Altered scale altered chords
- Konuyu açan aljezi
- Başlangıç tarihi
Altere akorlar özellikle dominant akorlarda sık karşılaşılan bir durum. Gnele olarak 5. derece veya 9. derecenin diyez veya bemol aldığı akorları tanımlıyor. Her zaman olmasa da sıklıkla tansiyon etkisini arttırmak ve bir tam dörtlü yukarıdaki akora çözülmek amacıyla kullanılırlar. Çözülmeyedebilirler, bu daha modern bir etki yaratır.
Piyasa pop tarzı içerisinde altere dominant akorları tümüyle tona uyacak alterasyonlar üzerinden düşünmek lazım. Pop tarzında bunları özellikle minör akora çözülürken görürsünüz, mesela,
E7-Am şeklinde gördüğünüzde bu E7 akoru, Am tonununun seslerini uyacak şekilde altere edilir.
E7 akorunun doğal tansiyonları, majör aralıklardan oluşur. Örneğin E9 akoru, F# sesini (majör 2li), E13 akoru C# sesini (majör 6lı) içerir.
Am tonunda ise F sesi de C sesi de natüreldir, arıza almaz. Bu durumda E7 akoru Am akoruna yürürken b9 (F# yarım ses pesleşiyor ve F oluyor) ve #5 (ya da b13, C# sesi yarım ses pesleşip C oluyor) alterasyonlarını alabilir. Kağıt üzerinde bu E7b9(b13) şeklinde gösterilmese BİLE, E7-Am akor yürüşünde bu akorun fonksiyonu bu şekilde (yani çözüldüğü akor ya da gittiği tonalite üzerinden) belirlenir. Kulağı bu armoniye aşina bütün müzisyenler aslında bu tansiyon seslerini farkında olmadan kullanırlar. Dizi olarak da A armonik minör dizisi veya 13. derece doğal kalacaksa A melodik minör dizisi tercih edilebilir.
Majör akora çözülen veya çözülmeden kalan altere dominant akorları farklı biçimlerde değerlendirilebilir. Konu bu noktada oldukça detaylı, bir sürü dizi ismiyle kafanızı karıştırmak istemem, kulağınızı kullanarak yola çıkmanız daha doğru olur. Diminished dizisi örneğin, 9'luse altere edilmiş (#9, b9) ve beşlisi pesleşmiş (b5) dominant akorların üzerine çalınabilir. 5lisi altere edilmiş ama dokuzlusu natürel domiannt akorlara whole tone dizisi çalınabilir....
Altere dizi ise (melodik minörün 7. derece modu) her dört altere tansiyon sesini de içerir (#9, b8, #5, b5). Teknik olarak, bir tam dörtlü yukarıya yürüyerek çözülen bütün dominant akorların üzerine bu dizi çalınabilir (E7-Am, E7-A maj gibi). Ama etkisi çok moderndir, benim kulağımda hep fusion etkisi bırakır.
Diğer akor tipleri de altere edilebilirler; özellikle Maj 7 b5 veya Maj7 #5 daha az sıklıkla da olsa kullanılan akorlardır.
Rica ederim. Ufak tefek hatalar olmuş (b9 yazacağıma b8 yazmışım, ne demekse !) ama faydalı olduysa ne mutlu.
Bu tip armoni yaklaşımları daha çok caz kaynaklarında oluyor. Klasik armoni kitapları tavsiye eden arkadaşlar görüyorum, ama bunların gitar çalan ve popüler müzik ile uğraşanlara faydası çok kısıtlıdır. Caz ve popüler müzik armonisi önce akor dizisinin oluştuğu ve diğer ses partilerinin bunlara göre belirlendiği armoni yaklaşımını benimser (tümdengelim gibi düşünelim). Klasik armoni ise, tek bir partinin üzerine titizlikle diğer partilerin oluşturulduğu bir tümevarım yaklaşımını kullanır.
Türkçede iki tane caz armonisi kaynağı var bildiğim. Bunlardan biri Nail Yavuzoğlu - Caz Müziğinde Akor Dizileri. Çok iyidir diyemem, ama iyi bir başlangıçtır. İnternet üzerinden de bakmak iyi olabilir.
çok teşekkürler hocam. bir kaç kaynak da buldum sayılır ancak klasik armoni / pop armonisinde bir yerde takılıp kalıyorum. onno tunç aranjmanlarını dinliyorum bu aralar; adam muhteşem işler yapmış, jazz armonisi kullanmış pop'da.