Fiziksel Modelleme vs Örnekleme

Bu konular devamlı gelişiyor, genel olarak kayıt teknolojileri de öyle, çok fazla takip edemiyorum. Böyle bir motivasyonum yok ama son dönem önce mikrotonal araştırmalar şeklinde kendimi motive ederken Pianoteq diye bir programa rastladım. Oradan da bu konuya geldim. Program çok yeni değil ama bir enstrümanın programlama ile modellenip seslerin üretilmesi olayı cidden tahminim ötesinde, en azından Pianoteq için bunu söyleyebilirim.

Bir şey lazım olunca araştırıp kullanmaya başladıktan sonra artık yıllarca öyle gidiyor. Mesela Addictive Keys bu şekilde kullanıyorum, memnunum da ama Pianoteq deneyince fark inanılmaz geldi. Aslında ses olarak benzer kit'ler birbirine çok yakın, ama arkadaki sesleri nasıl modellemişlerse sanki bir nota diğerlerini etkiliyor şeklinde bir sonuç ortaya çıkartmışlar. Yani addictive keys sesi, sesi almış örnekleyerek öldürüp hapsetmiş gibi, Pianoteq ise modelleyip yeniden yaratmış ve diğer seslerle birlikte bir canlılık vermiş gibi.

Konuya hakim arkadaşlar daha iyi açıklayacaktır. Şu an ağırlıkta örnekleme sistemi kullanılıyor. Belki gitar, keman gibi enstrümanların modellemesi o kadar kolay olmayabilir ya da davullar için bu şekilde hala örnekleme geçerliliğini koruyabilir ama modelleme konusu almış başını gitmiş, ben yeni fark ettim.

Şu an acaba modelleme sistemi ile çalışan hangi uygulamalar vardır diye araştırıyorum. Hem büyük ses kütüphaneleri de gerekmediği için bir taraftan pratik ama tabii ben bugüne kadar bu tarz programların Synthesizer kıvamından öteye gitmediğini sanıyordum. Halbuki öyle değilmiş, çok gelişmiş.

Ben bulduklarımı yavaş yavaş ekleyeyim, Belki birinin işine yarar.

Burada arattım bulamadım ama yabancı forumlarda uzun uzun tartışılmış bir konu. Taraflar birbiri ile ölümüne kapışıyor diyebilirim 🙂

Fiziksel modelleme olayını çok yapay bulanlar, metalik ses olduğunu söylüyorlar. Hala orta düzey olmasa bile üst düzey ses kütüphanelerine sahip yazılımların daha iyi olduğunu iddia ediyorlar.

Diğer tarafta fiziksel modelleme teknolojisinin gelişimi ve konunun geleceğin ses kaynağı olduğunu düşünen de çok, mesela Roland'ın V-piano diye modeli bunu kullanıyormuş. Gerçek piano ile ayırt edilemez hale gelince çok daha pratik olacağı belli. Aynı şeyi bir gitar için de düşünebiliriz aslında elimizde tuttuğumuz gitar ama yazılımla çalışıyor, herhangi bir bakım gerekmiyor (sadece sesleri update falan ediyorsun), baya güzel olurdu. Ama gerçek gitar hissini de veriyor yani öyle olmalı...

Fiziksel modelleme olayının notalar arası etkileşimi de verip vermediği konusunda kesin bir şey bulamadım ama çok daha dinamik derken bunu kastediyorlardır diye tahmin ediyorum. Nihayetinde gerçek tellerin gerçekten birbirini etkilemesi gibi bir ses veremeyeceklerdir ama örnekleme teknolojisinde bunun hiç olmadığını düşünürsek (bu konuyu da henüz kesinleştiremedim, yani eğer varsa çok da fark olmaz bence) önemli bir konudur, diye düşünmekteyim.

Bu teknolojiyi kimler kullanıyor geliştiriyor diye araştırınca fazla bir sonuç bulamadım. Modartt bu konuda öncü olmalı. Pianoteq yazılımları zaten bahsettim. Modartt altyapısını kullanan farklı bir şirket olan Arturia Piano V, diye bir yazılım daha var. Sesleri çok yakın ama programın içinde temperament ya da mikrotonal ayarı göremedim. Bir de truepianos diye bir yazılıım çıkıyor, sitesine bakınca çok eski gibi görünüyor ve genelde pek beğenilmemiş ama benzeri bir teknoloji, yine microtonal ayarı bölümünü göremedim.

IK multimedia Modo bass ve davullara bak
orkestral; Audio Modeling | SWAM and Sound Engine Technologies

MODO'ları çıktığından beri kullanıyorum ben, çok da memnunum.

Gitar için dediğimi bakır nefesli çalgılar için yapmışlar, aslında tüm nefesliler için kullanılır sanki ama fiziksel modelleme ile birlikte şu videoda var:

Modelleme ve örnekleme arasından biri daha iyidir demek bence mümkün değil. Her ikisinin de kendilerince artı ve eksileri mevcut. Yukarıda modelleme için MODO serisi örnek verilmiş ki ben de kullanıcısı olarak çok memnunum. MODO'ları kaydın ardından mix-mastering işleminden geçirdikten sonra ben aradaki farkın anlaşılamayacağı düşüncesindeyim.

Bildiğimiz üzere modelleme yazılımları daha az yer kaplarken örnekleme ile oluşturulan kütüphaneler devasa boyutlara ulaşabiliyor. Diğer yandan örnekleme uygulamalarında hazır kütüphane kullanılmadığından işlemciyi modelleme uygulamaları kadar yormuyor (Belki istisnalar vardır). Bir de bence ikisi arasındaki en önemli fark, modelleme eklentilerinde sese temelden istediğimiz gibi şekil verebiliyoruz. Örneğin MODO Drum bagetin şeklinden trampette vuracağın noktanın belirlenmesine kadar imkân sunuyor. Örnekleme eklentilerinde ise hali hazırdaki ses kullanıldığından ancak sesin üzerine efekt eklenebiliyor.

Bu konuda biraz daha araştırma yaptım, unutmadan ya da başka bilgilerle karışmadan buraya eklemek istedim.

Öncelikle MODO hibrit bir sistemmiş. Hemen web sayfalarının girişinde "modal synthesis and advanced sampling" demişler zaten. Sesleri gayet güzel ona şüphe yok ama tamamen fiziksel modelleme diyemeyiz. Tamamen fiziksel modelleme olacak diye bir zorunluluk yok ama sanırım mantık şu şekilde çalışıyor. Yani bunu tamamen farazi söylüyorum. Pianoteq gibi yazılımlar (ki alternatifi yok) sıfırdan kodla bir ses oluşturuyor ve bunu işleyerek piano sesine benzetiyor, olay bu. Eski tip kodla üretilen ya da oyunlardaki müzik seslerini hatırlarsak mesela onlar da bir nevi ses modellemesi diyebiliriz ama gerçekçi olmadığı bariz, öyle bir amaçları da yok belki ama fiziksel modelleme olayının amacı tamamen kodlarla belli bir gerçekçilikte sesler üretebilmek.

Duyduğum kadarıyla mesela pianoteq özelinde aslında tüm sesler birbirine benziyor yani aynı koddan çıktığı bariz, ses işlemcisi olarak bir kütüphaneden bahsediyorlardı mesela, bunun sorumlusunun o olduğunu tahmin ediyorum. Aynı şey SWAM ürünlerinde de var, mesela çello sesi ile trompet sesi hiç birbirine benzer mi? Normalde hayır ama bu arkadaşların yaptığı üründe dipte hepsinin birbirine benzediğini hissediyorsunuz. Bu bir taraftan çok ilginç, belki diğer taraftan daha o kadar geliştiremedikleri içindir bilemiyorum ama her türlü örnekleme seslerine göre çok daha fazla hissiyat verdiklerini düşünüyorum. Yani ses özünde kesinlikle daha yapay (henüz koddan oluştuğu hissi aşılamamış) ama o sesle yapabilecekleriniz örnekleme sesinden çok daha hisli diyebilirim. Bu versus olayının özüne kendi kendime cevapladığım bir bilgi olabilir 🙂

Ama tabii ki birinden birini seçmemiz gerekmiyor, ikisini birlikte ya da hibrit şekilde çalışan yazılımlar da kullanabiliriz. Tek tek seslerin modellenmesi ve bunu sağlayan yazılımların geliştirilmesi daha zor olduğu için daha büyük ses çeşidi gereken kütüphaneler muhtemelen hibrit sistemle çalışacaktır (sadece bir tahmin). Belki ilerde sadece kodlarla yazılmış çok daha gerçekçi sonuçlar görebiliriz ama bir süredir bu türden vsti'leri inceledim, şu an gelinen nokta bu.

Bir de roland ürünlerine baktım, pianolarının modülleri için fiziksel modelleme kullandıklarını okumuştum ama davulları için maalesef böyle bir şey yapmamışlar yani roland davul modüllerinde fiziksel modelleme kullanılmıyormuş.