Sap Ayarı - Entonasyon

E

Episode13

Arkadaşlar daha önce her defasında luthier'e götürürdüm gitarı fakat verdiğim para çok koymaya başladı. Birde şöyle düşünüyorum ben eğer ölmezsem ömrümün sonuna kadar gitarımla yaşayacağım. Sonuç olarak ne zamana kadar luthier e gideceğim ki? Öğrenmek lazım.

Forumda arama yaptım 6-7 sayfa baktım ama pek bir şey bulamadım.

Elimde Jeff loomis signature var onun ayarları gayet iyi şuan fakat hellraiser c-1 aldım 6 telli aldığım kişi C de çalıyormuş 13 lük tellerle. Ben 10 luk tellerle standartta kullanan arada dropa çeken birisiyim nasıl bir ayar yapmam lazım bilgim yok googla da da araştırıyorum şuan sizde buradan mümkün mü bilmiyorum ama yardım ederseniz sevinirim.
 
Youtube bu konuda güzel kaynak;

ingilizceniz zayıfsa entonasyon için, guitar intonation

sap ayarı, guitar truss-rod adjustment

önemli tavsiyem tam emin değilseniz sap ayarı yaparken fazla germeyin sapı, tatsız sonuçları olabilir.
 
1.si kaliteli bir alyan anahtar alacaksın.
2.si telleri gevşetmeden tek gözünü kapatarak sap tarafından klayveye bakacaksın. Herhangi bir bombelik ya da çukur var ise elindeki alyan anahtar ile saptaki yuvayı döndürerek kontrol edecen.
3.sü eşikten tel yükseliği ayarını yapcan. Klavyeye yeterinde yakın yapabilirsin standart e de çalıyosan tabi. Yoksa teller bızlar.
4.sü öyle işte ben öyle yapıyom (y)
 
1.si kaliteli bir alyan anahtar alacaksın.
2.si telleri gevşetmeden tek gözünü kapatarak sap tarafından klayveye bakacaksın. Herhangi bir bombelik ya da çukur var ise elindeki alyan anahtar ile saptaki yuvayı döndürerek kontrol edecen.
3.sü eşikten tel yükseliği ayarını yapcan. Klavyeye yeterinde yakın yapabilirsin standart e de çalıyosan tabi. Yoksa teller bızlar.
4.sü öyle işte ben öyle yapıyom (y)

Göz olayı yeniye çok zor, ayrıca gitar çok süper bir şey değilse bombe tel geriliminden dolayı doğal olarak oluşabilir ve sap gerilimiyle düzenlenemez (her sap gerilimden az da olsa bir dalgalanma yapabilir, fret seviye düzenlemesi ile bunu aşabiliriz ama o da usta işi).

Kolayı (bence) şöyle ama sorumluluk kabul etmem :) ;

1- Mi telinden sapın ilk ve son perdesine aynı anda basılır (bazıları 22, bazıları 18 der ben kendime göre yapıyorum diyim...).

2- sapın tam ortasında tel'in fretten uzaklığı böylece bize sap eğimini/açısını hemen belli eder.

3- fretle uzaklığı ortalama arasından bir kartvizit geçecek kadar olmalıdır. Ağırlıklı clean çalınıyorsa bu daha fazla, solo-shred çalınıyorsa biraz daha yakın olabilir ama tel'le fret arasında mutlaka biraz mesafe olmalı yoksa bızırdama veya cleanlerde ses patlak patlak gelir kulağa.

Episode13: Ben yıllardır sap ayarlarımı kendim yaparım ve gitarımı deneyen az sayıdaki kişi (kılımdır herkese gitarımı çaldırtmam :) ) rahatlığını çok sever. Ama ilk başlarda elbette hep ustaya düzenli götürürdüm, İstanbul'da bir süre yaşarken beni taksimde oldukça bilinen bir ustaya yönlendirdiler ama istediğim ayarı kendisine herhalde anlatmayı ben beceremeyince tonla kaynak okuyup öğrendim bu işleri.

Özetle ayarları yapan usta iyi iş yapıyorsa riske etmeyin, zaten düzenli aynı adama götürdükçe hem o daha fazla özenir indirim falan yapar hemde siz ıvır zıvırı bırakıp müziğinize odaklanırsınız bence çokta özenilcek bir şey değil yani gitar ayarı yapabilmek ;)
 
Peki hocam ufak bir bakım, sap ayarı, entanosyan için 50 lira istiyorlar. Bu bakım ve ayarı ne kadar sıklıkla yaptırmalı? Ona göre luthier e götüreceğim..
 
Sonuç olarak ne zamana kadar luthier e gideceğim ki? Öğrenmek lazım.


Daha ciddi bir süre gideceksin :) sadece sap ayarı için değil, daha bir çok sorun ile karşılaşacağından dolayı...



Sap ayarının prensiplerini hangi durumlarda nasıl tepki verdiğini iyice özümsemeden uygulamak cidden zordur.

Ufak ufak başlayalım..

not: vereceğim bilgiler teorik olacaktır, uygulamada karşılaşılan değerler kağıt üzerindekinden farklı olacağı için tek bir yol veya yöntemin (herdaim) uygulanabilirlliği geçerli olmayacaktır.



Sapın tellerinin olmadığını ve sap ayar çubuğunun olmadığını var say. Sapın bu durumuna F1 diyelim.

Şimdi bu F1 in öne ve geriye olmak üzere bir direnç toleransı vardır, bu töleransıda F1 e dahil edelim.

Sapa tel taktığımız her tel sapı içbükey hale getirecek bir kuvvet uygulayacaktır. Uyguladığı kuvvetleri alttaki resimde görebilirsin.

1600-EXP110_detail1.jpg


Resimde 0.10" kalınlığında bir teli 648 mm tel boyu olan bir sapa taktığımızda, mi frekansını vermesi için 7.35 kg yük uygulamamız gerektiğini söylüyor. Yani gitarımıza 0.10 - 0.46 numara takım tel takıp standart akorda çektiğimizde 42 kilo civarında bir yük sapa biniyor.

not: gibson tel boyu daha kısa olduğu için uygulanacak olan yük, ortalama 1,2.5 kg arası daha az olacaktır.

Tellerin çektirdiği kuvvete de F2 diyelim.

F1 çekme kuvveti, F2 den düşük olacağı için sap öne gelecektir. Sapın bu eğimine hükmetmek için sap ayar çubuğu kullanılır.

Sap ayar çubuğunun sapı geri çekme kuvvetine de F3 diyelim.

Bu durumda:

F1 + F2 = F3 olmalı ki sapımız telleri takığımızda düz bir şekilde kalsın ve cızlama olmasın ( fretlrin hatasız olduğunu varsayıyoruz) .

Fakat ideal olan sapın çok hafif bir ölçüde iç bükey olmasının, tellerin cızlamasını engellemede ciddi bir faydası olduğunu da ekliyoruz. Aslında İdeal ölçümüzü yakalamak için F1 adını verdiğimiz sapın kendi direncini denklemden çıkarıyoruz.

Sonuç:

( F2 x 100) + F1 = F3 olacaktır. (alttaki virgüllerin bir rolü yok, düzgün yazmak için başka yol bulamadım :) )
,,,,,105

Durum budur, tellerin öne çektiği sapı; sapın kendi direnci ve sap çubuğunun direnciyle dengelemektir.

Yani sen akordu değiştirirsen, F3 kuvvetini azaltmış olursun. Bu yüzden F1 ve F2 nin oranları yükselip sapın geri gitmesine sebep vermiş olursun.

not: floyd rose lu gitarlara hiç değinmiyorum bile..

Cızlama teorik olarak bu sebepten kaynaklanır. Bunu engellemek için, akordu düşürdüğünde sap ayar çubuğunu gevşeterek yükleri dengelersin.

Teoride, kalın mi telinde ilk perdeye ve ve son perdeye bastığımızda; 12. fret ile tel arasında 0.2 -0.7 arasında bir boşluk olması ideal olarak kabul edilir.

Bu şekilde ayarlandıktan sonra 2. parametre kontrol edilir: İlk perdeye bastığımızda kalın mi: 1.50 - 1.75 mm / ince mi: 1.10 - 1.30 mm arası olacak şekilde 12. perdeden yüksek olması idealdir (Uzak doğu standardı: cort-ibanez vs ) . Usa standardı çok daha değişkendir, özellikle de Fender de.


Her gitarın sap ayar kafası, 1 tam tur çevirdiğimizde farklı şekilde sapa kuvvet uygulayacaktır ( F1 in direnç katsayısı, sapın yapıldığı ağaca göre değiştiğinden dolayı) . Bu yüzden tarfler ile ancakj bir noktaya kadar gelebilir, son rötuşları ufak ufak - toleranslarını deneye deneye yapabilirsin. Aşırı zorlamadığın ve yanlış ölçüye sahip alyan yada ayar anahtarı kullanmadığın sürece sapa zarar vermezsin.

Fakat, uzun süreler deneyimlemen ve sonuçları üzerine kafa yorup işin el hassasiyetini çözmeden % 100 doğru sonuca ulaşamayız.

Genel de % 100 değil de, % 90-95 ihtimale ulaşılır. % 90 lık bir kısım bile sorunlarımızı ortadan kaldırır ve işimizi çok rahat görür.

Unutmamalı ki, ilk seferde % 80 den yukarıya ulaşılmaz, sen gitarının akordunu düşürdükten sonra sap ayarını yapmayı dene. Olmaz sa tekrar dene tekrar dene, sakın şu hatayı yapma " en iyi olmalı ". En iyi, iyinin düşmanıdır. Bizim yakalamamız gereken standart " iyi " dir. Çünkü ayarların tam oturması biraz süre alacağından saplar, ayardan 2-3 dakika sonra tam yerine gelir.. bu oturma süresi bazen 1 saati bulur.




Elimden geldiğince açıklamaya çalıştım, hatalarım olduysa affola ;)

Varsa sormak istediğin sor :)
 
Fatih abi ben sözel okudum. Yazdıklarını biraz anlayabildim ötesinde kafam karıştı..Hiç basmıyor böyle şeylere.

Benim derdim aslında şu;

Örneğin metallica çalarken standarttayım kafa rahat. Fakat kreator çalmak istediğinde akort düşürüyorsun.Veya atıyorum amon amarth vs.

Ben bu bakımları herhangi bir luthiye ye gidip yaptırabilirim. Fakat her akort düştüğümde sap ayarı vs yapmam gerekecek.(Yada ben öyle anladım) Yada ömrümün sonuna kadar gitara yeni başlayan elemanlar gibi metallica çalacağım.Sadece kalın mi telini re ye çektiğimde ayar yapmaya gerek olmadığı biliyorum fakat bazı durumlarda bütün telleri aşağı çekmem gerekiyor. E benim de bir sürü gitarım yok.

Yani çok mu cahilce konuştum bilmiyorum, sonuçta yapacak bir şey de yok bu konuda 2-3 tane gitar alıp farklı tuninglerde tutmaktan veya sap ayarını öğrenmekten başka..
 
Fatih abi ben sözel okudum. Yazdıklarını biraz anlayabildim ötesinde kafam karıştı..Hiç basmıyor böyle şeylere.

Benim derdim aslında şu;

Örneğin metallica çalarken standarttayım kafa rahat. Fakat kreator çalmak istediğinde akort düşürüyorsun.Veya atıyorum amon amarth vs.

Ben bu bakımları herhangi bir luthiye ye gidip yaptırabilirim. Fakat her akort düştüğümde sap ayarı vs yapmam gerekecek.(Yada ben öyle anladım) Yada ömrümün sonuna kadar gitara yeni başlayan elemanlar gibi metallica çalacağım.Sadece kalın mi telini re ye çektiğimde ayar yapmaya gerek olmadığı biliyorum fakat bazı durumlarda bütün telleri aşağı çekmem gerekiyor. E benim de bir sürü gitarım yok.

Yani çok mu cahilce konuştum bilmiyorum, sonuçta yapacak bir şey de yok bu konuda 2-3 tane gitar alıp farklı tuninglerde tutmaktan veya sap ayarını öğrenmekten başka..


Üstad, dünyanın var oluşundan beri süre gelen problem bu, istekler ve imkanlar çatışması.

Gitarını al, hafta başı sakin bir günde gel atölyeye, anlatırım nasıl yapılacağını ciddiyim :) .

Burada senin yapmak istediğin şey, gitarın kendi içindeki dinamiklerine müdahale etmek oluyor ve kendi içinde düzenlenen sistemi bozuyor.

İstediğin şey standartların dışında, yani iki ayrı grubun gerekliliklerini aynı gitardan elde etmek istiyorsak bunun için biraz çaba göstermemiz ve zaman harcamamız gerek. Çok sıkma, zamanla bu ayarı çok rahat yapar hale gelirsin, sadece biraz yutup veya ingilizce kaynaklar dışında uygulamalı görmen ve kontrollü uygulaman gerekir.

Yılbaşından sonra seni atölyeye beklerim, ama bir şartla. Orada öğrendiklerini burada paylaşacaksın ve bu başlık ben yazdığım için sessiz kalmayacak, insanların bu başlık altında sıkıntısını çözmeye yardım edeceksin ,)

Anlaştık mı?

not: hayatım boyunca matematikten nefret eden, ama fiziği çok seven bi adamdım. Orta 2 den en yüksek notumu aldım, 10 üzerinden 6..onun dışında hiç bir matematik sınavında başarı gösteremedim..ve şunu anladım, ben matematikten değil, matematik derslerinden nefret ediyormuşum.

Bak azcık öğrenseydin daha net anlayacaktın, böylece "okulda öğrendiklerimizi, gerçek hayatta nerde uygulayacağız" argümanına destek oldu ama...neyse istisnalar kaideyi bozmaz :)
 
Anlaştık abi ben Şilede oturuyorum belki hatırlarsın 2 defa geldim sana Şileden geliyorum abi hemen yapabilir misin diye .. :D Zaten Şilede benden başka çalan yok..

Durumları ayarlayıp dediğin süreçte geleceğim. Eğer anlarsam (anlama problemim olduğunu düşünen biriyim başına dert aldın yani :D) herkese yardım ederim
 
Bende de açılmadı da yer tünel işte kime sorsanız gösterir Fatih Yılmaz'ın atölyesi diye sormanız yeterli olur bir müzik mağazasına.
 
Geri
Üst