Vokal kayitlarinda sorun yaratan bazi sesler vardir. Ornegin "p" ve "b" sesleri (bunlara "plosives" denir) ozellikle vokalistin mikrofonu "yedigi" performanslarda mikrofon diyaframinin tepesinde patlayarak distorsiyona yol acar ve yeri geldiginde guzelim kaydi mahveder. Deneyimli vokalistler bu harfleri patlatmadan soyleyebilirler; onun disindaki durumlarda mikrofonun acisi ayarlanarak veya araya "pop filter" denen aletten konarak sorun cozulur.
"s" sesi de benzer sekilde sorun yaratir (Ingilizcede buna "sibilance" denir), ama cozumu her zaman ayni derecede kolay olmayabilir (cunku s sesi cok daha tiz frekanslidir). Ozellikle daha onceden yapilmis bir kayitta cinlayan s sesleri varsa yukarida bahsettigim cozumler icin cok gec demektir.
Iste bu durumda "de-esser" denen alet kullanilir. De-esser temel olarak yalnizca dar bir frekans araliginda faaliyet gosteren bir compressor'dur. Bu dar frekans araligi da (bil bakalim) iste o "s" sesinin ikamet ettigi frekans araligidir. Bir baska deyisle, bir vokale de-esser uyguladigin zaman, alet cinlayan "s" sesini bastirir, vokalin gerisine dokunmaz.
Insanin hergun ihtiyac duyacagi turden bir fonksiyonu yerine getirmedigi icin ortalikta fazla de-esser yoktur; Digital Performer'dan Nuendo'ya kadar kullandigim programlarin hicbirinde de-esser eklentisi yoktu, varsa da ben hatirlamiyorum.
Elinde de-esser yoksa, ama side-chain yetenegi bulunan bir compressor varsa, kendi de-esser'ini yaratabilirsin.
Simdilik bu kadarini yazip bitireyim, ihtiyac duyan olursa bunun nasil yapilacagini da yazarim.