Pat Martino (1944 - 2021) vefat etti

Klasik caz gitar geleneğinin yaşayan belki de en önemli ismini kaybetmişiz dün itibariyle. O devrin gitaristlerinden geride son kalandı; Jim Hall'dan sonra onu da uğurlamış olduk.
Akıllara ziyan tekniği ve caz armonisine matematiksel bir yaklaşımı vardı. Bop temelli gitaristler arasında belki de en "shred" kafasında olan, nefes almadan 16'lıkları döşeyen, çılgın bir gitaristti. Hastalığı nedeniyle geçirdiği beyin ameliyatından sonra gitarı unutup, YENİDEN öğrenip, iki kere virtüöz olmayı başarmış bir adamdı diyeyim, gerisini siz anlayın...
Bir diğer üstad Sco ile birlikte çaldığı efsane Sunny versiyonu ile anmış olalım kendisini...
 
Muhteşem bir George Benson anısı var Martino ile ilgili; onu da paylaşmadan geçmeyeyim dedim:
Benson, 19 yaşında (Martino'dan bir yaş büyük...) New York'a gelir. Orgcu Jack McDuff'ın yeni gitaristi olarak hava basmaktadır vs... New York'ta bir caz klübüne girer; insanlar onu tanıyor, hava bir milyon .... Sonra bakar ki beyaz tıfıl bir oğlan var gitarda... Ama seyirciler siyah ! Ve o beyaz tıfıl oğlan çalmaya başlayınca seyirci coşar, Benson kulaklarına inanamaz ve felaket morali bozulur ! "New York'taki herkes böyle çalıyorsa, ben gidiyorum !" der...
O beyaz tıfıl oğlanın adı Pat Martino'dur ve Benson, bu gezegende caz gitarda kendisiyle aşık atabilecek bir kaç adamdan birine denk geldiğinden habersizdir !

 
Ruhu şad olsun, büyük müzisyendi. Özellikle beyin ameliyatı sonrası gitarı baştan öğrenme hikayesi ilham vericiydi ve fakat George Benson abimiz de bence yüce gönüllülük etmiş 🙂
 
Cok uzgunum... Huzur icinde yatsin.
En sevdigim gitaristti kendisi.
O her zaman kalbimde ve kalbimde olmaya devam edecek.

Martino'nun 1980 yilinda Guitar Institute of Technology'de ogretmenlik yaparken gecirdigi inme, acil bir ameliyatla beyninin buyuk bir kisminin aiinmasi, yasadigi hafiza kaybi ve sonrasinda mucizevi geri donus hikayesi:


En sevdigim albumu Consciousness'dan Willow:

 
Cok uzgunum... Huzur icinde yatsin.
En sevdigim gitaristti kendisi.
O her zaman kalbimde ve kalbimde olmaya devam edecek.

Martino'nun 1980 yilinda Guitar Institute of Technology'de ogretmenlik yaparken gecirdigi inme, acil bir ameliyatla beyninin buyuk bir kisminin aiinmasi, yasadigi hafiza kaybi ve sonrasinda mucizevi geri donus hikayesi:


En sevdigim albumu Consciousness'dan Willow:


Gerçek bir arketipal dönüşüm ve yeniden doğuş hikayesi. Geçenlerde laf cambazı-geveze-sahte entellektüel bir elemanın, aralarında Jung'un da bulunduğu bir dizi ismi kullandığı bir ilan metnini eleştirmiştim. İşte bu da onun antitezi. Jung ile ilgili miydi bilmiyorum Martino, ama hikayede geçen filmin adını duyunca (Lathe of Heaven - Türkçe'deki adıyla "Rüyanın Öte Yakası" - Metis Yayınları) tüylerim ürperdi. Benim en sevdiğim (belki de tek sevdiğim...) Ursula le Guin romanı ve rahmetli le Guin de fazlasıyla Jung ile içli dışlı bir yazardı. Martino, resmen Jung'un tariflediği sonuncu olgunluk aşamasını (herkese nasip olmayan bir evre bu...) tamamlamış bir adam. İçinden geçmiş olduğu cehennem azabı benzeri süreç, bire bir tanımlanmış yani. Psikiyatride "Ruhun karanlık gecesi" olarak bilinen (kavramın kökeni daha eski...) süreci yaşamış ve sağ kalmış. İddiaya göre, bu süreci tamamlayan zaten yepyeni bir kişi haline geliyor (ya da benliğinin ve potansiyelinin tamamını keşfediyor).
 
Bu adamı hep Frank Marino ile karıştırıyorum 🙂 ... onu da anmış olalım bu vesileyle ...
Kafa karışıklığı başka gitaristlere de uzanıyor bazen.
Pat Metheny mesela. İlk isimler aynı, soyadlar aynı harfle başlıyor ve biraz benziyor.
Baş harfler ikisinde P.M., ikisi de (farklı kuşak ve ekollerden) çok büyük caz gitaristi ve ikisi de Wes Montgomery hayranı...
 
Pat Martino - Unstrung belgeseli. Pat Martino'nun inanilmaz buyuleyici hikayesi...


Siz bu adamın çalımı ve yaklaşımı ile icracı olarak da ilgili misiniz ? Diminished 7akoru üzerinden kurduğu bağlantılar ile benim epey bir kafayı kırmışlığım var da o yüzden soruyorum. Ne yazık ki kendi hatlarını açıklamakta çok başarılı değil Martino, üstün yetenekli insanlar bu konuda çok iyi değiller işin doğası gereği.
 
🙂 Bunu ben de yazmayi dusunmustum buraya birkac gun once... Ben de bu dediginiz Pat Martino'nun "Diminished Parental Form" diye adlandirdigi her bir diminished 7 akorlardan 4 adet dominant 7 akoru cok basit bir sekilde nasil turettigini anlatan bir Guitar Player makalesini yillar once okumus ve cok etkilenmistim; sonra da bunun pratik uygulamasi ile ilgili bayagi bir dusunmustum...

Pat Martino'nun bu ve benzeri yaklasimlarini anlamaya ve uygulamaya calisiyorum ama enstrumanda pratik bir sekilde kullanma konusunda cok bir ilerleme kaydettigim soylenemez ne yazik ki.


 
Son düzenleme:
🙂 Bunu ben de yazmayi dusunmustum buraya birkac gun once. 🙂 Ben de bu dediginiz Pat Martino'nun "Diminished Parental Form" diye adlandirdigi her bir dimished 7l akorlardan 4 adet dominant 7 akoru cok basit bir sekilde nasil turettigini anlatan bir Guitar Player makalesini yillar once okumus ve cok etkilenmistim; sonra da bunun pratik uygulamasi ile ilgili bayagi bir dusunmustum...

Pat Martino'nun bu ve benzeri yaklasimlarini anlamaya ve uygulamaya calisiyorum ama enstrumanda pratik bir sekilde kullanma konusunda cok bir ilerleme kaydettigim soylenemez ne yazik ki.
Bu konsepti anlattığı bir sürü eğitim materyali var. Ancak esas iş, bunu lineer olarak uygulamaya başladığında ortaya çıkıyor.
Yani, Dm7-G7 = Fm7-Bb7 = Abm7-Db7 = Bm7-E7 şeklinde düşünerek hatlar çalmaya başladığında... Ben bunu yapmanın yollarını keşfettim nihayet klavyede, ama Pat Martino'nun majör dizi şekillerinden caz hatlarını oluşturma yöntemleri çok kendine has. Bunun dim7 bağlantıları ile çok da alakası yok gibi. Linear Expressions isimli bir kitabı var yollar önce yazdığı, o hatlardan her birini de inceledim. Bazı imza fikirler olmakla birlikte, adam çok spontan da üretiyor bazı şeyleri. "Hazır geliyor" yani adama sanki.
 
Bu konsepti anlattığı bir sürü eğitim materyali var. Ancak esas iş, bunu lineer olarak uygulamaya başladığında ortaya çıkıyor.
Yani, Dm7-G7 = Fm7-Bb7 = Abm7-Db7 = Bm7-E7 şeklinde düşünerek hatlar çalmaya başladığında... Ben bunu yapmanın yollarını keşfettim nihayet klavyede, ama Pat Martino'nun majör dizi şekillerinden caz hatlarını oluşturma yöntemleri çok kendine has. Bunun dim7 bağlantıları ile çok da alakası yok gibi. Linear Expressions isimli bir kitabı var yollar önce yazdığı, o hatlardan her birini de inceledim. Bazı imza fikirler olmakla birlikte, adam çok spontan da üretiyor bazı şeyleri. "Hazır geliyor" yani adama sanki.

Evet, bu konsepti anlattigi bir iki kaynagi sonradan yukaridaki mesajima ekledim. "Hazir geldigi" konusunda ben de ayni fikirdeyim; bunlar Pat Martino'nun calarken kendisine cok spontan olarak gelen muzigi sonradan teorik bir cerceveye oturtma cabalari sanirim. Improvize yaparken akorlari minor'e cevirerek dusunebilecegimizi anlattigi Linear Expressions kitabindaki 5 formu da bayagi enteresan ama bunlari ozumsemek cok zor gibi gorunuyor.

Bu diminished konsepti (Dm7-G7 = Fm7-Bb7 = Abm7-Db7 = Bm7-E7 şeklinde düşünerek) lineer olarak klavyeye uygulama konusunda kesfettiginiz seyleri biraz daha acabilir misiniz rica etsem vakit buldugunuzda? Ya da bu konuda paylasabileceginiz yol gosterici herhangi kaynak var mi onerebileceginiz?
 
Yukarida linkini attigim truefire.com'daki "Pat Martino's The Nature of the Guitar" masterclass'inda bu konular ve pratikte klavyeye uygulamasi derinlemesine anlatiliyor sanirim.
 
Yukarida linkini attigim truefire.com'daki "Pat Martino's The Nature of the Guitar" masterclass'inda bu konular ve pratikte klavyeye uygulamasi derinlemesine anlatiliyor sanirim.
Ben o kursu almıştım. Bir kısmına baktım, ilginç şeyler olmakla birlikte, benim aradığım şeyler değildi sanki. Bir daha bakacağım ama.
Eskiden başka bir firmanın kitap - CD - video şeklinde basıp sonradan Alfred firmasının satın aldığı bir kaç materyali var. Bunlar çok daha detaylı hatlar açısından (Creative Force I-II ve Quantum Guitar...) Ama sorun orada da aynı. Dediğiniz gibi, teorik bir çerçeveye oturtma çabası var, ama Martino'nun düşünüş şeklinin bunlarla alakası yok. Modlarla filan hiç yok... Yani adam diziyi çalıyor, ama aralıklarla öyle şeyler yapıyor ki, çaldığının diziyle alakası yok aslında. Bunların bahsettiğim kitapçıkta analizi var, ama analiz Martino'ya ait değil. Bunların bir kısmı arpej, bir kısmı llineer yapılar. Daha çok da hücre (cell) tabir edilen 3-4 notalık fikirler. Andrew Green'in Jazz Guitar Structures isimli bir kitabında vardı bunlar, ben daha önce bilmiyordum açıkçası o tip yapıları.
Benim için bebop dominant ve bebop majör denilen dizileri arpejlerle birlikte çalışmak dönüm noktası oldu bu açıdan. Ondan sonra adamın yaptığı bazı şeyler daha mantıklı gelmeye başladı.
Benim keşfettiğim bağlantılar gitarın şekil mantığı ile ilgili. Bunları forumda mesaj olarak anlatmak güç açıkçası. Belki bir ara şekillerle izah edecek biçimde yazıya dökebilirim.

CAGED majör dizi formlarındaki eksik beşli aralığının ardışık iki telde düşünülmesi sonucunda oluşan bir patern var. Bu patern, diminished 7 akorunun birbirine bağladığı bütün tonlarda (Örneğin C maj - F#maj) görülebiliyor, ama tabii şeklin içinde farklı noktalara kayıyor.

Şöyle basit bir örnek vereyim:
CAGED sisteminde "A formu" olarak bilinen C majör paternini klavyede çaldığınızda (2-5. perdeler arasında kalır), dizinin eksik beşli aralığı olan F-B notalarını D telinde 2 ve G telinde 3. parmağın altında kalacak şekilde görürsünüz. (Başka ardışık tellerde de başka lokasyonlarda görürsünüz)
Bu aralığı sabit tutup, 2. ve 3. parmaklar yerine 1 ve 2. parmakları kullanacak biçimde şekli "modifiye" ederseniz, birden F# majör tonuna geçmiş olursunuz ki, bu da G7 üzerinde Db7 (eksik beşli yedeklemesi) fikirleri çalmaya yarar.
Benzer şekil "modifikasyonları", Eb majör ve A majör tonlarına geçmek için de kullanılabilir. Bunun için hem diğer tel çiftlerindeki yerleşimi, hem de ilgili tonun dominant 7li akoru ile ilişkili diminished 7'li arpejine bakıp (G7 = Bdim7), buradaki diğer eksik beşli aralığını (Ab-D) baz almak lazım mesela...

Bu mantık üzerinden bir ton şey çıkıyor tabii, implikasyonları çok fazla. Martino bunları pek konuşmuyor, nedense daha çok akor formları ve çevrimleri üzerinden gitmeyi seviyor, onları konuşmak daha somut fikirler verdiği için belki de. Ama şunu söyleyebilirim, insan bu kafayla bir kez tansiyon-outside fikirler üretmeye başlayınca, aslında zibilyon tane mod vs öğrenmenin ne kadar gereksiz olduğunu fark ediyor. Aslında her şey elinizin altında klavyede.
Martino gibi adamların sırrı da elimizin altındaki bu şeyleri keşfediyor olması biraz da... Eğer bu adamlar herkes gibi düz teoriyi gitara uygulamaya kalksalardı, memur olup çıkarlardı bence ki, bugün okullardan mezun olan gitaristlerin çoğu ne yazık ki böyle zaten. Hepsi Pat Metheny çakması gibi çalıyor afedersiniz...
 
Zaman ayirip uzun uzun yazdiginiz, deneyimlerinizi aktardiginiz icin cok cok tesekkur ediyorum.

Ben o kursu almıştım. Bir kısmına baktım, ilginç şeyler olmakla birlikte, benim aradığım şeyler değildi sanki. Bir daha bakacağım ama.
Eskiden başka bir firmanın kitap - CD - video şeklinde basıp sonradan Alfred firmasının satın aldığı bir kaç materyali var. Bunlar çok daha detaylı hatlar açısından (Creative Force I-II ve Quantum Guitar...) Ama sorun orada da aynı. Dediğiniz gibi, teorik bir çerçeveye oturtma çabası var, ama Martino'nun düşünüş şeklinin bunlarla alakası yok. Modlarla filan hiç yok... Yani adam diziyi çalıyor, ama aralıklar öyle şeyler yapıyor ki, çaldığının diziyle alakası yok aslında. Bunların bahsettiğim kitapçıkta analiz var, ama analiz Martino'ya ait değil. Bunların bir kısmı arpej, bir kısmı llineer yapılar. Daha çok da hücre (cell) tabir edilen 3-4 notalık fikirler. Andrew Green'in Jazz Guitar Structures isimli bir kitabında vardı bunlar, ben daha önce bilmiyordum açıkçası o tip yapıları.
Benim için bebop dominant ve bebop majör denilen dizileri arpejlerle birlikte çalışmak dönüm noktası oldu bu açıdan. Ondan sonra adamın yaptığı bazı şeyler daha mantıklı gelmeye başladı.
Benim keşfettiğim bağlantılar gitarın şekil mantığı ile ilgili. Bunları forumda mesaj olarak anlatmak güç açıkçası. Belki bir ara şekillerle izah edecek biçimde yazıya dökebilirim.

Burada "Bunların bahsettiğim kitapçıkta analiz var" derken bahsettiginiz kitapcik Linear Expressions kitabi mi Pat Martino'nun?
Bahsettiginiz diger iki kitap (Creative Force I-II ve Quantum Guitar...) ve Andrew Green'in Jazz Guitar Structures kitabi da var elimde ama
onlara cok bakmamistim...Sizin kendiniz icin donum noktasi olarak gordugunuz bebop dominant ve bebop majör dizilerini de mutlaka inceleyecegim.

CAGED majör dizi formlarındaki eksik beşli aralığının ardışık iki telde düşünülmesi sonucunda oluşan bir patern var. Bu patern, diminished 7 akorunun birbirine bağladığı bütün tonlarda (Örneğin C maj - F#maj) görülebiliyor, ama tabii şeklin içinde farklı noktalara kayıyor.

Şöyle basit bir örnek vereyim:
CAGED sisteminde "A formu" olarak bilinen C majör paternini klavyede çaldığınızda (2-5. perdeler arasında kalır), dizinin eksik beşli aralığı olan F-B notalarını D telinde 2 ve G telinde 3. parmağın altında kalacak şekilde görürsünüz. (Başka ardışık tellerde de başka lokasyonlarda görürsünüz)
Bu aralığı sabit tutup, 2. ve 3. parmaklar yerine 1 ve 2. parmakları kullanacak biçimde şekli "modifiye" ederseniz, birden F# majör tonuna geçmiş olursunuz ki, bu da G7 üzerinde Db7 (eksik beşli yedeklemesi) fikirleri çalmaya yarar.
Benzer şekil "modifikasyonları", Eb majör ve A majör tonlarına geçmek için de kullanılabilir. Bunun için hem diğer tel çiftlerindeki yerleşimi, hem de ilgili tonun dominant 7li akoru ile ilişkili diminished 7'li arpejine bakıp (G7 = Bdim7), buradaki diğer eksik beşli aralığını (Ab-D) baz almak lazım mesela...

Burada cok degerli bilgileri detay da vererek paylasmissiniz. Ana hatlarini anladigimi dusunuyorum ama yavas yavas okuyup detaylari anlamaya ve klavyede uygulamaya calisacagim. Tahmin ediyorum ki bayagi zamanimi alacak.

Bu mantık üzerinden bir ton şey çıkıyor tabii, implikasyonları çok fazla. Martino bunları pek konuşmuyor, nedense daha çok akor formları ve çevrimleri üzerinden gitmeyi seviyor, onları konuşmak daha somut fikirler verdiği için belki de. Ama şunu söyleyebilirim, insan bu kafayla bir kez tansiyon-outside fikirler üretmeye başlayınca, aslında zibilyon tane mod vs öğrenmenin ne kadar gereksiz olduğunu fark ediyor. Aslında her şey elinizin altında klavyede.
Martino gibi adamların sırrı da elimizin altındaki bu şeyleri keşfediyor olması biraz da...

Cok haklisiniz bence de. Hersey elinizin altinda klavyede ama bu bahsettiginiz farkli baglantilari kesfetmek ve ozumsemek icin enstrumanla bayagi bir zaman gecirmek gerekiyor.
 
Zaman ayirip uzun uzun yazdiginiz, deneyimlerinizi aktardiginiz icin cok cok tesekkur ediyorum.



Burada "Bunların bahsettiğim kitapçıkta analiz var" derken bahsettiginiz kitapcik Linear Expressions kitabi mi Pat Martino'nun?
Bahsettiginiz diger iki kitap (Creative Force I-II ve Quantum Guitar...) ve Andrew Green'in Jazz Guitar Structures kitabi da var elimde ama
onlara cok bakmamistim...Sizin kendiniz icin donum noktasi olarak gordugunuz bebop dominant ve bebop majör dizilerini de mutlaka inceleyecegim.



Burada cok degerli bilgileri detay da vererek paylasmissiniz. Ana hatlarini anladigimi dusunuyorum ama yavas yavas okuyup detaylari anlamaya ve klavyede uygulamaya calisacagim. Tahmin ediyorum ki bayagi zamanimi alacak.



Cok haklisiniz bence de. Hersey elinizin altinda klavyede ama bu bahsettiginiz farkli baglantilari kesfetmek ve ozumsemek icin enstrumanla bayagi bir zaman gecirmek gerekiyor.
Bahettiğim analiz içeren kısım Creative Force içindeki PDF'lerde var. Linear expressions içinde ne yazık ki hatlara ilişkin spesifik hiç analiz yok.
Bebop dominant ve bebop majör gibi diziler için iki kaynak önerebilirim: Randy Vincent-Line Games ve Roni Ben-Hur: Talk Jazz. Ama bunların ikisi de çok notasyon odaklı, gitar klavyesinin "sırları" ile pek ilgilenmiyorlar🙂 Bugünkü kafamla 10 sene geri gitsem kendime 10 dakikada bebop majör dizisini gitarda çalmayı öğretebilirdim. Çok basit olabilecek şeyleri çok zormuş gibi anlatıyorlar ne yazık ki. Çok iyi müzisyenler, ama yaratıcı düşünce zayıf...
 

Geri
Üst