Makale/Tutorial Ücretsiz Amfi Simülasyonları, Efektler, IR'lar ve Sair

güncelleme: 22.01.2023
22.01.2023: Blacksun'ı kaldırdım, artık ücretli. Umarım kaçırmamışsınızdır.
25.12.2022: Aurora DSP Preamplifier eklendi.
24.12.2022: Kulaklık kısmına genel tavsiyeler eklendi, neurontube amfilere eklendi, UAD Volt eklendi, Element eklendi.
11.09.2022: Fazertone ücretsiz pedal pluginleri eklendi. Traction Waveform Free 12 eklendi.

14.07.2022: NUX Amp Academy IR'ları eklendi.
11.07.2022: Amfilere Aurora DSP Goblyn, efektlere Doom Plugs Bratwurst Fuzz eklendi.
05.07.2022: Amfilere HASR Free Pack 2.0 eklendi.
18.06.2022: Amped Roots yeni versiyonuna güncellendi.

Kullandığım, sesini beğendiğim ücretsiz amfi simülasyonlarının, efektlerin ve diğer gereklilerin listesini yapayım dedim. Ücretsiz her şeyi kullanmıyorum tabii, burada listelediklerim de gerçeğin aynısı dediklerim değil; verdiği sesi beğendiğim ürünler. Onlardan sonra da diğer ucuz ya da nispeten ucuz programlar, ses kartları, kulaklıklar ve gereken diğer şeylere değineceğim biraz.

Aşağıdakiler epey iyi ama bir Mercuriall ya da Neural DSP ürünüyle denk değiller tabii. Efektler için aynı şeyi söylemeyeceğim ama, efekt olayı büyük oranda çözüldü bence, ücretsizler de ücretliler kadar kaliteli. Ücretliler için de çok önemli bir uyarıda bulunayım, satın almadan önce kesinlikle deneyin, hepsinin denemesi var. Sisteminizde çalışmayabilir, sesini beğenmeyebilirsiniz; iade yok bunlarda, deneyin önce lütfen. Özel olarak ücretli olduğunu belirttiklerim dışında buradaki tüm yazılımlar ücretsiz.

Ücretsiz ve güzel amfi simülasyonları listesi aşağıda, herhangi bir sıralama içerisinde değiller. Yanlarında kabin simülasyonu ya da IR ile gelip gelmediğini de belirttim, kabinle gelmeyenler için biraz daha aşağıda listelediğim IR'lardan ve IR eklentilerinden kullanmanız gerekli, tek başlarına ses alamazsınız. DAW ya da VST host olmadan tek başına çalışanları da ayrıca belirttim, eğer "DAW nedir?" aşamasındaysanız daha onlarla başlayın. IR nedir diyorsanız, basitçe kabin aşaması. IR'lar mikrofonlanmış kabinlerin sesini verir.
  1. Audio Singularity neurontube (Tek Başına ✓ Kabin ✓): Soldano SLO-100 ve Laney TF300 emüle ediyor. İçinde bir Laney, iki klasik Marshall kabin var. Efektler de var. Epey epey başarılı. Öneririm
  2. Audiority L12X (Tek Başına ✓ Kabin ✓): Bu Marshall Lead 12 simülasyonu. Alışıldığın aksine solid state bir amfi bu, ama inanılmaz iyidir ya. Deneyin. Ücretsiz AC/DC tonları edinmen en iyi yollarından biri. Aşağıdaki IR'lardan Latte 212 ile ve Redwirez'in Marshall'ı ile güzel ikili oluyor.
  3. Aurora DSP Goblyn (Tek Başına ✓ Kabin ✓): Aurora DSP epey iyi bir firma, bu da metal amfileri. Önüne bir OD pedalı konmuş 5153 emüle ediyor. Kendisinde sadece kendisinde metal ve daha metal tonlar var. Neredeyse hiç ayarı yok, kullanmak çok kolay
  4. Cornflower Audio Redcurrant (Tek Başına ✓ Kabin ✓): Modern metal için epey iyi. Neyi modelliyor, bir şeyi modelliyor mu bilmiyorum. Güzel pedallarla geliyor, özellikle noise gate çok iyi, tek başına satsalar satın alırım diyeceğim kadar iyi.
  5. ML Sound Lab Amped Roots 2.0 Free (Tek Başına ✓ Kabin ✓): EVH 5150 III. En klasik metal tonlarından. Güzel bir pedalboard ile geliyor, o açıdan iyi.
  6. IK Multimedia AmpliTube 5 Custom Shop (Tek Başına ✓ Kabin ✓): AmpliTube 5'in ücretsiz versiyonu. İçinde klasik efektler geldiği gibi Marshall JCM800, Fender Super Reverb, Fender DeLuxe Reverb '65, Soldano SLO-100 ve bir tane özgün bas amfisi var. Modellerin hepsi ortalamanın üstünde. Sürekli ücretsiz modeller de veriyorlar, AmpliTube 5'i satın alana kadar Orange ve Mesa/Boogie'den epey lisanslı amfi biriktirdim ben promosyonlarla. Eğer biri kullandığın tüm yazılımları bırakıp, tek biriyle devam edeceksin derse AmpliTube 5 MAX tercih ederim.
  7. Black Rooster Audio Cypress TT-15 (Tek Başına ✗ Kabin ✓): Orange Tiny Terror. Üzerine açıklamaya yapmaya gerek yok zaten. Orange kabinlerle kullandığınızda Orange tadını güzelce alıyorsunuz. Aşağıdaki IR'lar içinde Zeta var, onun içinde de Orange kabinler var.
  8. Resonant DSP Swanky Amp (Tek Başına ✗ Kabin ✓): Teknolojik olarak epey iyi, dinamik. Gerçek tüp hissine aşırı yaklaşıyor. Pek metal değil ama. Clean ya da crunch istiyorsanız öneririm. Özgün bir amfi. Aşağıdaki IR'lardan Latte 212 en iyi giden bunla bence.
  9. Kuassa Amplifikation Lite (Tek Başına ✗ Kabin ✓): Kuassa favori firmalarımdan. Ucuz ama çok kaliteli işler çıkarıyorlar. Bu da üç kanallı (clean, rhythm ve lead) ücretsiz amfi simülasyonları. Kendi kabininin yanı sıra IR da yükleyebiliyorsunuz.
  10. Shattered Glass Audio ACE (Tek Başına ✗ Kabin ✓): Fender '57 Custom Champ. En basit amfilerden biri bu, modellemesi de kolay bu nedenle. İyi yapmışlar burada, efektlerle kullanmak için de uygun.
  11. Nembrini Crunck V2 (Tek Başına ✗ Kabin ✓): Tek kanal olmasına rağmen metal de çalarsınız bununla, jazz da. Epey geniş bir ton yelpazesi var.
  12. Blue Cat's Free Amp (Tek Başına ✗ Kabin ✓): Blue Cat Audio'nun ücretli programından alınma 3 tane amfi.
  13. Viator DSP Diode Amplifier (Tek Başına ✗ Kabin ✓): Güzel metal tonları veriyor, scooped bir şekilde önüne Tube Screamer koymanızı öneririm.
  14. VTarAmps Raven Volcanic (Tek Başına ✗ Kabin ✗): Hi-gain. Güzel, sert müziğe iyi gidiyor. Omega Ampworks Obsidian modelliyor.
  15. VTarAmps P.R.O.T.O. FOUR (Tek Başına ✗ Kabin ✗): Epey sağlam bir hi-gain amfi. Mesa Mark IV'den esinlenmiş.
  16. HASR Free Pack 2.0 (Tek Başına ✗ Kabin ✗): Amfi simülasyonları hakkında iyi bir sitenin (Home Guitar & Bass Plugins) ücretsiz amfi simülasyonları paketi. Site içinyapılmış özel versiyonlar.
  17. STL Tones Ignite Emissary (Tek Başına ✗ Kabin ✗): Bunu bilmeyen yoktur zaten, metal. Özgün bir amfi, Ignite'ın kendi butik amfisini modelliyor.
  18. NaLex Pectifier (Tek Başına ✗ Kabin ✗): Neredeyse ücretliler kadar iyi bir Dual Rectifier.
  19. Analog Obsession AMPER (Tek Başına ✗ Kabin ✗): Soldano SLO-100 esintili. İlk versiyonu beğenmemiştim pek ama 2. versiyonu ile epey epey iyi ve özgün bir amfi olmuş.
Ücretli olarak favorilerin neler diye soran olursa, Mercuriall Ampbox, Audio Assault Shibalba, Aurora DSP Laboga Mr. Hector ve Line 6 Metallurgy. Ucuz ama kaliteli ne önerirsin diye sorarsanız ise Audio Assault ve Kuassa ürünlerine bakın, ama indirim bekleyip Softube Amp Room alsanız daha iyi.

Eğer tek bir şeyi satın alabilirim, içinde her şey olsun diyorsanız ve bütçeniz IK Multimedia AmpliTube 5 MAX almaya yetmiyorsa, cevap Softube Amp Room. Çok iyidir kendisi, en başarılı ve en kolay ayarlanan yazılımlar arasında. Yeni başlayanlara en iyi gidecek yazılımın bu olduğunu düşünüyorum, özellikle kabinlerini ayarlamanın çok kolay olması yeni başlayacak biri için büyük bir kolaylık. Eğer daha önce amfi mikrofonlama deneyiminiz olmadıysa amfi simülasyonlarında kabin ayarlarında zorlanacaksınız (ne de olsa bu yazılımlar mikrofonlanmış amfi simüle ediyorlar), ama Softube Amp Room kabinleri kontrol edilebilir olmasına rağmen basit bir şekilde sunarak işinizi çok kolaylaştırıyor. Ayrıca içinde her tarzdan çok kaliteli amfi, pedal ve kabin var.

Ücretsiz olarak hangisi ile başlayayım diyorsanız sırasıyla Audiority L12X ve IK Multimedia AmpliTube 5 Custom Shop derim. Hem tek başına çalıştıklarından DAW ya da VST Host istemiyorlar, hem de kabinle geldiklerinden IR'larla uğraşmanız gerekmiyorlar. L12X fazla ayarı olmadığından kafa karıştırıcı değil, üstüne sesi de güzel; AmpliTube ise temel her şeyi veren tam bir yazılım. L12X ilk kullandığınız, AmpliTube ise ikinci adımınız olabilir güzelce.

Ayrıca bunların hepsi yukarda belirttiğim gibi yanlarında kabin simülasyonu ile gelmiyor, gelenlerin de IR'ları pek iyi değil. Bu nedenle aşağıda listelediğim IR programlarını ve IR'ları kullanmanız gerecek/tavsiye edilir.

Efektlere geçmeden önce kullanacağınız en önemli araçlardan birinden bahsedeyim: Aurora DSP Tuna. Bu nedir derseniz, akort programı. Gitarı akort etmeden kullanamazsınız sonuç olarak. DAW içine yüklemek için tuner bakıyorsanız MeldaProduction MTuner kullanın, bunun bir özelliği de gitar sinyalini MIDI sinyaline çevirebilmesi, böylece gitar ile synth çalabilirsiniz.

Efekt olarak çok var, daha konsantre yazdım buraya, her pedaldan en iyi olduğunu düşündüğüm örnekler:
  1. Kuassa Efektor GQ3607 Graphic EQ: 7-band EQ.
  2. Kuassa Efektor Silencer: Noise gate. Threshold, attack ve decay ayarları var.
  3. Schrammel OJD: Fulltone OCD.
  4. NaLex Noise Katana: Farklı bir noise gate. Klasik analog gate gibi çalışmıyor, dinamik olarak gürültü bastırıyor. Tavsiye ederim, duruma göre klasik yaklaşımdan daha iyi sonuçlar verebiliyor.
  5. Audiority Dr. Drive: Horizon Devices Precision Drive.
  6. Audiority Dr. Phase: MXR Phase 90.
  7. Doom Plugs Bratwurst Fuzz: Fuzz pedalı, güzel bir fuzz pedalı.
  8. Nembrini Clon Minotaur: Klon Centaur.
  9. Nembrini Analog Rack Delay: Delay.
  10. Nembrini Analog Rack Cleaner: High pass ve low pass.
  11. Nembrini Analog Noise Gate: Threshold ve range ayarları olan, analog ekipmanı modelleyen bir noise gate.
  12. Nembrini Analog Rack Chorus: Güzel bir chorus efekti.
  13. Nembrini 808 Overdrive Pro: Ibanez TS-808. Klasik JRC4558D devresi üzerinden modellenmiş.
  14. Nembrini Black Distortion: ProCo Rat 2
  15. Mercuriall MT-A: BOSS Metal Zone.
  16. Mercuriall Chorus WS-1: BOSS CE-1.
  17. Mercuriall Greed Smasher: Mesa/Boogie Grid Slammer.
  18. Mercuriall TSC: Ibanez TS-808 ama modlanmış.
  19. Aurora DSP Preamplifier: Yeni çıkan firmalar arasında favorimi sorarsanız, Aurora DSP derim. Eper iyi işler çıkartıyorlar. Bu gitar zincirinin başına koymak için önerebileceğim, her türlü amfi ile çok metal sonuçlar çıkaran bir alet. Deneyin derim, mid gain ile özellikle ya da fuzz pedalları ile birleştirerek temiz amfilerle.
  20. Fazertone Phaser 74: MXR Phase 90 modelliyor.
  21. Fazertone The Klone: Sayfanın en sonunda. Neyi modellediğini belirtmeme gerek yok sanırım.
  22. Chowdhury DSP BYOD: Epey farklı olanaklar sunan bir ürün bu. Bunu kullanarak kendi distortion pedalınızı yapabiliyorsunuz. Eğer yüksek kontrol istiyorsanız tavsiye ederim.
  23. Ignite Amps ProF.E.T.: Ignite Amps'ın kendi preamp/distortion pedalını modelliyor. Metal Zone vari bir pedal ama farklı tabii. Beğeniyorum ben.
  24. Analog Obsession PEDALz: Analog Obsession'dan overdrive pedalları seti. Güzel tonları var, genel geçer her pedal var içinde.
  25. Fuse Audio Labs Big-Sur: Yükleyicisini indirince bunu ücretsiz yükleyebiliyorsunuz. Electro-Harmonix Big Muff esintili bu. Ücretli versiyonunda tüm pedallar açılıyor. Özgün ve güzel pedalları var.
Ücretli bir şey almak isterseniz Nembrini Analog Rack kullanmak isteyeceğiniz çoğu pedalı veriyor. Ben de aktif kullanıyorum. Zaten fark ettiyseniz ücretsiz olanlarda da epey Nembrini mevcut. Eğer ücretli olanlardan daha farklı bir pedal seti istiyorsanız Fuse Audio Lab VPB-Bundle alabilirsiniz, bunda Germanium transistörlü bir overdrive ve güzel bir oktav pedalı var.

Bunlara ek olarak power amp simülasyonları da var. Amfi simülasyonları ile kullanmak için değil bunlar ama preamp pedallarının simülasyonlarıyla güzelce kullanılıyorlar. Mesela Mercuriall MT-A'ı doğrudan power amp simülasyonuna bağlayıp sonra da IR'a bağlayabilirsiniz. Bu üçü var ücretsiz:
  1. Mercuriall Ampbox: En sonunda gerekli tüm özelliği barındıran, detaylı olarak ayarlanabilen ve sesi olması gibi etkileyen bir power amp çıktı. Mercuriall Ampbox'un preamp modelleri ücretli ama geriye kalan her şeyini ücretsiz olarak kullanabiliyorsunuz. Bu ücretsizlerin içinde piyasadaki en iyi power amp modeli de var.
  2. Two Notes Torpedo Wall of Sound: Çok kapsamlı bir eklenti bu. Aşağıda da bahsettim kendisinden, sadece power amp değil. IR yükleyici, kendi kabinleri var ve oda da simüle ediyor. Power amp olarak farklı power amp tüplerinin farklılıklarını net olarak hissedebiliyorsunuz.
  3. Ignite TPA-1: STL Tones'dan, epey kaliteli. Ampbox çıkmadan önce bunu kullanıyordum.
  4. NaLex PowerBox: NaLex'den. Yeni bu, fazla denemedim ama NaLex genelde güzel şeyler yapıyor.
IR olarak öncelikle bir IR programı gerek, ama çoğu amfi simülasyonu içinden de yüklenebilirler. Önerim Lancester Audio Pulse ücretsiz olarak, Audio Assault aIR Impulse Rack ücretli olarak. aIR Impulse Rack epey ucuz, içinde de kaliteli IR'larla geliyor. Aldığınıza kesinlikle değecektir. Başka bir ücretsiz de Aurora DSP Fenrir, bunun özelliği de iki farklı IR'ı harmanlayıp tek bir IR dosyası olarak kaydetmenize izin vermesi.

IR çok önemli. Ayrıca ücretsiz amfi simülasyonlarının beğenilmemesinin temel nedenlerinden biri de kötü IR'larla gelmeleri. Harici düzgün bir IR ile çok daha iyi sonuç alabilirsiniz. Aşağıdakiler içinden Science Amplification favorim.
  1. Wilkinson Audio God's Cab: MESA OS. Epey IR var, harmanlamak çok güzel oluyor bunları.
  2. faIR Modern Rock: Marshall 1960A 1995 Edition. Farklı hoparlörler var.
  3. York Audio MES 212 V30: Bu $1. York Audio'nun deneme amaçlı sattığı ürün. Ortalamanın üstünü geçin, en iyilerden.
  4. Seacow Cabs Teaser Pack: Audio Assault'un kendi amfi simülasyonlarında kullandığı özel IR'lardan seçmeler.
  5. Science Amplification: Butik bir amfi ve kabin üreticisi bunlar, ama kabinlerinin IR'larını ücretsiz veriyorlar.
  6. Coffee Audio Latte 212: Coffee Audio da butik bir kabin üreticisi. Kabinlerinden birinin ücretsiz IR'larını veriyorlar. Güzel bir tonu var, kullandıkça daha çok seviyorum. €800 olmasa kabini dahi alırım yani.
  7. Line 6 Allure Pack: Line 6'in ücretsiz IR paketi. Ortaya karışık, her tarzdan var.
  8. Devil's Lab: Epey farklı IR'lar var burada, ama nasıl oldukları güzelce açıklanmış ve demolar da var. Ücretsiz IR'lar arasında en beğenilenlerden.
  9. Catharsis IR: Epey iyi MESA OS IR'ları.
  10. Zeta Impulses: Bir Youtube kanalından. İçinde Mesa, Orange, Bogner ve Diezel var. Güzel epey, harmanlamaya da çok uygun.
  11. Spectre Sound Studios: Youtube'da kanalı epey ünlü. Dediklerinin her zaman doğru olduğunu düşünmesem de genelde doğru söylüyor adam. İki tane Zilla Fatboy IR'ı var burada, harmanlayıp kullanmak için ideal. Favorileri IR'larım arasına girdi.
  12. Redwirez Marshall 1960: Redwirez ünlü IR firmalarından, Mercuriall gibi lider firmalar da bunların IR'larını kullanıyor yer yer. Bu ücretsiz Marshall IR paketleri. Almak için bültenlerine üye olmanız gerekli. Çok kapsamlı, resmen kabinin fotokopisini çekmişler.
  13. NUX Amp Academy: NUX Amp Academy pedalının IR dosyalarını NUX'in sitesinden indirebiliyorsunuz. Bağlantıdaki sayfanın en altındalar. Hepsi birbirinden farklı, güzel ve kullanışlılar.
  14. Frightbox Octopack: MESA/Boogie IR'ları. Harmanlanınca güzel gidiyorlar, metal için.
  15. Omega Ampworks LIL' Smokey: Öncelikle bunun ciddi olmadığını söylemeliyim, ciddi değil. Ciddi bir ürün değil. $1'a satılıyor ve 3" boyutunda bir mini hoparlörün IR'ı. İçinde iki tane IR var, biri Omega Ampworks tarafından EQ'lanmış versiyon (cidden kullanılabilir bu arada ha), diğerinde EQ yok. Satın almış olmamın tek nedeni gençliğimde kullanmak zorunda kaldığım en ucuz 3" amfileri yâd etmek. Böyle duyurmuşlardı.
Science Amplification için bir setup da önereyim; %70 V30 U87 0.5" - %30 V30 MD421 2.5", 72 Hz HPF - 10 kHz LPF. Metal için epey iyi.

Ücretli IR sorarsanız OwnHammer (r)Evolution Debut Bundle ya da Audio Assault'un Signature IR Pack güzel başlangıç noktaları. Signature IR Pack özellikle kullanım kolaylığı ve fiyatıyla önerebileceğim bir ürün.

IR ve power amp simülasyonlarına ek olarak yukarda da bahsettiğim gibi Two Notes Torpedo Wall of Sound var. Bunun içinde hem power amp hem kabin hem de oda simülasyonları var. Ücretli ama çoğu donanımla ücretsiz geldiği gibi sık sık ücretsiz promosyonlar da yapıyorlar. Takip etmeye değer, sırf promosyonlar ve donanım yanında gelenlerle 20'den fazla kabin birikti bende.

IR kullanımı için genel geçer tavsiye olarak high pass ve low pass kullanımına dikkat etmenizi önerebilirim. Tonu epey adam edebiliyorlar. Genelde doğrudan IR programlarının içinden ayarlanabiliyorlar zaten bu nedenle. Önerdiğim iki IR programında da var. Başlangıç noktası olarak 80 Hz ve 8 kHz değerlerini önerebilirim. Eğer ayrıca high pass ve low pass eklemek istiyorsanız Black Rooster Audio VHL-3C önerebilirim.

IR dışında kullanabileceğiniz kabin simülasyonları da var, IR değiller, doğrudan algoritmik olarak kabini simüle ediyorlar. Bunlar IR'lar çok daha iyi tonlar verdiği için popülerliklerini epey yitirmişlerdi ama teknoloji geliştikçe geliştiler tabii. Artık IR'lardan geri kalmayan, güzel tonlar veriyorlar. Genelde ücretliler, Softube Celestion Speaker Shaper bunlara bir örnek. Ücretsiz olarak Analog Obsession KABIN var.

Amfi, efekt ve kabinlerden sonra en önemli ve gerekli şey de EQ. Bahsettiğim LP/HP için de EQ kullanabilirsiniz. Sesi istediğiniz şekle sokmak için EQ çok önemli, ne kadar önemli olduğunu saatlerce anlatabilirim. Ne güzeldir ki en iyi EQ'lardan biri de ücretsiz: Tokyo Dawn Records TDR Nova. 4-band olduğu için yetersiz gelmeye başladığında ne istediğini iyice öğrenmiş olursunuz zaten. Ben IK Multimedia EQual kullanıyorum, 10-band bu.

EQ'ya ek olarak compressor da kullanmak isteyebilirsiniz. Compressor kabaca en yüksek sesleri kısarken en düşük sesleri de yükseltecektir. Dinlediğiniz çoğu kayıtta gitarlarda compressor kullanılmıştır. Tokyo Dawn Records TDR Molotok güzel ve ücretsiz bir compressor. Epey farklı tarzlarda ve farklı amaçlarda compressorlar var. Benim gitar ile favorim Leveling Amplifier denen compressor tipini kullanmak. Epey eski bir teknoloji bu, compressordan önce ortaya çıkmış, compressorün öncülü denebilecek bir şey. Ama hala gitar için çok iyi gittiğini düşünüyorum, sesi güzelce topladığı gibi, geceleri sessiz çalmaya da yardımcı oluyor. Ücretsiz olarak Analog Obsession LALA var, en hayranı olduğum analog ekipmanlardan LA-2A'yı emüle ediyor. Ücretli olarak aynı cihazı emüle eden IK Multimedia White 2A'da var, ben de onu kullanıyorum.

Bunlara ek olarak gitar çalarken arkada bas gitar ve bateri de olsun isteyebilirsiniz, ücretsiz birer tane önereceğim:
  • Bateri: MODO DRUM CS. MODO DRUM en iyi bateri programlarından biri. Bu da ücretsiz versiyonu. Bu varken başka bir ücretsiz programın kullanılmasına gerek olduğunu sanmıyorum. Sample tabanlı değil, çok detaylı modelleme yapıyor.
  • Bass Gitar: MODO BASS 2 CS. MODO BASS en iyi bas gitar programlarından biri. Burada ücretsiz versiyonu var, bir tane bas gitarla geliyor. Bir tane Fender Precision '60s var içinde.
Burada da birkaç kullanışlı doğrudan gitarla ilgili olmayan eklenti var:
  1. TBProAudio GSatPlus: Neden ses kötü geliyor, neden clipping var diyorsanız ilk adım bunun metresini kullanmak. Ek olarak saturation da yapıyor.
  2. MeldaProduction MFreeFXBundle: İçinde yok yok. Hiçbir şeyini kullanmazsanız metronom, tuner, convolution reverb, EQ var içinde güzel, onları kullanırsınız. Ücretlisine güncelledim ben indirim yakaladığımda, değiyor.
  3. TAL Reverb 4: Bu da sağlam ücretsiz algoritmik plate reverb eklentilerinden biri. Epey başarılı ama.
  4. Fuse Audio Labs VREV-666: Güzel bir spring reverb.
  5. Blue Cat Audio Modulation FX: Chorus, Flanger ve Phaser var ücretsiz. Epey detaylı ayarlarla geliyorlar diğerlerine kıyasla.
  6. Aegean Music Pitchproof: Pitch değiştirici. Epey kullanışlı. Line 6 Metallurgy ve Neural DSP Archetype: Petrucci gibi üst seviye amfi simülasyonlarında olan bir özellik, bununla ücretsiz olarak da kullanabilirsiniz.
  7. Lostin70s Audio Devilspring: Spring reverb. Epey güzel IR'lar kullanıyor, öneririm. Ücretliler kadar başarılı.
  8. Polyverse Wider: Stereo widener.
  9. Sixth Sample Deelay: Epey kapsamlı ve detaylı bir delay plugini.
Burada da işe yarayabilecek birkaç ücretsiz yazılım var:
  1. Topten Cantabile 3 Lite: DAW açmadan amfi simülasyonlarını kullanmak, tüm bu yazılımları birbirine bağlamak, presetler kaydedebilmek için kullanabilirsiniz.
  2. Kushview Element: DAW olmayan en beğendiğim plugin host. Ücretsiz, güzel, kullanışlı, sezgisel. Sitesine girerseniz hemen anlarsınız zaten demek istediğimi. Eğer DAW kullanmak istemiyorsanız bunu kullanın.
  3. Carla: Cantabile ile aynı şey, DAW kullanmadan amfi ve efekt simülasyonlarını kullanmaya yarıyor. Kushview Element kadar iyi değil. Ben DAW'ı açmıyorum genelde sırf gitar çalarken, Element yeterli. DAW açtığımda da içinde açıyorum Element'i, aynı presetlerle devam ediyorum.
  4. SAVIhost: Basit bir VST host. Yukarda bahsettiklerimden farkı tek bir VST çalıştırabiliyor olması. Kullanışlı ama bence, özellikle amfi simülasyonlarıyla. Örneğin en beğendiğim ve çok kullandığım amfi simülasyonlarından Brainworx Rockergain 100 tek başına çalışmıyor. Bununla doğrudan bunu açan bir kısayol yarattım masaüstünde (güzel bir de ikon yaptım), açtığımda hiçbir şeyle uğraşmadan hemen Rockergain 100'ü çalmaya başlıyorum. Efekt ve 3. parti IR kullanmak istediğinizde işe yaramıyor tabii, öyle durumlar için de Element var ama. Kullanmak için bir klasörün içine bunu ve VST dosyasını atın, isimleri aynı olsun ikisinin de, SAVIhost'u klasörün içinden çalıştırdığınızda doğrudan aynı adlı VST'yi açacaktır. Sonra istediğiniz yere kısayol+ikon yapın işte. Açtığınızda bıraktığınız yerden devam ediyor ve MIDI destekliyor. Daimî masamın altında duran Line6 FBV Express MKII'yi amfilerin anahtarları için ayarladım, olabildiğince amfi tadına yaklaştım.
  5. Cakewalk by Bandlab: DAW. Ücretsiz olduğuna bakmayın ama, yüzlerce dolara satılan üst seviye DAW'larla aynı kalite. Tüm o ucuza satılan sınırlı DAW versiyonlarını anlamsız kıldı. Ayrıca bunun içinde Overloud TH3'de var. Sadece Cakewalk üzerinden kullanılabiliyor. Ayrıca bas gitar ve davul MIDI enstrümanları ile geliyor.
  6. Tracktion Waveform Free 12: Kullanabileceğiniz başka bir ücretsiz DAW.
  7. Musescore: Guitar Pro almadıysanız kullanabilirsiniz. Orkestralı bir şeyler yazarken hatta Guitar Pro'dan daha kullanışlı oluyor.
Son olarak birkaç tane de ucuz, başlangıca uygun donanım önereyim:
  1. Öncelikle ses kartı tabii. Farklı fiyatlarda modeller önerebilirim bu konunun son güncellenme tarihi itibariyle. Hepsi amfi simülasyonlarıyla kullanılabilir, kötü olmayan enstrüman girişleriyle geliyorlar. Amfiye bağlanmış gitar zevki alabilmek için ses kartı da önemli, enstrüman girişinin kalitesi çalım hissini çok etkiliyor. Ses kartı kullanımının diğer bir önemli noktası da sinyalin gücü, yani ses kartı üzerindeki gain ayarının ne kadar açılacağı? Her plugin için farklıdır ama genel olarak tellere kuvvetle vurduğunuzda -18 civarı iyi bir başlangıç noktası olabilir.
    • Öncelikle en ucuz model: M-Audio M-Track Solo. Bir alttaki kart varken önerebileceğim bir kart değil, ancak en ucuzunu almak istiyorsanız alınabilir diyebileceğim en ucuz kart bu. Eskinin daha pahalı en ucuz budur seviyesi kartlarından daha iyi. Daha iyisine geçene kadar kullanabileceğiniz, Hi-Z girişi olan bir kart. Asıl sorunu 16-bit olması, gürültülü. Düzgün bir kartla noise gate açmanız gerekmeyen yerlerde bununla noise gate açmak zorunda kalırsınız. Ama gürültülü olmasına rağmen DI çok kötü olmadığından Behringer gibi üreticilerin alt modellerinden daha iyi olduğunu düşünüyorum. Bununla yaşayacağınız deneyimin insanların konuştuğu amfi simülasyonu deneyimi olmadığını unutmayın, ama diğer 16-bit kartlar kadar kullanılmaz da değil.
    • Önerebileceğim en ucuz kart ise bu: PreSonus AudioBox GO. Bu en ucuz, iyi-kötü gitarla kullanılabilecek 24-bit ses kartı. Aşağıda geçen daha iyi preamp ya da JFET taşıyan kartlar kadar iyi değil elbette ama 16-bit bir kart seviyesinde de değil. Eğer bütçe sadece buna yetiyor ve Focusrite Scarlett Solo Gen 3 ya da Audient EVO 4 gibi biraz daha pahalı kartlar alınamıyorsa tercih edilebilir. Yanında gelen yazılımlar bu arada ses kartından daha değerli.
    • İlerde değiştirin demeden alınabilir diyebileceğim bir model: Audient EVO 4. JFET girişi var. Eğer çok giriş/çıkış gerekiyorsa Audient EVO 8 modeli var. Gitar girişi ve iki tane kulaklık çıkışının yanında 4 tane mikrofon girişi ve 4 tane ses çıkışı var. Canlı olarak bateri, vokal, gitar ve bas kaydetmek için 4 mikrofon ve gitar girişi yeterli olacaktır; bu nedenle özel olarak düşünülebilecek bir alet.
    • Daha pahalısı: Audient iD4 MKII ve Audient iD14 MKII. Bunun da JFET girişi var ama diğer parçaları (çeviriciler, mikrofon girişleri vb.) daha iyi. Audient modellerini kendim kullanmıyorum ama çevremdekilere önerdim hep, arkadaşlarda kullandım ve deneyimledim. İyiler. YouTube demolarına da bakarsınız JFET sayesinde daha pahalı MOTU ve PreSonus kartlara göre daha organik ve sıcak bir DI tonu olduğunu sizde görebilirsiniz (bence). Bunun da daha fazla giriş/çıkışı olan bir modeli var: Audient iD14 MKII, bu model sadece daha çok giriş ve çıkışa sahip değil, dinamik aralık gibi değerleri de daha iyi. Yani genel olarak daha iyi bir kart. Uyarmam lazım ki iD4 MKI ve iD14 MKI kartları kötü, almayın.
    • Farklı bir model: Focusrite Scarlett Solo Gen 3. Audient modellerinde JFET input var, bunlarda input normal Hi-Z ama teknik değerler daha iyi. Seçim size kalmış, verdikleri tonlar farklı. Bunun bir üst modeli Focusrite Scarlett 2i2 Gen 3 ise şimdiye dek en çok satmış ses kartı. Audient'e göre daha gürültüsüz, ama Audient'in enstrüman girişi daha iyi bence. Gen 1 kartlarını almayın bu arada, Hi-Z girişleri kötü onların, Stratocaster ile bile clipping yapıyorlar bazen. Tekrar vurgulayayım burada, bu JFET değil, en iyi JFET demiyorum. JFET farklı diyorum. Hangisini istediğinize kendiniz kadar verin.
    • Eğer MIDI istiyorsanız iki farklı model daha önereceğim. İlk olarak PreSonus Studio 24c var. Bunun kendini öne çıkartan özellikleri yanında gelen yazılımlar, MIDI bağlantısı olması ve clipping yapmanızın zor olması. Ama diğer değerleri benzer fiyattaki Audient, Arturia ve Focusrite ses kartlarına göre kötü. Duruma göre alınabilir, yanında PreSonus Studio One Artist ile gelmesi büyük artısı, yanında gelen yazılımlar çok iyi. Alabileceğiniz başka bir kart ise Universal Audio Volt serisinden bütçenize ve ihtiyaçlarınıza uygun bir model. En ucuz model dahi MIDI ile geliyor ve epey iyi preamplara ve compressorlara sahipler. Kendim denemedim hiç, deneyen birini de tanımıyorum, yeni bir seri. O nedenle hakkında çok şey söyleyemem ama epey iyi eleştiriler alıyorlar. Eğer MIDI girişi/çıkışı olsun diyorsanız ucuza alabileceğiniz uygun kartlar bunlar.
    • Giriş seviyesinin üstüne çıkmak isterseniz daha özel ürünlere gelmeden önce önerebileceğim iki tane ses kartı daha var: MOTU M2 ve Solid State Logic SSL 2+. Bunlar yüksek dinamik aralıkları, çok kaliteli çeviricileri, giriş seviyesinin üzerinde mikrofon preamp’ları ile gelen güzel kartlar. Özellikle MOTU M2 fiyatına rağmen 120 dB dinamik aralık ve piyasadaki en iyi çeviricilerden birini sunuyor. SSL 2+ ise analog olarak SSL 4000 benzeri bir tonlama yapıyor ve klasik Solid State Logic kalitesinde preamp'larla geliyor. İkisinin de güçlü yanları farklı yani.
    • Gitar için ideal ne derseniz, IK Multimedia Axe I/O en üst seviye kartlarda bile bulunmayan gitara özel özellikleriyle epey iyi bence. Foot switch ve expression pedalı takabiliyorsun, re-amping için amfi çıkısı var, gitar için giriş ayarları ile (aktif ve pasif manyetikler için farklı giriş ayarları, impedance ayarı, JFET/PURE tercihi...) tam istediğin DI tonuna ulaşabiliyorsun. IK Multimedia Axe I/O Solo kullanıyorum ben de. Expression pedalı olarak M-Audio EX-P, footswitch olarak Marshall PEDL-91004 kullanıyorum bununla. Ama mikrofon işin içine girince SSL 2+ mesela daha iyi olabilir. Eğer bunu düşünüyorsanız doğrudan üst modelini almanızı öneririm. Ben aldığımda üst model ve Solo arasında €100 vardı ama bu aralar neredeyse aynı fiyatlara satılıyorlar.
    • Sence en iyi kart nedir diye soran olursa diye, tamamen sübjektif görüşüme göre Universal Audio Apollo Twin X. Almaya gerek var mı derseniz, hayır, yok. Herhangi bir maddi sınır olmadan istediğim kartı alacak olsaydım gitara özel ayarları nedeniyle yine IK Multimedia Axe I/O alırdım.
    • Ses kartı için neler gerekli, nelere dikkat edelim diyorsanız; minimum gerekliliğiniz Hi-Z enstrüman girişi olması, aksi halde DI Box almanız gerekir. Başka bir önemli unsur da enstrüman girişinin minimum gain ayarında 0 dB'ye çıkmak için olabildiğince yüksek sinyal istemesi. Listedeki en ucuz kartlar M-Track ve EVO +10dBu istiyor, iD4 +12dBu istiyor, Scarlett +12.5dBu istiyor, AXE I/O için +14dBu gerekiyor, Studio 24c ise +19dBu. +10dBu pek yeterli değil, en az +12dBu olmasını öneririm ama onlar da daha pahalı işte. Single coil ve aktif manyetikler için +10dBu sorun çıkarmayabilir ama yüksek çıkışlı pasif humbucker kullanıyorsanız +12dBu öneririm. Son olarak da dinamik aralık önemli. Ne kadar düşük olursa aldığınız ses o kadar gürültülü olur, noise gate kullanmak zorunda kalırsınız. Ama doğrusu ucuz kartlarda pek yüksek değerlere ulaşamazsınız. Değerleri iyi olan ucuz kartlardan Focusrite Scarlett Solo'da bile 110 dB bu. AXE I/O ile 117 dB. Listedeki en ucuz ve değerleri en düşük kart M-Track Solo ile Axe I/O arasında hi-gain'de noise gate kapama/açma kadar gürültü farkı var, Axe I/O ile hazırladığım bir hi-gain preset M-Track Solo ile noise gate açılmadan kullanılmıyor; bir yerden sonra noise gate normal kullanımın ötesine geçip tona zarar vermeye başlıyor. M-Track Solo'dan bir üst kart EVO 4 ise 100 dB sadece ama yine de M-Track ile arasında kalite uçurumu var. Studio 24c 105 dB ile geliyor. Bu konuda pek yapabileceğiniz yok maalesef daha fazla para harcamadan, kalite için 114 dB ve üstü değerler derim ben. Bu arada ses kartının kalitesi ve gitar için uyumu farklı kavramlar. Her kaliteli ses kartı uygun değil, PreSonus Quantum mesela DI Box olmadan pek gitmiyor. Değerlere ve eleştirilere ayrıca bakılması gerekli alırken.
    • Eğer ses kartınız PreSonus Quantum gibi üst seviye ama gitar için pek uygun olmayan bir ses kartı ise yeni ses kartı almak yerine yönelebileceğiniz başka bir çözüm var. DI Box alabilirsiniz. Gitar için doğrudan bunu öneririm: IK Multimedia Z-TONE DI. Fakat üst seviye line ya da mikrofon girişleri olmayan bir kartınız yoksa (bahsettiğim Quantum gibi mesela) önceliği güzel enstrüman girişi olan bir ses kartına ayırın.
  2. Sonra çaldığınız gitarı duyabilmek referans monitörlere gerek duyacaksanız. PreSonus Eris E3.5 BT önerim. Monitör tarafında epey model var ama bence bu kadar ucuza bunun kadar yüksek kalite veren bir ürün yok. Ama gitarınızın akordunu aşağıya çekiyorsanız uygun olmayabilir, 80Hz altında güç kaybetmeye başlıyor. Drop-D ile sorun yaşamadan kullanılır ama altı pek gelmeyebilir. Daha büyük modellere bakmanız gerek o durumda. Bluetooth da destekliyor olması aynı anda telefonunuzu da bağlayıp telefon üzerinden eşlik edilecek şarkı çalmanıza yarayacaktır. Bluetooth olmayan model de aynı kalitede ama. Ucuza yapabileceğiniz başka bir şey de stereo özelliğinden vazgeçip (ya da erteleyip) tek referans monitör almak. Onlar için Yamaha HS5 ya da üst modeli Yamaha HS7 güzeldir. Stereo olarak bir üst seviyeye çıkmak için de Kali Audio LP-6 V2 önerebilirim. Ayrıca ses kartının kalitesi az da olsa buradan duyduğunuz sesi de etkiler, yani kaliteli kart sırf girişi değil çıkışı da düzelterek her açıdan daha iyi bir deneyim sunar.
  3. Line6 FBV Express MKII. Amfi ve pedal simülasyonları ile kullanılabilecek en ucuz USB foot switch ve expression pedalı bu. Bilgisayarınıza iyice amfi ve pedalboard tadı katıyor. Daha büyük modelleri de var daha pahalıya. Ücretsiz güzel bir Wah bilmiyorum, şunu kullanıyorum: Kuassa Efektor WF3607. Ses kartı ve bilgisayardan ilerlemenin tadını ve hissiyatını tamamen değiştiriyor bu. Alabiliyorsanız daha büyük modellerini alın hatta.
  4. Son olarak da birkaç kulaklık önereyim. Öncelikle ama kulaklık önermenin çok zor olduğunu söylemeliyim, aldım ama çöp çıktı derseniz gelip bana laf etmeyin. Bir kulaklığa çok iyi diyen işini bilen gitarist bir başka kulaklığa çok kötü derken, başka bir başarılı gitarist iki kulaklık için de tam tersini söyleyebiliyor. Genel olarak birkaç öneride bulunabilirim ama; öncelikle kulak üstü (circumaural) olması genel olarak kabul edilen bir unsur, ardından genel olarak kapalı kulaklıklar beğeniliyor amfi simülasyonları için. Gitar için önemli frekans aralıklarında renklendirilmemiş sinyal vermesi de önemli: 80Hz ve 1200Hz arasında olabildiğince temiz olması gerekli, bu aralığın dışının öne çıkması (mesela 1200Hz üstü tizlerin çok güçlü olması) ya da bu aralığın çok dalgalı olması sorun çıkartabilir. Yüksek baslarda (120Hz-250Hz) küçük bir vurgu olabilir, ritim metalde tonu güzelleştirecektir. Benim sırf çalmak için en beğenerek kullandığım kulaklık Sony WH-H910N/h.ear on 3. WH-H910N stüdyo kulaklık değil, miks işine gidereceğim ya da kritik olarak bir şarkı dinlemek istediğim zaman emektar Brainwavz HM5'leri çıkarıyorum (epey eskidiler, yakın zamanda ATH-M50x ile değiştireceğim). EQ da son derece önemli, aşırı önemli. Yukarda IR'lar için HP ve LP kullanın demiştim, kulaklıklar için çok daha kritik bu mesele. Özellikle tizleri ayarlamanız gerekli. Amfi simülasyonları açısından sadece Softube Amp Room'da özel kulaklık modu gördüm, çok da başarılı; Amp Room o mod ile hafif room reverb ekliyor ve tizleri kısıyor. Reverb de ayrı bir nokta, kulaklıklar için epey önemli diyebilirim, alt maddede bahsettim. Modellere gelmeden önce kulaklık hakkında bir uyarı daha, almadan önce ses kartının besleyebilip besleyemediğini kontrol etmeyi unutmayın. Eğer ses kartı beslediğini söylüyor olsa bile bu sadece USB-C'den güç alırken geçerli olabilir, detaylı kontrol gerekli. Modellere gelirsek:
    • Öncelikle genel olarak iyi oldukları kabul edilen birkaç stüdyo referans kulaklığı sayacağım, çok ucuz değiller ama pahalı da değiller (kime göre ucuz ve pahalı tabii, ben işinde gücünde bekar bir beyaz yakalı olarak öğrenciye ölçüt olamam): ATH-M40X (palm mute'leri biraz kontrol altına almak için ek EQ gerekebilir), ATH-M50X (çoğu yerde ideal oldukları geçer), DT 770 (tizler çok yüksek olduğundan EQ şart bunda), MDR-7506 (klasiklerden, ortalama), AKG K371 (genel olarak beğeniliyor, EQ bile gerekmeyebilir bununla), HD 280 Pro (ucuz Sennheiser, basları kuvvetlendirmek gerekebilir).
    • Sonra da bunlar gibi stüdyo referans kulaklığı olarak geçmeyen ama gitar çalarken güzel giden kulaklık sayayım: Sony WH-H910N (bunu beğeniyorum ben, eğlenceli bir tonu var), Razer BlackShark V2 (hem oyun oynayayım hem film izleyeyim hem müzik dinleyeyim hem gitar çalayım diyorsanız her şeye gelen ama hiçbirini mükemmel yapmayan bir kulaklık).
    • Alınabilir denilebilecek en ucuz kulaklık sayayım biraz da. Bunlarla memnun kalmama katsayınız yüksek olabilir, sana güvenerek aldım demeyin lütfen: AKG K52, Samson SR950, Shure SRH440, ATH-M20X, PreSonus HD9. Aralarında öncelikli tavsiyem Shure.
    • Eğer genel olarak ucuz kulaklık tavsiyesi isterseniz, tamamen kendi subjektif görüşlerime göre:
  5. Kulaklıklar için diğer bir önemli nokta da oda efekti katmak için reverb kullanmak, onlarla kulaklık iyice gerçekçi bir noktaya gelebilir. Bu iş için IK CSR Room Reverb gibi algoritmik bir reverb kullanabilirsiniz ama tam olarak amaca uygun olduklarını düşünmüyorum. İşinizi görecektir, ama asıl olay binaural oda IR'larında. Bunlar bildiğiniz IR'lar, ama reverb içinler. Şurada ücretsiz ve güzel bir set var: ASH IR Dataset. Bunlardan beğendiğinizi, beğendiğiniz ağırlıkta, zincirin en sonundan ekleyin. IR'ları kullanmak için gitar kabini IR'ı yükleyicileri değil, şunu kullanın: MConcolutionEZ. Klasik bir IR yükleyici gerekli burada.
Kolay gelsin.
 
Son düzenleme:
yaptığınız müzik türüne hakimseniz plug in çok önemli değil. zaten iş görecek bir şeye gidiyorsunuz. pedal medal tırıvırı envayi çeşit efekt var bedava. sahne veya ekipmancılık alışkanlıklarınızı taşımayın kayıda. bundan onbeş sene önce olsa para verip stüdyoya gitseydiniz daha kötü sonuç alacaktınız. falan.
 
Pedalboard2 8 yıldır güncellenmiyor, vst3 desteği de yok. Onunla aynı mantıkla çalışan Element var, benim de aslında önerdiğim o. Element'e $2 vermek istemiyorsanız kendiniz de derleyebilirsiniz, açık kaynak ne de olsa.
 
ben de bir eklemede bulunayım. bu uygulamayla farklı ritim ve tarzlarda farklı enstrüman kombinasyonlarıyla kendinize backing track yaratabiliyorsunuz. internetteki hazır backing trackler kadar kaliteli bir şey mi pek sanmıyorum ama bu uygulamanın avantajı kendi akor geçişlerinizi kendiniz belirliyorsunuz.

JJazzLab
 
Audio Assault Blacksun vst 1 Aralık'a kadar ücretsiz, kesin indirilmeli:

 
149 $ değerideki "Brainworks Masterdest Classic" eklentisi "BX-FOR-FREE" kodu ile 24 Kasım'a kadar ücretsiz. Edinmek için sepete ekleyip kodu girebilirsiniz.

Link: Brainworx bx_masterdesk Classic

Ayrıca Waves, 26 Kasım'da ücretsiz bir eklenti verecekmiş ve bunun için ön kayıt gerekli. Onun da linkini aşağıya ekliyorum. Brainworks'u denedim sorunsuz çalışıyor ancak Waves'ten emin değilim.

 
Ücretsiz x64 VST'leri ve IR'ları da dosya olarak ekledim, amfi ve efektleri tekrar gözden geçirdim, ek bilgiler verdim ses kartı, kulaklık, monitör vs. hakkında.

Rehber yerine almışsınız =) Artık tamam oldu sanırım rehber olarak da. Buradakilerden daha iyi yazılımlar ya da yeni efektler/IR'lar/amfiler çıkana kadar güncellemem artık. Daha ücretsiz olarak koyacak bir şey yok zaten, EQ kullanımını anlatacak değilim burada =)

Bir üst mesajda bu arada korsan öneriliyor, yapmayın diyorum. O kadar yazdım ücretsiz ne yapabilirsiniz diye, gelip korsan indirin buradan demeyin lütfen.
 
@GERGE yazınızı birkaç kere okudum tavsiyeniz üzerine presonus eris e3.5 ve kablosunu da aldım fakat bunlar çok karışık geldi şimdiden.Amfi simülasyonu indirip ayrıca gösterdiğiniz kabin,ır ve eq bunları da mi yukleyecegiz bunlarin nasıl kullanıldığına dair düzgün bir video da bulamadım.Guitar rig5 pro nasıl mesela o daha kolay gibi gözüküyordu videoda
 
Guitar Rig 5 dediğiniz 8 yıl önce çıkan ama içerisinde eski Guitar Rig'lerden kalma 15 senelik amfileri de barındıran alınmaması gereken bir şey. Zaten artık satılmıyor da. Guitar Rig 6 çıktı yeni, ama o da sadece 3 yeni amfi ekledi, diğerleri yine eskiler. Kesinlikle €199 fiyatını hak etmiyor.

Eğer kolay kullanılacak bir şey arıyorsanız en güzel sesler, en kolay şekilde Softube Amp Room ile alınıyor. Ücretsiz olarak da Amplitube 5 CS yükleyebilirsiniz, Guitar Rig 6 gibi tek başına çalışabilen bir program o da, yanında başka bir şey gerekmiyor, içinde kendi kabinleri ve eq'ları da var kullanmak isterseniz. Biraz kullanınca çözersiniz, zor şeyler değiller.
 

Geri
Üst