırf homestudio değil, ufak çaplı stüdyo işletme aşamasına bile merhaba diyebilecek kadar bilgileneceksiniz (headphone mix, çok kanallı kayıt ve routing setup gibi kavramları biraz anlatıyor). Burada tabii bitmiyor, aynı sayfada başka videolar var sürekli güncelleniyor ve youtube’da 2-3 güzel kanal var abone olabileceğiniz. Arattığınızda zaten ıncık cıncık her özelliği hakkında video veya en azından forum post bulursunuz. Ben daha kılavuza hiç bakmadım, zaten neredeyse 450 sayfa sırf ilk indirdiğiniz standart Reaper 🙂 Gelelim güncel reaper tecrübelerime;
Reaper
DAW geçişinde benim için en büyük sıkıntı kısayol ezberlemek ve menu aranmak, çünkü bir DAW’da artık belli bir hıza gelince (edit vs.) kimse doğal olarak bu süreci baştan yaşamak istemez. Bu umduğumdan iyi gitti, çoğu ihtiyaç zaten mouse’la beraber ctrl, shift, alt veya 1-2 tuşla tamamlanıyor. İçimden mesela “samp.te bu böyle, neden reaper’da değil…” gibi düşünmedim.
Açılış ve işleyiş hızı inanılmaz, ayda 2-3 kere güncelleniyor zaten. Konu başlığını açma sebebim bu değil ama korsan Cubase 5 mesela kullanan çok var, inanın sistem performansınızı (güncel uyumluluk kodlaması olmadığı için) gereksiz %20 falan düşürüyor olma ihtimaliniz var. Kıyaslayanlar güncel studio one’dan %5 ila %10 daha az CPU tükettiğini yazıyorlar yeni reaper için, amp plug-in'lerde gecikme daha düşük olacaktır.
Ben pek önemsemem ama görselin çoğu kişi için seçici bir faktor olduğunu biliyorum. Önce google’da “reaper theme’s” diye aratıp çıkan görsellere bakın,; Cubase, Logic, protocols bunların görsel hatta menu komut+yerlerini bile reaper’a yükleyebiliyorsunuz (ve bunlarda sürekli güncelleniyor) veya gözünüze hoş görünen özgün bir tasarım tercih edebilirsiniz. Anladığım kadarıyla çoğu reaper kullanıcısı zaten beraberinde gelen temayı kullanmıyor. V6’da HiDPI (MAC Retina) standard’ı geldi, monitörünüz büyükse yeni çıkacak theme’ler daha bile güzel olacak.
Fonksiyon olarak eksik yok gibi, video edit özellikleri bile fena sayılmaz. Yani sanmıyorumki Turkrock’tan birinin 4 point edit, DDP export falan gibi ihtiyaçları olsun…en basitinden backing track üzerine gitar kaydetmek isteyenler take sistemine zaten bayılacaklar (videonun ilk 2 dakikası durumu özetliyor);
Herşey güzel ama 1-2 yerde tempo tutmamışsa stretch özelliği (burada adam kasten başka metronomla çalmış);
bunlar çok temel özellik sayılır, daha tabii neler neler var yazmakla bitmez. Özünde ama Reaper’ın diğer DAW’lardan ayrıldığı yer özellştirilebilmesi, yani görüntü komutlar falan herşeyi rahatınıza göre şekillendirebiliyorsunuz theme’lere bakınca zaten bu biraz fikir vermiştir. Özel komut yaratabiliyorsunuz, tek tuşla yüzlerce işlem yatırabilirsiniz…yazının başında potansiyelden kastettiğim böyle şeyler…
Reaper Extensiyons
Reaper kullanıcılara programlama kapısını çoktandır açmış vaziyette, son 1-2 yıldır bunun meyveleri iyice kendini gösteriyor. SWS resmi değil ama resmi sitesinde tavsiye ediliyor, bunlara geliştirici diyebiliriz (sadece SWS yok ama ilk yükleyeceğiniz şey bu; SWS / S&M Extension ). Standart programa ek özellikler veya kolaylıklar getiriyor, mesela stretch/auto-strech reaper’da var ama yukarıdaki auto-stretch metodu (2. gitar örneği) bir sws özelliği ile yapılmış.
2. aşamada öğreneceğiniz şey bu diyebilirim. Zaten Reaper ve sws’e iyi hakim olanlar gözümde meslek kazanmış sayılır, yapamayacağınız şey yok yani.
Reaper Scripts
Burada işte olay çılgınlaşıyor. Reaper’I cep telefonunuz gibi düşünürsek script’lerde yükleyebileceğiniz app.ler diye örneklendirilebilir.
Script; iş hızlandırmak için basit bir komut, plug-in, midi aracı veya tekbaşına program olarak bile adlandırabileceğimiz kadar komplikeleşebiliyor (şu an 1000’lerce indirebileceğiniz script var, haftada birkaç tane yeni çıkıyor..). Biri mesela 2017’de şöyle bir liste yapmış fikir vermesi açısından;
Reaper Script Showcase
Bu noktada işte “keşke şöyle birşey olsa” diye forumuna sorduğunuzda “zaten var” diye genelde size script öneriyorlar. Yüklemesi, kullanması için öğrenme videoları mevcut ama o aşamaya geldiğinizde zaten pek yardıma ihitiyacınız olmayacak.
Bunları bir sıraya soktum ama bunu kolay anlatmak adına yaptım, yani herşeyi en başındanda yükleyip kafanız göre öğrenebilirsiniz ama bunu tecrübeli arkadaşlara öneriyorum. Ben mesela bazı kısayollarımı yaratmaya başlayıp sws kullanmaya veya script kullanmaya başladım bile ama daha olayın yüzeyinde sayıyorum kendimi. Projeler geldikçe ama zamanla bu ayarlar, lazım scriptler falan kendini belli edecek yani en başından herşeye yüklenmek zaten mantıksız. Yıllarca "olana" kendini insan adapte edince "tasarlama" lüxüne hemen adapte olamıyor.
2019 sonunda Reaper’ın durumu bu yani ve herşey 11mb indirmekle başlıyor. Son olarak bilmeyenler için demo kısıtlaması yok, sadece açıldığında 5sn bekletiyor (satın alınca bu olmuyor). Evinde müzik yapacaklar 60 dolar, ticari kullanım 225 dolar ama elbette bunu kontrol eden kimse yok müşterilerinin etiğine güvenerek bu günlere gelmiş küçük ve güzel bir firma. Lisans 2 versiyon için geçerli, bugün alan biri v7 ve v8’e para vermeyecek yani. Bu 5-6 yıl falan sürüyor ortalama.
Not; Eğitim videolarının çoğu V5 üzerinden yapılmış ama V6 çok yeni olduğu için güncelliklerini koruyorlar. Niyet varsa çokta beklemeyin yani öğrenmek için bu video serileri kolay yapılmıyor çünkü.
Son düzenleme:
