Arpej Sorunu (sağ El Tekniği)

Öncelikle penalama tekniğimden bahsetmek istiyorum. Kendi uydurduğum ritmik alternative picking diye bir şey kullanıyorum (Belki başka kullanan, başka isim veren vardır. Bilemiyorum orasını). Yani sağ el sürekli ritmi sağlıyor. Aşağıdaki resme bakarsanız daha iyi anlayabilirsiniz. Aksak ritimlerde yüksek tempoda bir şey çalmadığım sürece tahmin ettiğimden çok daha fazla işime yaradığını farkettim 🙂 Olay şu; triplet olmadığı sürece her beat e aşağı vurarak başlıyorum. Eğer tempo yavaşsa, triplet ve daha küçük uzunlukta notalarda, eğer çok hızlıysa(130 üstü diyelim) 8lik notalarda alternate yapmaya başlıyorum. Neyse, buna oldukça fazla alıştığımı söylemek için anlattım bu kadar.

Şimdi sorunuma gelelim; 2-3 tel yukarı atlanarak çalınan arpejler. Örnek olarak da Dark Tranquillity - Insanity's Crescendo nun bir parçasını koydum aşağıya.

Önce yukarıdaki bir teli down stroke ile çalıp, sonra kaç tel atladığım farketmeden aşağıdaki tellerden birini up stroke ile yeterli bir hıza kadar rahatlıkla çalabiliyorum. Ama olay tam tersi olduğunda, yani yukarıya upstroke ile çıktığımda afallıyorum. Çok yavaş tempolarda çalabiliyorum, ama tempoyu yavaş yavaş arttırmak işime yaramadı açıkçası. En azından sağ elimdeki istediğim akışı sağlayamadım.

Özellikle bu olayı geliştirmemi sağlayacak bir egzersiz tavsiye edebilecek, ya da yazabilecek olan varsa gerçekten çok yardımcı olabilir bana 🙂

Bu parçanın kendisi bir egzersiz gibi düşünülebilir. Tizdeki ilk notayı upstroke ile çal; penayı pesteki tellere atmanı kolaylaştırır. Pes tellerdeki notaları "sweep" şeklinde komple down stroke ile çalabilirsin. Pes tele geçeceğin zaman penanın kolaylıkla downstroke yapabilecek konumda olması gerekir, temel ilke bu. Sağ elinde bahsettiğin "afallama" hissi bu şekilde çalarsan azalacaktır. Upstroke en zor vuruştur, çünkü yerçekimine karşı yapılır. Pena iki tel arasına girdiğinde (inside picking) ise daha da zorlaşır. Bastaki teli upstroke ile çalmaya kalktığında da gerçekleşen olay budur. Pek çok gitaristin upstroke vuruşu genellikle downstroke vuruşuna kıyasla daha zayıftır, o nedenle ayrıca çalışmak gerekir. Ama upstroke geçişlerini sadece iki tel arasında geçerken mükemmelleştirmek bile zaman alır ve bence burada istisnasız herşeyi alternate picking ile çalmak pek akılcı değil.

O nedenle pasajın tümünü alternate picking ile çalmış olmak filan gibi şeylere saplanma, önemli olan en az eforla çalabilmek. Senin "ritmik alternative picking" dediğin şeye "strategic picking" picking diyenler de vardır. Kuvvetli vuruşu downstroke üzerine denk getirmek için pena vuruşlarını ayarlamaktan ibarettir bu çoğu zaman.

Al di Meola'nın bu şekilde çaldığı pek çok arpeji vardır.


Tel geçme egzersizi için de bir başka video, bu da Kiko Loureiro'dan (kendisi de Al di Meola'nın müritlerindendir...)


Kiko'nun 4:59 gibi göstermeye başladığı egzersize dikkat et. Sol el kısmı zor gelirse bunun sadece sağ el kısmını da çalışabilirsin ki, zaten videonun başında biraz bunu da gösteriyor.

Ayrıca, başlangıç düzeyi klasik gitar etütlerinin pek çoğu da pena tekniği ile arpejleri ve özellikle tel geçişlerini geliştirmek için çalışılabilir.

Bu arada, bu ne akordu ? Standart olmadığı kesin🙂

Şu an mobilde olduğum için önemli kısımlara cevap veremiyorum da, sondaki sorunu cevaplayayım. Parçanın kendisi f# minörde. Akord düzeni de C# standart. Ama E standart çalarken dereceler değişmeden a minöre dönüştüğü için, genelde ugrasamiyorum tüm telleri 1,5 perde aşağı çekmeye 🙂

Sanırım arpejlere özel olarak dediğin gibi çalsam daha iyi olacak. Yine de upstroke larımı geliştirip, iki türlü de rahatlıkla çalabilecek hale gelmek en iyisi gibi 😀 Kiko'nun egzersizlerini anladım sayılır, ama sol eli algılamak biraz zor gerçekten 🙂

Orda vuruşları göstermişte ben arpejleri sweep olarak çalışıyorum. Tek nota tel dğeişince aşağı iniyorsam üst yukarı çıkıyorsam alt. O arada bir telde birden fazla nota varsa alt üst sonra aynı şekil penayı yüzdürmeye devam ediyorum.

metalcafe demiş ki:

Orda vuruşları göstermişte ben arpejleri sweep olarak çalışıyorum. Tek nota tel dğeişince aşağı iniyorsam üst yukarı çıkıyorsam alt. O arada bir telde birden fazla nota varsa alt üst sonra aynı şekil penayı yüzdürmeye devam ediyorum.

Hepsini görmek için tıklayın...

Bu "economy picking" denilen hadise oluyor ki, ben de çoğu zaman böyle çalıyorum. (Aslında sadece arpejleri değil, pek çok şeyi böyle çalıyorum...). Ancak downstroke ile verilen ritmik his çok daha kuvettli oluyor, o nedenle arada bir ayarlama yapmak ve kuvvetli vuruşları downstroke üzerine getirme ihtiyacı hissediyorum.

Alternative picking den önce ben de economy picking öğrenmiştim bir süre aslında, çalım olarak daha kolay. Ama Alternative picking den aldığım ritmik hissi bir türlü alamadığım için pek rahat edememiştim. Ama bu denli geniş arpejlerde (6 tel arasında bol atlamalı demek istiyorum) alternative picking daha küçük gruplarda olduğundan çok daha zor bir hale geliyor. En iyisi hepsini öğrenip, istediğin durumda istediğini uygulayabilmek.

Aynen öyle

petruccinin metodunda bununla ilgili güzel egzersizler vardı. aynı sıkıntıyı oda yaşıyormuş. iki tel arasında down-up şeklinde çalarken daha kolay geliyormuş ama up-down la çalarken zorlanıyormuş. o yüzden bu tip arpejlere çalışırken hem downla başlayarak hemde upla başlayarak çalışıp ikisini eşit düzeye getirmen gerekiyor. o metoda bakabilirsen bu konuyla ilgili işine yarıyacak egzersizler bulabilirsin.

Rock Discipline yüzünden kafayı takmıştım zaten her bir şeyde alternative picking uygulamaya 😀 Uzun zamandır metodun başında gösterilen sağ el warm up larını yapmıyordum (sürekli bir tel atlayarak arpej çalışması, right hand warm up kısmında olan egzersiz). Birkaç gün önce onları yapmaya başladım tekrar, şimdiden etkisini gördüm. Sanırım direk sağ ele dikkat ederek yaptığım egzersizleri yapmayınca, Kiko'nun da bahsettiği minimum effort olayı yalan olmaya başlıyor 🙂

Konuyu biraz yukarılara taşıyayım.

Genelde gitarı elime aldığımda ilk ısınma olarak triplet (1 telde 3 nota) şeklinde kendi kafama gore daha çok La minor etrafında klavye uzerinde gezerim. Geçenlerde bir takıldım yavaş çalayım dedim fark ettim ki yukarı doğru çıkarken (fiziksel olarak aşağıya) çoğumuzun yaptığı gibi down pickingle başlayıp downla picking le ilk teli bitiriyorum. Bir altındaki tele geçtiğimde ise up pick'le başlamam gerekirken down'la başlıyorum. Sanki bir altındaki teli geçip up pick yaparsam tele istemeden vuracakmışım gibi geliyormuş. Alttaki telin ustunden boş geçip yukarı doğru vurmaktansa kısa yoldan alttaki tele down pick ile vuruyorum. Economy picking dediğimiz sey.
Ne gariptir ki aşağıya inerken (fiziksel olarak yukarıya) tamamen alternate picking yapıyormuşum 😀.
Konu aslında daha sonra inside and outside picking'e geliyor. Haliyle şarkının içinde bir lick çalarken du bir şunu inside'a göre ayarlıyayım yok işte şu telden down pick'le başlayayım da inside olsun diyemeyeceğimiz için @diosabbath in dediği gibi her ikisini de çalışmak gerekiyor

Konuyla alakalı olarak;



Hızlanamıyorum noolcak benim bu halim diyen arkadaşlar (ben dahil) bir göz atabilirler. 👍
Burdan sonraki level da sanırım bu işi string skipping'e doğru götürmek.

Böyle seyler çalın, bu tür dertleriniz olmasın 🙂

barrios demiş ki:

Bu "economy picking" denilen hadise oluyor ki, ben de çoğu zaman böyle çalıyorum. (Aslında sadece arpejleri değil, pek çok şeyi böyle çalıyorum...). Ancak downstroke ile verilen ritmik his çok daha kuvettli oluyor, o nedenle arada bir ayarlama yapmak ve kuvvetli vuruşları downstroke üzerine getirme ihtiyacı hissediyorum.

Hepsini görmek için tıklayın...

Alternate pickingten çok economy mi kullanıyorsun Tolga? Ben ne zaman economy çalışsam alternate pickinge geçtiğimde afallıyorum ikisini bir arada bir türlü yapamadım. MAlmsteenin nasıl sürekli ekonomy çaldığını anlamadım gitti bazı yerlerde patlıyor ekonomy ama demekki adam oralarıda ekonomy picking ile çözmüş.

Wasp demiş ki:

Alternate pickingten çok economy mi kullanıyorsun Tolga? Ben ne zaman economy çalışsam alternate pickinge geçtiğimde afallıyorum ikisini bir arada bir türlü yapamadım. MAlmsteenin nasıl sürekli ekonomy çaldığını anlamadım gitti bazı yerlerde patlıyor ekonomy ama demekki adam oralarıda ekonomy picking ile çözmüş.

Hepsini görmek için tıklayın...

Malmsteen'den emin değilim, ama George Bellas (ki, çok daha temiz ve kontrollü çalan bir virtüöz) öyle yapıyor.
Benim keşfedebildiğim kadarıyla, economy çalmanın sırlarından biri, penanın konumuna gerektiğinde müdahale edebilmek. Bir diğeri de, özellikle arpejler gibi çok tele yayılan pasajlarda, legato kullanabilmek. Legato ve economy pickingi birlikte kullanmaya başladıktan sonra cümlelerim değişmeye ve ritmik açıdan çok daha kontrollü olmaya başladı. Sürekli sağ el ile "kazıyan" ve sol elde hemen tökezleyen kişilerde aslında ritmik kontrol zayıf kalabiliyor ve bunu kazıyarak kapattıklarını fark etmiyorlar🙂 O yüzden, economy çalmaya başlayınca kontrol problemleri belirgin hale geliyor; alterne vuruşun gizlediği sıkıntılar ortalığa dökülüyor yani. Bu da elbette iyi bir şey, ben eksiklerimi bu sayede çok daha iyi fark ettim çünkü. Şunu da anladım: Alterne vuruş daha fazla kondisyon, economy picking ise daha fazla kontrol istiyor.
Not: Artık istesem de alterne vuruş ile yapamadğım ve tümüyle mantıksız bulduğum bazı pena hareketleri var açıkçası🙂 Bunları economy ile yaptığım zaman çok kolay oluyor çünkü.

Anladım yani sadece economy picking çalmak mümkün? Hatta kondisyon kontrol cümlesine bakıncada economy bana daha mantıklı geldi. Kazımaktan kastın nedir birde onu sorucam 😀

Ben de merak ettim kazima konusunu?

"Kazıma", farklı anlamlarda kullanılabiliyor tabii🙂

Benim kullanma biçimim birbiri ile iç içe geçen iki problemi anlatıyor. Her ikisi de "sloppy" denilen hatalı çalım şekline yol açıyor.

1) Her şeyi sağ el ile vurarak sol elin zayıflığını kapatan (aslında legato, yani pull off-hammer on çalamayacak kadar zayıf sol eli olan) gitaristler, legato ile çalınacak notaları da sağ eli vurmaya çalışır. Gereğinden fazla yoğun bir pasaj ortaya çıkar, gitarist sanki gerekenden çok daha fazla notayı bir ölçüye sıkıştırmaya çalışıyormuş gibi bir his oluşur.

Tipik olarak Malmsteen gibi sağ el ile birlikte legatoyu da çok akıcı kullanan virtüözleri sadece sağ el ile vurarak çalmaya çalışan kişilerde duyulur. Ama aslında acemi gitaristlerin çoğu hızlı çalmaya kalktığında bunu (istemeden de olsa) yapar.

2) Sağ el sol elden daha hızlı çalar. Sol elin bastığı her bir notaya tek bir pena vuruşu düşemez, sağ el gerekenden çok daha fazla, düzensiz ve kontrolsüz pena vuruşu yapar. Kimilerine göre bu öncelikle bir ritmik sorundur. Bu da doğru tabii, çünkü ritmik olarak çalınan şey tümüyle yanlış ve kontrolsüzdür.

Bunlar genellikle üstüste binen sorunlardır. Bkz: "Kazıma" 🙂 "Disfonksiyonel pena tekniği" de diyebiliriz🙂

Türkiye'den örnek verirsek, en iyi örnek Cem Köksal'dır. Bkz aşağıdaki video, 3:05-3.07 arası pasaj.
Cem Köksal fanları, lütfen kusuruma bakmayın ve kişisel algılamayın. Adamı takdir etmediğimden değil. Ama doğruya doğru. Söz konusu kısım tipik bir "sloppy" çalımdır ve bu tarz hızlı pasajlarda sürekli ortaya çıkar.


Daha fazla Türkiye'den örnek vermeyeyim, kavga çıkmasın🙂 Malum şahıs var, adına başlık açmak bile yasak biliyorsunuz🙂

Aşağıdaki videonun girişinde bu sorunun çeşitli örnekleri verilmiş. 2:47-48 civarında da çok iyi bir örneği var. Tabii ki adam kötü örnekte gerektiği kadar "berbat" çalamıyor çünkü adamın iki eli çok iyi senkronize aslında:

Sloppy olayi gercekten berbat bir durum. Eger boyle oluyorsa yeterince calismadan bu hizlara cikmamak gerekiyor. @barrios Hocam soyle bir durumda tavsiyenizi alsam.
Verdiginiz orneklerin tersine benim sol elim sag elimden daha hizli. Daha dogrusu daha kesin (precise) Tam ceviremedim yani yuksek hizlarda bozulmuyor. Klasik gitardan gelme oldugum icin kuvvetle muhtemel Anlatamadim ama anlamissinizdir umarim 🙂 Sag el ise ornek vermek gerekirse hani sol elin bastigi tele tak diye hangi tel olursa olsun araya girip vurabilmesi gerekir ya bazen onu yapamiyor. Ve zaman zaman down up yaparken penanin tele takildigini hissediyorum ve senkron kayboluyor. Hiz gerektiginde sol el iyi oldugundan daha cok hammer on pull off a gidiyorum haliyle. Sag elin gelismesi icin su an herseyi alternate picking le calmaya gayret ediyorum. Dogru yolda mi ilerliyorum bilemedim Sizin yorumunuz nasil olur bu konuda?

SilverSky demiş ki:

Sloppy olayi gercekten berbat bir durum. Eger boyle oluyorsa yeterince calismadan bu hizlara cikmamak gerekiyor. @barrios Hocam soyle bir durumda tavsiyenizi alsam.
Verdiginiz orneklerin tersine benim sol elim sag elimden daha hizli. Daha dogrusu daha kesin (precise) Tam ceviremedim yani yuksek hizlarda bozulmuyor. Klasik gitardan gelme oldugum icin kuvvetle muhtemel Anlatamadim ama anlamissinizdir umarim 🙂 Sag el ise ornek vermek gerekirse hani sol elin bastigi tele tak diye hangi tel olursa olsun araya girip vurabilmesi gerekir ya bazen onu yapamiyor. Ve zaman zaman down up yaparken penanin tele takildigini hissediyorum ve senkron kayboluyor. Hiz gerektiginde sol el iyi oldugundan daha cok hammer on pull off a gidiyorum haliyle. Sag elin gelismesi icin su an herseyi alternate picking le calmaya gayret ediyorum. Dogru yolda mi ilerliyorum bilemedim Sizin yorumunuz nasil olur bu konuda?

Hepsini görmek için tıklayın...

Picking tekniğinizden kaynaklı bir sorun da olabilir, ben hızlı pasajlarda penayı işaret parmağımın kenarı yerine içi ve başparmak ile tutup, bileiği aşağı yukarı yerine döndürerek yapıyorum(Kapı topuzu çevirir gibi). Böylece pena teller arasında yürümek yerine vurması gereken tele çarpıp üstünden dışarı kayıyor. Hatta bir altta ki tele legato ile devam da edeceksem, açıyı daha geniş vurarak tek vuruşta iki teli birden çalmış oluyorum.

leskodjer demiş ki:

Picking tekniğinizden kaynaklı bir sorun da olabilir, ben hızlı pasajlarda penayı işaret parmağımın kenarı yerine içi ve başparmak ile tutup, bileiği aşağı yukarı yerine döndürerek yapıyorum(Kapı topuzu çevirir gibi). Böylece pena teller arasında yürümek yerine vurması gereken tele çarpıp üstünden dışarı kayıyor. Hatta bir altta ki tele legato ile devam da edeceksem, açıyı daha geniş vurarak tek vuruşta iki teli birden çalmış oluyorum.

Hepsini görmek için tıklayın...

Bir yerde bir yanlis oldugu kesin de cozemedim halen 🙂
Cok anlayamadim kusura bakmayin. Pick slanting den mi bahsediyorsunuz?