Amfi Lambaları Nasıl Eskir?

Başlık çok açıklayıcı değil, mevzu basitçe şu:

Gitar kaydı yapılıyor; Kayıda başlamadan önceden amfimizi açıyor, lambalarını ısıtıyoruz. 2-3 şarkı kaydediyoruz, sonra 1-1,5 saat mola veriyoruz. Bu aşamada amfiyi kapatıp lambaları soğutup, kayıttan önce tekrar açmak mı iyidir, yoksa bırakalım hep açık mı kalsın? Bazen molalar 2-3 saate çıkıyor, amfi orada stand-by'da açık duruyor. İçim gidiyor.

Sonuçta açık durması da bir aksiyon, açılıp kapanırken lambaların ısınması ve soğuması da ayrı bir mevzu -gibi geliyor bana-. Teknik ve elektronik bilgim 'duvardaki pirize şiş sokulmayacağını bilmek'ten ibaret olduğu için en sonunda sormaya karar verdim. Elektronikçiler konuşsun, biz susalım:

Soru: Amfi'nin sürekli açık durması mı lambaların daha hızlı eskimesine yol açar, üstüste açılıp kapatılması mı?

(imza: lambalarının değişme maaliyeti mütevazi bir gitar amfisinin fiyatına denk gelen bir amfinin sahibi)

Bunu @izzzyy paklar...

Sinan Güngörer demiş ki:

Başlık çok açıklayıcı değil, mevzu basitçe şu:

Gitar kaydı yapılıyor; Kayıda başlamadan önceden amfimizi açıyor, lambalarını ısıtıyoruz. 2-3 şarkı kaydediyoruz, sonra 1-1,5 saat mola veriyoruz. Bu aşamada amfiyi kapatıp lambaları soğutup, kayıttan önce tekrar açmak mı iyidir, yoksa bırakalım hep açık mı kalsın? Bazen molalar 2-3 saate çıkıyor, amfi orada stand-by'da açık duruyor. İçim gidiyor.

Sonuçta açık durması da bir aksiyon, açılıp kapanırken lambaların ısınması ve soğuması da ayrı bir mevzu -gibi geliyor bana-. Teknik ve elektronik bilgim 'duvardaki pirize şiş sokulmayacağını bilmek'ten ibaret olduğu için en sonunda sormaya karar verdim. Elektronikçiler konuşsun, biz susalım:

Soru: Amfi'nin sürekli açık durması mı lambaların daha hızlı eskimesine yol açar, üstüste açılıp kapatılması mı?

(imza: lambalarının değişme maaliyeti mütevazi bir gitar amfisinin fiyatına denk gelen bir amfinin sahibi)

Hepsini görmek için tıklayın...

Hocam hani öyle bir teknik bilgilere sahip olduğumu söyleyemem ama lambalının nasıl kullaınılacağını (bazı üyeler eğer dediklerimi ağzıma çakmazsa) biliyorum diyeyim 🙂
Lambaları sürekli açıp kapatmakta doğru değil bu bir transistörlü değil öyle çalmıyoken tak kapa çalıyoken aç. Sık aç kapa yapmakta lamba ömründen götürür. Tabi bunda ne kadarlık bir sürede lamba açık kalsın ne kadarda kapatıp tekrar açalımı forumda büyüklerim daha iyi bilir benden ama benim bildiğim kadarıyla öyle 1 saat için lamba kapatılmaz hocam. Lambalı amfide çalarsınız ara verdiğinizde aynen standby a alırsınz ve lambalar sıcak durur döndüğünüzde çalmaya devam. Ama hocam 3 saatte çok şimdi ben mesela çalıyorum eğer böyle 2-3 saatlik işim varsa kapatırım gelince tekrar açarım. Ama öyle yarım saat 45 dk için ben kapatmam tam tersi lambalarım tam ısınır geldiğimde cillop gibi tonlarım olur. O bakımdan 1 saat için kapatılmaz ama öyle 2-3 saat için kapatın hocam boşa yanıyor lambalar. Amfiyi kullanmadığın zamanlarda kapat şıkkını işaretliyorum fakat buna parantez içinde max 1 saat diyorum 1 saati geçecekse çalmama süren kapat. Benim bilgim budur büyüklerim yanlışlarım varsa düzeltsin saygılarımla..
Nebil 🙂

Stand-by düğmesinin yanlış kullanımına ilişkin Peavey'den bir makalenin linki aşağıda..

Örneğin, Stand-By düğmesinin varlığının ana sebebinin, yüksek voltaj uygulanmadan önce lambaların çalışma sıcaklığına erişmesine izin vermek olduğu ve stand-by'ın yanlış kullanımının (20 dakikadan fazla !) "cathode poisoning" denilen ve lambaları hızlıca mahfeden bir duruma sebep olduğu açıklanmış.

Yani 1,5 saatlik mola için lambaların yüksek voltajını stand-by'a alarak kesmek lamba ömrü için riskli bir şeymiş. (Ve ben de stand-by'ı yanlış kullanıyormuşum.)

http://peavey.com/monitor/pvpapers/Chapter6.pdf

Güzel bir başlık ve soru olmuş ağabey 🙂

- Ömürlerini dolduran tüpler haricindeki tüp arızaları, amplifikatör ilk açıldığı anda görülebildiği için sık sık ampliyi kapat-aç yapmamak lazım.

- "Molalarda amplifikatörü kapatmayın, standby konumunda dursun, tüpler sıcak kalsın" deniyor. Doğrudur. Hatta "45 dakikadan az periyotlarda tüplerin soğuyup tekrar ısınmasını önleyin" gibi laflar edenler de var sağda solda. Ama tüpleri de uzun süre sıcak tutmamak lazım. Çünkü anot akımının akmadığı bir tüpte katot bölgesini sürekli sıcak (yani sizin anlayacağınız dilde, ampliyi sürekli standby konumunda) tutarsanız, saatler sonra "cathode poisoning" denen olay meydana gelecektir. Bu da tüp ömrünü kısaltır. "Saatler sonra" diyorum; ama bunun 30dk sonra bile gerçekleşmeye başladığını söyleyenler var.

peki blues jr gibi stand by olmayan lambalılarda durum nedir?

zencikapici demiş ki:

peki blues jr gibi stand by olmayan lambalılarda durum nedir?

Hepsini görmek için tıklayın...

Esasında gitar amplifikatörleri için standby tuşu çok da lüzumlu değil bence. Boştayken hışırtı yapmasın, bir de yüksek gerilim ve bias akımından dolayı lüzumsuz enerji harcamasın diye konmuş bir şey gibi düşünebilirsiniz (100W 6L6 çıkışlı bir amplide 4 tane 6L6 olsa, 485V anot gerilimi ve 30mA bias akımı olsa, 485 x 0.03 x 4 = ~60W fuzuli harcanacak. Peki n'olacak bu? Lüzumsuz yere dışarıya ısı olarak verilecek). Tüplü doğrultucular olsa hani gitar amplifikatörlerinin içinde, o zaman "ısınmadan çalıştırmayın" tavsiyesi doğru olabilir.

Şöyle bir şey de söyleyeyim: Eskilerin "lambalı radyo" dedikleri aletlerde sanki standby mı vardı? Eskiden tüplerdeki katot, bizzat ısıtma filamanı olarak (directly heated cathode) kullanılıyordu -ki ses için daha dezavantajlı bir durum. Şimdilerde ise harici ısıtma filamanları var. Çalıştığım yerde eski zamanlardan kalma plakçalarvari bir alet var, tüplü. Hâlâ çalışır durumda. Çalıştırıyorsunuz, belli bir süre sonra ses vermeye başlıyor. Üzerinde standby filan yok mesela.

Benim max 1 saat dediğim bilgi max 20 dk yarım saate düzeltilmiş oldu.
İyi oldu 🙂

Simdi, insanlarin kafasinda resim olusturmak acisindan tup nasil calisir; neden biter, bence kisaca ve basitce onu aciklamak lazim once.

Lamba nedir?
Bir triot tupte basitce soylersek, anot, katot ve kontrol izgarasi bulunur.
1-Katot dedigimiz elektrot isitilir ve metal olan elektrotun son yorungesindeki elektronlarin sacilmasi saglanir.(lamba denmesinin sebebi isitici flamandir)
2-Anota gerilim uygulanir ve sacilan elektronlarin anota akmasi saglanir.(lamba icindeki mavi isik huzmeleri aslinda akan elektronlardir)
3-Akan elektronlar kontrol izgarasi yardimiyla kontrol edilir.(gitar sinyali anot akimini kontrol eden kontrol sinyalidir)

Lamba neden biter?
Bir metalin isitilarak son yorungesindeki elektronlari serbest birakmasina "termiyonik emisyon" denir. Lambada gerceklesen olay budur. Katotun daha dusuk sicakliklarda daha fazla ve daha uzun sure emisyon yapmasini saglamak icin yillarca cesitli malzemeler denenmis. Tungsten bunlardan biri mesela saniyorum directly heating katotlar tungsten olanlar. Ama en sonunda oksit kapli katotlar en yaygin olarak kalmis. Su an amfilerimizde kullandigimiz lambalar oksit kapli olanlar.
Lamba kullanildikca normal olarak zamanla emisyon duser ama oksit kapli lambalarda diger bir parametre kapli olan oksidin siyrilmasi, bu sebeple soguk katoda gerilim uygulamak lamba omrunu azaltmakta. Bunun yaninda sicak katoda uzun sure gerilim uygulamamak bence yine omru azaltmakta. Ampliyi acip kapatmak, stand by yardimi ile lambalar yerince isinmis ise cok fazla yapilmadigi surece bence sorun degil. Tabi bunlar sadece ongoru, test etmek ancak saglikli sonucu verir.

Grundar demiş ki:

Bunu @izzzyy paklar...

Hepsini görmek için tıklayın...

Estagfurullah, arkadaslar gerekeni soylemis zaten bana sadece eyvallah demek kalmis.

1 saat Kullandıktan sonra amfiyi stand by'a alıp 2-3 dk bekliyorum sonra power tuşunu kapatıyorum doğru bir şeymi yapmış oluyorum acaba?

Yukarıda yazılmış gerekli bilgiler, bu videoda ise volume tuşunu kısmanın daha iyi bir çözüm olduğundan bahsedilmiş.

Bir soru da ben sorayim, eskidigini nasil anlariz? Yani ses gelmez ani dusmeler olur bunlari biliyorum. Nasil anlayabilirim baska? 5 senedir kullaniyorum hala degistirmedim, hic sikinti da cikarmadi. Pek amfi ile calan birisi degilim, belki haftada 2 3 saat anca (bazen haftalarca calmiyorum)

Anlamayabiliyorsun 🙂 Sürekli ve yavaş yavaş değisince kulak fark etmiyor. Bozulmaya yakın fark ediliyor ama ton gitmiş oluyor ona gelene kadar.

Normal tempo yıllık, az çalım 2 yılda bir değiştirmek iyidir.

Tesekkur ederim, eslenik almamamin bir sakincasi olur mu?

Çok gerekli bir başlık. Konuya hakim olanlardan, ne kadar bilgi alabilirsek alalım, mümkünse. Açana da yazanlara da teşekkürler.

1nsanetr demiş ki:

Anlamayabiliyorsun 🙂 Sürekli ve yavaş yavaş değisince kulak fark etmiyor. Bozulmaya yakın fark ediliyor ama ton gitmiş oluyor ona gelene kadar.

Normal tempo yıllık, az çalım 2 yılda bir değiştirmek iyidir.

Hepsini görmek için tıklayın...

Ben de @KoNt87 arkadaşımıza katılıyor ve aynı şeyi merak ediyorum. Nasıl anlaşılıyor ? @1nsanetr 'ın dediği gibi yavaş yavaş olduğu için ciddi bir limite gelinceye kadar anlaşılmıyor. Sanki ton daha 'mikrofonik'leşiyor. Siz nasıl bir fark duyuyorsunuz ? Duyulmaya başladığı zaman.

Hep eşlenik aldım, fikrim yok.

Lamba kumbarası :smug:
Bu başlığı okuduktan sonra aklıma geldi ve az önce eski bir hediye kutusunun üzerine çıktı alıp, bir kaç sticker yapıştırarak fotodakini yaptım.
Her çaldığımda 1TL atmayı planlıyorum, bazen 2. Bakalım pratikte ne kadar düzenli uygulayabileceğim.
Ne dersiniz ?

BIAS ayarını naısl yapıyoruz peki bende Bugera 6260 var bun amcada EL84 var 6L6 ile de çalışıyor,asıl sorum şu;

Tüpleri nerden alabilriz?
BIAS ayarını nasıl yaparız?