Makale/Tutorial Gunumuzde Lamba Uretimi

Günümüzde bazı lamba fabrikalarının üretime geçtiğini biliyoruz fakat ortada o kadar çok marka var ki, en güçlüsü 80'lere kadar kapanmadan kalabilmiş fabrikaların 20-30 yıl sonra nasıl toparlandığı sorusunu akla getiriyor. Tahmin edileceği gibi olay fabrikaların tekrar açılması şekilde değil de, ürettirip damgalama şeklinde gerçekleşiyor. Aynı yerlerde aynı malzemeler ile üretilmelerine rağmen müthiş fiyat farkları olması sebebi ile böyle bir yazma gereği duydum. Bu noktada hangi marka nerde üretiliyor ve farkları nedir? Sorularına cevap arayacağım.

Dünya üzerinde 7 audio lamba üreten var bildiğim kadarıyla, fakat 2 tanesi gitar amplilerinde kullanılan herhangi bir lamba üretmediklerinde onlara hiç girmeyeceğim ve markette gördüğümüz tüm lambaları üreten 5 fabrika üzerine konuşacağım.



New Sensor Corparation
Sahibi Elektro Harmonix' in kurucusu Mike Matthews olan şirketler grubudur. Rusya’ nın Saratov şehrindeki Reflektor lamba fabrikasını satın alarak, farklı markalar altında ürettikleri lambalarla piyasadaki en büyük paya sahiptir. Fabrikada üretilen markalar şu şekildedir;

1-Elektro Harmonix: Mike Amcanın 1968' de kurduğu şirket, herhangi bir lamba üretim geçmişi bulunmamakta.
electro-harmonix_logo.gif
DV019_Jpg_Regular_210088.jpg

2-Sovtek: Yine Mike Amcanın Rusya' da kurduğu şirket, herhangi bir lamba üretim geçmişi bulunmamakla birlikte Big Muffların Rus versiyonunu üretmiştir zamanında.
sovtek.gif
T-SOV-6L6WXT+.jpg

3-Tung-Sol
: 1907' de New Jersey' de kurulmuş 1920'li yıllarda lamba üretimine başlamış bir Amerikan firması. Hatırı sayılır tecrübesi ve keşfettiği lamba modelleri bulunan bu firmanın isim hakkını Mike Amca almış bulunmakta. Tabi bazı dokümanları da ele geçirmiş olacak ki reissue modelleri üretilmekte.
tssc12ax7.jpg

4-Mullard: 1920 yılında Londra' da kurulmuş, 1920'lerin sonlarında ise partner firması Phillips' e satılmış, OC serisi germanyum transistörleri de üreten efsane İngiliz firması. 1988' de yok olan isim, 2007' de Mike Amca tarafından diriltildi. Yine reissue modeller üretilmekte. Ustteki orijinal, alttaki reissue.
$(KGrHqIOKosFGVQF4PUgBRpkTE3ljw~~60_35.JPG

mullar1.jpg

5-Genalex Gold Lion: G.E.C (Genaral Electric Company) yan kuruluşu olan M-OV (Marconi-Osram Valve Company) lamba firmasının, Amerikan marketindeki ismidir. 1937 yılında ilk KT66'yı piyasaya sunarak dikkatleri çekmiş. 1957 yılında ise KT88' i üreterek Genalex ismi ile efsane olmuştur. Gold Lion ismi ise KT88' den geliyor, o dönemde güç lambalarının kralı denmiş ve Gold Lion ismi verilmiş. Su an üretilen ise birebir kopyası, diğer markaların KT serileri ise farklı.Ustteki orijinal, alttaki reissue.
kt88_50.jpg
glkt77sgl.jpg

6-Svetlana S logo: Bu isim konusunda çok ciddi kafa karışıklığı mevcut. Aslında Svetlana St. Petersburg' da, Dünyanın ilk lamba fabrikalarından birini kurmuş Rus lamba üreticisi, fakat bu Svetlana o Svetlana değil.
Svet12ax7.jpg

Her geçen gün kalitesi ve ürün çeşitliliği artan bir üretici olduğunu söylemek lazım. Preamp lambalarını beğendiğimi söylemem lazım, özellikle Tung-Sol 12ax7 denemeye değer, kesinlikle edinmenizi öneririm. Power lambaları için maalesef ayni şeyleri söyleyemeyeceğim. Genalex KT serileri hariç, güç lambası seçimi listemde sonlarda yer almaktalar. Birkaçını denedim ama bana cansız, harmonik içeriği biraz zayıf geldiler. Ayrıca kolay kırılmasına rağmen kırılma karakteri biraz sert. Reissue denen modellerin hepsinin gerçekten aslı gibi olmadığını da ekleyeyim. Zira Mullard EL84 Reissue ile Sovtek EL84 kıyaslamamda hem yapı olarak hem de sound olarak pek bir fark göremedim. Lambalarda mikrofonik davranış, gürültü gibi sorunlar alt düzeyde olduğunu da ekleyip bitireyim. Tek tek lambaları ayrıntılı incelemeyi başka başlığa bırakalım.



JJ Electronic
1994 yılında Slovakya’ nın Cadca şehrinde, eski efsane lamba üreticilerinden olan Tesla (Technika Slaboproudá) firmasının makinelerini satın alarak üretime başlamış, ilk olarak Tesla ismi ile üretim yapmıştır. Fakat bunlar Tesla kopyası dahi değil, tamamen farklı lambalardır. Hatta bunları NOS diye millete giydirenler bile olmuş. Herhalde kendileri Tesla'nın şöhreti ile piyasaya girmek istediler. Benim bildiğim kendi markası dışında tek farklı bir marka için üretim yapıyor o da Telefunken Black Diamond.
ecc83-jj-tesla.jpg

Telefunken Black Diamond:
Türkiye'de daha çok televizyon markası olarak bilinen, fakat biraz lambalı ampliler ile vakit geçiren herkesin bildiği gibi gelmiş geçmiş en iyi lamba üreticilerinden biridir Telefunken. NOS lamba piyasasında ise en pahalı satılan markadır denebilir sanırım. Önceleri smooth plate, daha sonra ribbed plate şeklinde üretilmiş ecc83 ve ecc803 herhalde en meşhur lambalarıdır. NOS olanlarını denk getirirseniz mutlaka edinin fakat dikkatli olun çok sahtesi bulunmakta piyasada. Her modeline bakmadım, sadece ecc83' u inceledim ve kesinlikle Telefunken Black Diamond adı altında satılan bu lambaların Telefunken ile yakından uzaktan alakası yok, tamamen marka satışı. Kıyaslarsanız göreceksiniz ki, Telefunken' in ürettiği her çeşit ecc83'un anodu, şu ankilerde daha uzun. Biraz daha dikkatli bakarsanız, gold pinli bildiğimiz JJ olduğunu da görürsünüz, bu sebeple paranıza yazık etmeyin, gidin JJ alın. Ustteki orjinal ribbed plate, alttaki yeni versiyon.
Telefunken+ECC83+12AX7+Ribbed+Plates+Diamond+Bottom+-+Western+Germany.jpg

ECC83-TK.jpg

JJ gerçekten iyi üretim yapan bir firma olmasına rağmen preamp lambaları ilk tercihim değil ama ikinci olabilir. Preamp lambaları gürültülü ve mikrofonik değiller genelde, sorunsuz bir şekilde kullanım için uygun fakat çok detaylı ve harmonik zenginliği de yüksek değil, özellikle 12ax7 için söylüyorum, fakat fiyatına göre bence en iyi tercihlerden biri. Kötü oldukları anlaşılmasın bu söylediklerimden bence V1 dışındaki pozisyonlar için gayet uygun. Power lambalarında kesinlikle tercih listemde ilk sıralarda, ucuz, gürültüsüz, yumuşak kırılma karakterine sahip ve sıcak bir soundu var. Power lambası arıyorsanız Reflektor üretimi lambalardansa, kesinlikle JJ kullanın derim, hatta EL84 için gözümde JJ'in alternatifi yok. Tek sorun birkaç yerde arızalı lambalarının da bulunduğunu okudum fakat bana hiç denk gelmedi. Riske girmemek için selected olanlarını alabilirsiniz.
Sunu da ekleyim JJ üretimi lambalar gayet güzel ama ne Tesla, ne de Telefunken. Daha detaylı bilgi için:
http://www.jacmusic.com/nos/images/Fakes/



Svetlana Electron Tube (Светлана Электровакуумные трубки)
1889 yılında Rusya’nın St. Petersburg şehrinde kurulmuş, hemen her erken dönem lamba üreticisi gibi önceleri ampul üretmiş, daha sonra Rusya’nın geçmişteki en büyük elektron lamba üreticisi. Lamba marketindeki markası;

1-SED Winged C: New Sensor' un Svetlana ismiyle lamba üretmesinden dolayı logosunun tanımı olan kanatlı C markası ile piyasaya sürülmüştür. Hala birçok alanda aktif olan firma, 2012 yılında ses lambası üretimini durdurmuştur. Büyük Amerikan lamba satıcılarının üretiminin devamı için baskı yaptığını biliyoruz fakat 2 yıldır ses seda çıkmadı.
SED.jpg


Ürün çeşitliliği fazla olmayan fakat power lambası konusunda listemin ilk sırasındaki marka. EL34 barındıran bir ampliye sahipseniz ilk tercihiniz kesinlikle SED olmalı. Üretimin durmasından dolayı fiyatlarının arttığını eklemek istiyorum, elinizi çabuk tutun zira ileride çok pahalı lambalar haline gelecek.



Shuguang Electron Group Co.
1958 yılında Çin'in Shuguang şehrinde kurulmuş, diğer ismi Sino olan piyasadaki en büyük iki üreticiden biri. Yalnız New Sensor Company gibi isim hakki almak yerine, isimlere fason üretim yapan bir firma olduğunu söylemek lazım. Piyasada yukarda sayılan markalar dışındaki hemen her markanın üreticisi.



1-Sino: Oldukça ucuz satılan kendi markaları, ucuz ve geçici çözüm olarak alınabilir. Ama mikrofonik olma ihtimalinin yüksek olduğunu hatırlatayım.
d_27778.gif



2-Ruby: Ruby baskılı tüm lambalar burada üretiliyor, fakat son zamanlarda Sovtek ve JJ'den de lamba alıp üstüne kâğıt yapıştırmaya başladı. Amerika merkezli firmanın tek yaptığı lambaları test edip, seçip satmak. Birçok Amerikan ampli üreticisi bu lambaları kullandığından, birçok farklı modeline denk geldim. Hemen hepsinin mikrofonik lambalar olduğunu söylemem lazım. Bundan 3 yıl önce denediğim 12AX7'ler, hem mikrofonik hem de aşırı dağınık bir sounda sahipti. Yani beş para etmez diyebileceğim türden lambalardı. Son denediğim 12AX7A-C5 sound olarak hiç fena değil ama hala mikrofonik, kesinlikle V1 pozisyonunda kullanmayın.
T-RUBY-EL34-Q_LRG.JPG



3-TAD (Tube Amp Doctor): Alman firması, Almanya' da tasarladığı lambaları Çin'de ürettirdiğini söylüyor fakat hikâye, lambalar bildiğiniz Sino ve fiyatlar 3 kati. Fakat neye para veriyorsunuz, test edilmiş ve seçilmiş lambalara para veriyorsunuz. Mikrofonik olanları ayıklanmış lambalar alıyorsunuz yani secim sizin. Sound olarak ise detaylı ve sıcak bir sound beklemeyin.
tad6l6quad.jpg



Diğer Markalar: Mesa, Peavey, Fender vs... gibi amfi markalarının üzerine kendi isimlerini bastıkları tüm lambalar bu fabrikada üretilmekte. Eskiden piyasada bu kadar çok marka yokken, gitaristler lamba konusunda bu kadar bilgi sahibi değilken, amfi markaları kendi ismini basıp lamba satma isinden iyi para kaldırdılar, fakat artik insanlar uyanmaya başladı. Bu sebeple çoğu, lamba piyasasından çekildi. Devam edenler de tüm fabrikalardan lamba toplayıp satıyorlar, dolayısıyla bir ürün sürekliliği ve standart yok. Tavsiyem hiç bulaşmayın.

Para verip de almadığım ve almayı da düşünmediğim tüm markaları üretmekteler. Kendilerini geliştirdiklerini söyleyip haklarını verip konuyu kapatalım.



TJ Tube Factory
1956 kurulup 1980'lere kadar suren dönemin askeri lamba üreticisi Beijing Tube Works' un şef mühendisi, Liu Zhe Sheng tarafından Tianjin' de kurulan Çin firmasıdır. Liu Amca arasında kendi tasarımlarının da bulunduğu Beijing (Pekin) firmasının arşivini de ele geçirmiş bulunmakta. Emin olmamakla beraber aralarında Rus yapımı olanların da bulunduğu makineleri buradan edindiğini düşünmekteyim.

1-Fullmusic Tubes: Daha çok hi-fi kısmında takılan, fabrikanın kendi markası.
12au7-fm.jpg

2-Northern Electric: Kanada merkezli firmanın tüm lambaları gold pin. 12AX7 için Telefunken smooth plate modeline benzediği söylenmiş, fakat fiyatları oldukça yüksek. Fazla modeli yok bulması kolay değil ve fiyatlarının yüksek olduğunu söyleyerek bitireyim.
Northern-Electric-12AX7-Audio-Tube.jpg

3-Valve Art: Almanya merkezli Jac Music firmasinin lamba markası. Lamba konusunda oldukça deneyimliler ve fiyatlar bence gayet güzel.
va-2a3.jpg



Piyasada çok fazla bulunmayan ve açıkçası hiç denemediğim bir firma olmasına rağmen, Liu Amca'nın yasayan en yaslı ve tecrübeli lamba tasarımcısı olması sebebi ile umutluyum, en kısa zamanda bir 12AX7 edinip denemek niyetindeyim.
 
Son düzenleme:
Valvo mü? Senin kafanı kırarım bak!! Telefunken, RCA, Fischer falan şansa Türkiye'de çıkıyor ama Valvo?

Sonra gavur illerinde pek çok açıdan imkanlar ve avantajlar daha fazla diyince bağa kızıyürler :D

EKLEME: İki tur da ben deneyem mi arada? :D
Haklısınız sanırım. Elimde bir çok marka lamba var ama bir tane Valvo yok. Konu ile alakalı bir tavsiyem olacaktı özellikle NOS lamba kullanan arkadaşlara gerçi yeni üretim reissue lambalarda da yararlı olacaktır bu tavsiyem. İğne tipli lambalarda (12ax7, 12ay7, 6072 vb. ) kullanınlan 'pin saver' kullanmaları. Benim bir kaç NOS lambam takıp deneme sırasında bozuldu. NOS lambaların en yenisi en az 40 yıllık oluyor. (Amerika ordusu için kullanılan bazı Philips USA JAN markaların 1980 ortalarına kadar üretimi mevcut) Bu lambaları sokete takıp çıkarırken lambaların pinleri sürtünme neticesinde biraz zorlanıyorlar. Bu zorlanma pinlerin cam ile ile çevrelenmiş temas noktası hava alıp kaçak oluşmasına lambanın ömrünü bitirmesine neden oluyor. Bahsettiğim 'pin saver';
http://www.ebay.com/itm/10PCS-9pin-...pt=Vintage_Electronics_R2&hash=item337cf817f8
 
Geçen aylarda ebay'den bir çift mullard reissue ve tung sol 12ax7 lamba aldım. ART Pro Mpa II preamp ve z3300a/nt5/c214 mikrofonlarla çeşitli denemeler yaptım. Daha önceden de Sovtek LPS ve Telefunken NOS 2.0 lambaları vtb1 preamp ile kullanmıştım. Bu işler biraz zevk meselesi tabi ama benim tercih sıralamam Mullard > Tung-sol > Telefunken > Sovtek şeklinde olacak. Gelelim karakterlere:
Tung sol ; soundu çok temiz bir lamba nerdeyse preamp'ınız transistörlü gibi gürültüsüz oluveriyor, tizleri hafif parlak, mid ve basslar flat, parlak-açık-clean karakter sevenler hiç düşünmeden tercih edebilir.
Mullard: Aynı tung sol gibi bu da oldukça gürültüsüz bir lamba, karakteri ılık-yumuşak bir doku katıyor özellikle enstruman kayıtlarına. Tizleri tung sol'dan farklı olarak parlak değil daha sakin, low mid - bass bölgesinde hissedilir bir gövde artışı veriyor, benim gibi tok ve dingin tonlar sevenlere şiddetle tavsiye edrim.
Telefunken: Çok hafif bir hısss mevcut, ton olarak tizleri sakin ama midrange bölgede hissedilir bir karakter koyuyor. bass ve tizler dengeli ancak midler bana ön planda geldi, gövdeli ve analog tonlar sevenler için iyi bir seçim.
Sovtek LPS: Karakter olarak Telefunken'i andırıyor ancak biraz daha karanlık bir soundu var, hısss gürültüsü bunda da biraz mevcut. rock-metal gibi sert müzik yapanlar, kirli gitar tonları sevenler için iyi bir seçim.

Elbette sound zevk meselesi, yinede tavsiyeler benzer ve çok faydalı diye düşünmekteyim. Öncelikle tavsiyeler için teşekkürler çok yerinde tespitler olmuş. Mesela humbuckerlı bir gitarınız var fakat parlak, açık net clean seviyorsanız Tung-sol bunun üstesinden gelir. Sovtek LPS ise aynen dediğin gibi rock-metal çalanlar için çok iyi bir seçim, hatta abartırsam V1 JJ, V2 Sovtek LPS.
Fakat gürültü konusunda birşeyler yanlış. Telefunken, Valvo, Mullard gibi kaliteli nos lambalar belirgin şekilde günümüz üretim lambalarından daha sessizler. Eğer Telefunken' de gürültü var ise kullandığın lamba muhtemelen arızalı. Geri kalanlar arasında ise spiral flaman sayesinde en gürültüsüz olan lamba Sovtek LPS olmalı. Yani gürülü dediğin iki lamba aslında en gürültüsüz olması gerekenler, birşeyler yanlış. Ya arızalılar ya da talihsizlik sonucu sorunlu olanlar denk gelmiş. Eklemeden edemedim lambaların gürültü katsayıları zaten transistörlerden daha yüksektir, yani iyi bir lamba her halükarda transistörden sessiz çalışır.
 
Elbette sound zevk meselesi, yinede tavsiyeler benzer ve çok faydalı diye düşünmekteyim. Öncelikle tavsiyeler için teşekkürler çok yerinde tespitler olmuş. Mesela humbuckerlı bir gitarınız var fakat parlak, açık net clean seviyorsanız Tung-sol bunun üstesinden gelir. Sovtek LPS ise aynen dediğin gibi rock-metal çalanlar için çok iyi bir seçim, hatta abartırsam V1 JJ, V2 Sovtek LPS.
Fakat gürültü konusunda birşeyler yanlış. Telefunken, Valvo, Mullard gibi kaliteli nos lambalar belirgin şekilde günümüz üretim lambalarından daha sessizler. Eğer Telefunken' de gürültü var ise kullandığın lamba muhtemelen arızalı. Geri kalanlar arasında ise spiral flaman sayesinde en gürültüsüz olan lamba Sovtek LPS olmalı. Yani gürülü dediğin iki lamba aslında en gürültüsüz olması gerekenler, birşeyler yanlış. Ya arızalılar ya da talihsizlik sonucu sorunlu olanlar denk gelmiş. Eklemeden edemedim lambaların gürültü katsayıları zaten transistörlerden daha yüksektir, yani iyi bir lamba her halükarda transistörden sessiz çalışır.
Hocam bahsettiğiniz gibi gürültü eski vtb1 preamp'ımdan da kaynaklanabilir, yanız lambalı cihazların transistörlüden sessiz olması gerekir cümlenize katılmıyorum, gürültü lambanın doğasında var ve bence rahatsız edici düzeyde olmadıkça sorun da edilecek birşey değil. Golden age preamp almıştım, output'unu son sese dahi verdiğimde en ufak bir hısss ya hummm duymadım, ama bugüne kadar birçok lambalı preamp denedim hepsinde de yüksek ses seviyelerinde mutlaka gürültüler başlıyor. belki bi avalon, UA gibi preamplarda bunu çözmüşlerdir bilemiyorum. Yine de trafolu preampların karakterini sevmiyorum, sert ve soğuk geliyor bana, lamba sesi yumuşatıyor, sıcak-analog bir tat katıyor.
 
Hocam bahsettiğiniz gibi gürültü eski vtb1 preamp'ımdan da kaynaklanabilir, yanız lambalı cihazların transistörlüden sessiz olması gerekir cümlenize katılmıyorum, gürültü lambanın doğasında var ve bence rahatsız edici düzeyde olmadıkça sorun da edilecek birşey değil. Golden age preamp almıştım, output'unu son sese dahi verdiğimde en ufak bir hısss ya hummm duymadım, ama bugüne kadar birçok lambalı preamp denedim hepsinde de yüksek ses seviyelerinde mutlaka gürültüler başlıyor. belki bi avalon, UA gibi preamplarda bunu çözmüşlerdir bilemiyorum. Yine de trafolu preampların karakterini sevmiyorum, sert ve soğuk geliyor bana, lamba sesi yumuşatıyor, sıcak-analog bir tat katıyor.

Tabiki bunların tasarım ile ilgisi de var. Mesela AC heaterın lambalarda gürültülere sebep olduğu aşikar, kritik uygulamalarda DC heater kullanılarak sistemi bu gürültülerden arındırmak mümkün, mikrofoniklik olayı ise kaliteli bir lambada sorun olmayacak seviyelerde. Transistörde ise gürültü ile ilgili iki sorun var, birincisi radyo frekans girişimine çok eğilimli olmaları(yalıtım ile aşılabilir) ve aslında bir resistör gibi davrandıklarından(ismide burdan gelir TRANSfer-resİSTOR) ısındıklarında hem jonksiyon direncinin artması ile ciddi miktarda çalışma noktasının kayması, hem de termal noise yapması. Mesela ilk aklıma gelen bu etkileri azaltmak için BJT transistörlerin gerilim bölücülü şekilde kutuplanmaları. Ama devreden bağımsız salt olarak iki elemanı kıyasladığında lamba kesinlikle sessiz olan eleman.
Demem o ki lamba değil de asıl transistör doğası gereği gürültü yapmaya meğilli, çünkü yüksek değerli bir resistör gibi davranıyor, dolayısı ile her direnç gibi bir gürültü katsayısına sahip Zaten transistör katologlarında gürültü seviyesi ile ilgili bilgiler de bulunur. Lamba da ise akım vakum içerisinde akıyor ve bu noktada herhangi bir gürültü katsayısına sahip değil. Isıtıcının AC olması sebebi ile oluşturduğu hum, ısıtıcının DC olarak beslenmesi ile engellendi ise iyi bir lamba dünyanın en gürültüsüz yükseltici elemanıdır. Mesela Telefunken ECC803s gibi frame grid yapısına sahip lamba kadar sessiz çalışan bir transistör bulmak olanaksız.
 
Son düzenleme:
selamlar
ECC82 (12AU7) SYLVANIA (Yellow Label), Philips, Baldwin, RCA
ECC83 (12AX7) SYLVANIA (Red Label, Green Label), Philips
red label ve green label ne demektir?bilen varmı.hangi marka makbuldür??
saygılar
 
Syvania: Birçok markanın lambasını üreten Amerikan lamba üreticisi. 60 lara kadar siyah anot (black plate), daha sonra gri anot ile üretildi. Farklı renklerde baskı olabiliyor, bildiğim kadarı ile bunun bir düzeni de yok. Ama 12AX7A, 12AX7WA, 7025 gibi modelleri var, long plate, short plate şeklinde farklılıklar gösteriyor.
Baldwin: Üretici değil, Sylvania 12AX7 üzerine kendi markasını basmışlar.
Philips: Hollandalı üretici, yeşil serisi Fransa üretim ve Dario Miniwatt şeklinde markalanmış. Kırmızı olanlar Münih' te Siemens fabrikasında üretim ve genelde Valvo diye markalanmış.
RCA: Radio Company Amerika, adından da anlaşılacağı gibi Amerikan üretici.

Bunların arasında yalnızca RCA 12AX7A deneme fırsatım oldu. Ciddi bir şekilde clean headrooma sahip, lamba kolay kolay kırılmıyor ve net, sıkı bir soundu var.
Yalnız sahtelere dikkat Philips ve Slyvania sahtelerini gördüm.
 
Son düzenleme:
Ama devreden bağımsız salt olarak iki elemanı kıyasladığında lamba kesinlikle sessiz olan eleman.
Biraz fazla iddiali olmus. JFET diye birseyden habersiz olmamak lazim, hayat sadece BJT den ibaret degil.
Standard JFET'lerin noise-floor (yani hisss denilen white-noise) -140dB lerde, DC-heater ile calisan en iyi tup -130dB:

http://spectrum.ieee.org/consumer-electronics/audiovideo/the-cool-sound-of-tubes/3/distortion

Ayni makaleden bir alinti:
"Higher operating voltages can expand one end of the dynamic-range envelope, but for audio,
tubes are generally noisier (without the help of transformers) at the other end."

Dikkatinizi cekiyorum, bu makale 1998 den kalma, ve kullanilan 2N5457 transistoru
gunumuze gore eski bir cihaz. Gunumuz JFET teknolojisi ile bu noise-floor 1 nv/Sqrt(Hz) seviyelerine
cekiliyor. Yani yukardakiyle kiyaslarsak en az -150dB noise floor demek bu.

Ha,, linearity olarak yuksek-voltaj dan dolayi tuplerin distortion productlari
daha kucuk, ve dynamic range daha yuksek, bu konuda problem yok.
Tuplere laf etmiyoruz yani, sadece fazla iddiali teknik detaylara laf ediyoruz :)

not: bu arada bilmeyenler icin, IEEE elektrik muhendislerinin uluslararasi profesyonel
dernegi ve ayni zamanda dunyanin en buyuk profesyonel teknoloji organizasyonudur.
ben de bu dernege 1997 den beri uyeyim.
 
Biraz fazla iddiali olmus. JFET diye birseyden habersiz olmamak lazim, hayat sadece BJT den ibaret degil.
Standard JFET'lerin noise-floor (yani hisss denilen white-noise) -140dB lerde, DC-heater ile calisan en iyi tup -130dB:

http://spectrum.ieee.org/consumer-electronics/audiovideo/the-cool-sound-of-tubes/3/distortion

Ayni makaleden bir alinti:
"Higher operating voltages can expand one end of the dynamic-range envelope, but for audio,
tubes are generally noisier (without the help of transformers) at the other end."

Dikkatinizi cekiyorum, bu makale 1998 den kalma, ve kullanilan 2N5457 transistoru
gunumuze gore eski bir cihaz. Gunumuz JFET teknolojisi ile bu noise-floor 1 nv/Sqrt(Hz) seviyelerine
cekiliyor. Yani yukardakiyle kiyaslarsak en az -150dB noise floor demek bu.

Ha,, linearity olarak yuksek-voltaj dan dolayi tuplerin distortion productlari
daha kucuk, ve dynamic range daha yuksek, bu konuda problem yok.
Tuplere laf etmiyoruz yani, sadece fazla iddiali teknik detaylara laf ediyoruz :)

not: bu arada bilmeyenler icin, IEEE elektrik muhendislerinin uluslararasi profesyonel
dernegi ve ayni zamanda dunyanin en buyuk profesyonel teknoloji organizasyonudur.
ben de bu dernege 1997 den beri uyeyim.

Sen ya okuduğunu anlamıyorsun, ya da işine gelenleri buraya yapıştırıp kendini haklı çıkarmaya çalışıyorsun.
Senin yolladığın linkten alıntı;

-If we go to high-voltage transistors, operating on supplies comparable to those of the tubes, the distortion products are less objectionable. Unfortunately, the noise floor of such devices is much higher. The IRF822 was very triode-like in distortion yet suffered from a noise floor some 30 dB higher than that of the triode.
-Transistörleri yüksek voltajda yani lambalar ile aynı şartlarda çalıştırdığında daha fazla gürültü yapar demişler. IRF822 bu şekilde çalıştırdığında, bir triyot lambadan 30 dB daha fazla gürültü yapar demişler.

*No other active device possesses both the low distortion products and the low noise floor of the medium-mu triode
*Hiç bir eleman hem düşük distorsiyonu hem de düşük gürültüyü orta kazançlı bir triyot lamba kadar sağlayamaz demişler. Nedir bu orta kazançlı triyot? Mesela 12AU7 tam olarak bahsedilen lambadır.

Ben ne demişim salt olarak iki elemanı kıyasladığınla lamba sessiz olandır ki bu benim sözüm değil bunu söyleyen İTÜ ' de elektronik mühendisliğindeki eski toprak bir hocadır. İsmini vermeyeyim İTÜ' dekiler bilir zaten biraz aksi bir adamdır hatta :D
Senin Türkçe baya zayıf anlaşılan, geçenlerde örnekleme ve örnek kelimesinin aynı olduğunu iddia ediyordun, Salt demek mutlak demek, yani aynı şartlarda başka ayrıntı olmaksızın. Ve tekrar söylüyorum; SALT OLARAK KIYASLANDIĞINDA LAMBA DAHA SESSİZDİR.

IEEE ye üye olabilmek için mühendislik okuyor olman veya mezun olman gerekiyor, konuk üyelik gibi bir şey varsa bilmiyorum. Ama senin herhangi bir Elektrik- Elektronik bölümünden mezun olmadığını biliyoruz, mesela geçenlerde Bilkent Elektronik Mühendisliğinde başladım eğitimime dedin ama Bilkent' te kuzenim olduğundan biliyorumki orda Elektronik Mühendisliği bölümü yok. Onun dışında güç kaynağı isteyene şarj cihazı önermen, push-pull amplilerde lambalar eşlenik olsa iyi olur demen, lambaların Rusya ve Çinde üretildiğinden anot akımlarının farklı olduğunu iddia edişin, transkondüktansa mikroohm demen ve nice aklıma geldikçe güldüğüm bir elektrik, elektronik mühendisinin asla söylemeyeği şeyler söylediğinden anladık birşeyler çaktırma da bukadar devirdiğin çama rağmen nedir bu azmin amacı, Ticaret?
 
Seni bir adam zannedecek teknik bilgisi olmayan. Bilmem ituden ondan bundan duydum, kuzenim boyle dediyle olmuyor. Senin kendi bilgin yok mu? Bilkent'te elektrik-elektronik bolumu yok diyorsun yani.

Teknik Makale gönderiyorum yine okumadan lastik gibi cekmeye çalışıyorsun. Benim yazdığım bir daha oku ve makaledeki deney sonuclarina bir bak bakayım. Yüksek voltajli mosfet den mi bahsetmişim yoksa düşük voltajli jfet den mi. Ayrıca harmonic distortion ile white noise arasindaki farkı bilmiyorsan oku ogren.

Sana buyugun olarak bir tavsiye. Yuzeysel ve ondan bundan duydugun , cogu zaman zandan ibaret bilgi ile amel edersen yanilabilirsin, ahkam kesersen yamulabilirsin. Masterinda basarilar.
 
Seni bir adam zannedecek teknik bilgisi olmayan.
Bilmukabele.

Bilmem ituden ondan bundan duydum, kuzenim boyle dediyle olmuyor. Senin kendi bilgin yok mu? Bilkent'te elektrik-elektronik bolumu yok diyorsun yani.

Aksine Bilkent Üniversitesindeki bölüm Elektrik-Elektronik Mühendisliğidir diyorum, senin söylediğin gibi Elektronik Mühendisliği değildir.

Teknik Makale gönderiyorum yine okumadan lastik gibi cekmeye çalışıyorsun. Benim yazdığım bir daha oku ve makaledeki deney sonuclarina bir bak bakayım. Yüksek voltajli mosfet den mi bahsetmişim yoksa düşük voltajli jfet den mi. Ayrıca harmonic distortion ile white noise arasindaki farkı bilmiyorsan oku ogren.

Senin yazdığın; benim söylediğimin iddia ve yanlış olduğu idi, fakat kanıt olarak yolladığın linkteki inceleme de benim haklı olduğumu şüpheye mahal vermeksizin açıklıyor.
If we go to high-voltage transistors, operating on supplies comparable to those of the tubes, the distortion products are less objectionable. Unfortunately, the noise floor of such devices is much higher.
Transistörleri yüksek voltajda yani lambalar ile aynı şartlarda çalıştırdığında lambalardan daha fazla gürültü yapar demişler. Madem bir link yolluyorsun en azından düzgünce oku bak transistör demişler, mosfet , jfet, Bjt falan diye tipinden bahsetmemişler.

Ayrıca harmonic distortion ile white noise arasindaki farkı bilmiyorsan oku ogren.

Sen bu white noise olayına iyi taktın valla, dilinden düşmüyor :D da yine denk getiremedin, burdaki noise de o değil be abicim güldürdün yine :D Ayrıca Harmonik distorsiyon bir noise çeşidi bile değil ki onların arasındaki faklardan bahsedilsin :D

Sana buyugun olarak bir tavsiye. Yuzeysel ve ondan bundan duydugun , cogu zaman zandan ibaret bilgi ile amel edersen yanilabilirsin, ahkam kesersen yamulabilirsin. Masterinda basarilar.

Dediğimi yap yaptığımı yapma diyorsun yani, eyvallah :D
 
Sayın @ma1 yazdıklarınızda ugur86 isimli kullanıcıya yardımcı olacak ve başlığa katkıda bulunacak ne gibi bir alaka var ben anlayamadım.
sayin arkadasim, samimi oldugunu varsayarak cevapliyorum. bir zahmet diger basliklarda ve diger
kisilere karsi da bu hassasiyeti gosterirsen samimi oldugunu ispat etmis olursun:
konu lamba cesitleri uzerine acilmis, ve konu basligi icinde lambalar transistorlerden daha as gurultuludur
iddiasinin hatali oldugunu belirttim.
 
He bu arada konuyu uzatıp, başlığı kirletmemeni rica ediyorum. Sen gelene kadar gayet faydalı bir başlıktı. Yazdıklarının herhangi bir bilgi verme amacından çok polemik yaratma amacı güttüğü çok açık seçik görünüyor.
Yanlış bir bilgi verdiğimizi düşünüyorsan mesaj yazarsın, araştırırız hata var ise senin aksine, hiç gocunmadan kabul eder ve teşekkür eşliğinde değiştiririz.
 
Senin yazdığın; benim söylediğimin iddia ve yanlış olduğu idi, fakat kanıt olarak yolladığın linkteki inceleme de benim haklı olduğumu şüpheye mahal vermeksizin açıklıyor.
If we go to high-voltage transistors, operating on supplies comparable to those of the tubes, the distortion products are less objectionable. Unfortunately, the noise floor of such devices is much higher.
Transistörleri yüksek voltajda yani lambalar ile aynı şartlarda çalıştırdığında lambalardan daha fazla gürültü yapar demişler. Madem bir link yolluyorsun en azından düzgünce oku bak transistör demişler, mosfet , jfet, Bjt falan diye tipinden bahsetmemişler.
son kez yaziyorum bu basliga, bak orijinal gonderdigim linkteki ILK PARAGRAF:

"Since much of the rationale for the continued use of tubes in audio equipment is based on distortion and noise, we decided to compare how several representative tubes and transistors performed in this regard. Using basic circuit designs in which these devices are typically used, we tested two tubes against four types of transistor--respectively, a medium-mu triode and a pentode against a low-voltage bipolar transistor, a low-voltage junction FET (JFET), a high-voltage bipolar transistor, and a high-voltage MOSFET. The figures show the distortion and noise spectra of each device."

http://spectrum.ieee.org/consumer-electronics/audiovideo/the-cool-sound-of-tubes/3/distortion
 
Süper cool görünen bir o kadar da gizemli lambacıklar. Şekilleri şemalleri yeter. Keşke içlerinde ne olup bittiğini de anlayabilsem. Neden ışıldamaya başladıklarında ses geliyor? Neden icatlarından 105 yıl sonra bile yaptıkları işi taklit edecek başka bir eleman bulunamıyor?
Gök kuşağı neden yedi renk? Yer çekimi niye var? Uzaylılar neden mısır tarlasına iner hep?
 
@izzzyy hocam başlığın büyük bir çoğunluğunu okudum gerçekten preamp için tungsol aklıma yatmakta. Özellikle laney cub 12 kullanan ben için cleanleri sevdiğim fender cleanlerine yaklaştırmak adına çok az da olsa bir katkı sağlar mı? Yoksa lambadan bu tarz bir karakter değişimi beklemek biraz aptalca mı?

Bir de mesa v twin blackstar ht dual gibi lambalı pedallara 12ax7 ne önerirsiniz?
 
Geri
Üst