Notaları ezberlemeden gitar klavyesinde dolaşabilmek için yöntem arayışları

Uzun bir süredir bu konuyu ufak ufak araştırıyorum. Belki bu süre içinde tamamen ezberlenebilirdi ama prensip olarak ezberlemeye sıcak bakmadığım için ezber üzerine fazla düşmek istemiyorum.

Yani baştan uyarayım, en son bulduğum fazlaca kişisel bir metot olabilir, tam olarak müzik teorisi sayılmaz ama teoriyi kullanabilmek için gereken alan için kolaylık sağlayabilir.

Gitarı ilk elime aldığım günden (24 sene öncesinden) beri ezberlediğim ve gözü kapalı şekilde çaldığım 2-3 pattern var. Bir süre sonra pattern'lerin belirleyici olması ve kas hafızasının melodileri belirlemesinin bir dert olduğunu fark ettim. Bunu aşabilmek için patternlerin olabilecek en basit şekli (elbette her zaman duyarak) ve en az kuralla çalışabilmesi gerektiğini düşündüm. Ve tabii ki tüm gitar klavyesinde geçerli olması gerek yoksa 2-3 pattern'le de gitar klavyesini dolaşıyor gibi yapabiliyorsunuz ama şekiller hep aynı kalıyor. Basit kurallar ve basit parçalar içinde bir anlamda değişebilen yapboz gibi patternler...


Böyle bir şey ortaya çıktı. Kırmızı ile grupladığım (EFG-ABC) 1. pattern dersek yeşil ile olan (BC-EF) 2. pattern, geri kalan tüm aralıklar tam ses. Bu kadar basit aslında.

Yatayda ilerlerken kırmızıdan iki tam ses sonra yeşil, yeşilden iki tam ses sonra kırmızı, bu şekilde kendini tekrar ediyor.

Dikeyde inerken zaten malum oktav inişi bir tel atladıktan sonra oktavı, pattern'i de tekrar ediyor. Ters yöne gidiş için sonraki pattern'e tam sesle geçiyor. Örneğin E teli 7. perde B'den (yeşil pattern), D teli 5. perde G tam sesle geçiliyor. Kırmızı pattern'in sonuna geçiş gibi düşünebilirsiniz. Bu pattern'den B telindeki düzeltme yarım sese indirdiği için bir sonraki inişte B teli 0. perdeye yarım sesle geçiyor. Kullar için tek yarım ses geçişi B telindeki kayma yüzünden sadece son iki teldeki patternleri kapsıyor. 4 telli bas gitar için böyle bir şey yok mesela.

Dikeyde çıkarken yine oktav yönünde bildiğiniz aralıklarla oluyor, tersi yönünde inerken olduğu gibi B ve E telindeki pattern'lerden yarım sesle soraki pattern'e diğer tellerde de tam sesle diğer pattern'e geçiyorsunuz. Hep kırmızı ya da yeşil birbirini takip ediyor.

Yani eğer gözünüz kapalı şekilde kırmızı ve yeşillerin nerde olduğunu bilirseniz geri kalan tüm perdeler zaten tam ses aralıkla geçiyor, sadece B telindeki düzeltme ile iniş ve çıkışlarda bahsettiğim şekilde yarım ses oluyor. Kuralları sadece bu kadar. Bu arada nota isimlerini verdim ama nota'ların önemli olmadığı, kaydırdığınız zaman Kırmızı pattern'in A notasına denk gelen ilgili minör, C notasına denk gelenin majör olduğunu söylememe gerek yok.

Kurallar basit olunca ezberlemek gereken pek bir şey olmuyor. Aynı zamanda bu patternleri hali hazırda ezberlediğiniz patternlere monte ederek de kullanabiliyorsunuz. Yani hızlı çalımlar ve diğer teknikler için bu pattern aralıkları belki fazla gelebilir ya da tercihen alıştığınızı da kullanmak isteyebilirsiniz ama tüm klavyede dolaşırken kaybolmamak için benim bulabildiğim en basit yöntem bu.

Daha öncesinde çift tellerde 7 farklı pattern'i ezberleyip birbirleri ile birleştirerek kullanmaya çalışıyordum. 2 sene öncesi böyle bir çabaya giriştim ama pek ilerlemedi çünkü her farklı kombinasyon yine kas hafızasında farklı pattern olarak çalışıyor. Bunun için 7 farklı pattern üretiyorsunuz ve inip çıkarken hep bu yolları izliyorsunuz, o yüzden bir süre sonra tam istediğim gibi çalışmıyor.

Basite indirdiğim bu yöntemle belli bir kalıp ezberlemenize gerek yok, tam aralıklarla birlikte kırmızı ve yeşilleri istediğiniz gibi kullanıp geçiş yapabilirsiniz. Sadece çalarken nerde olduğunuzu kaybetmemeniz gerekiyor, en büyük olay bu eğer bunu başarırsanız tüm klavye önünüze rahatça açılmış oluyor. Yeşilde sadece C var ama A da oralarda bir yerde, tüm klavye için geçerli olduğu zaten zaten minör ya da majör tespit etmeniz yeterli.

Pattern konusu biraz nerden baktığınıza göre değişiyor, yani kişisel tarafı ya da algılayana göre kolay gelen tarafı olabilir, o yüzden belki daha kolay bir yöntem varsa diyerek de buraya yazmak istedim. Daha kolayı yoksa bu şekilde kolay bir yöntemi var diyerek de aktarmak istedim.

Ayrıca farklı bakış açıları ve diğer yaklaşımlar için şu kaynakları da inceleyebilirsiniz:

Notaları neden ezberlemiyoruz?

BlueBossa demiş ki:

Notaları neden ezberlemiyoruz?

Hepsini görmek için tıklayın...

İstiyorsanız ezberleyebilirsiniz, yazdıklarımdan öyle bir anlam çıkmaz. Notaları ezberleseniz dahi parmaklar belli kalıplarda çalışıyor olmalı... Mesela atıyorum E minör'de çalmak için tüm F#'leri çalarken düşünürseniz bu çalımınızı etkiler (halbuki hepsi aynı pattern). Klavyenin tamamını ezberleyenler bir noktadan sonra düşünerek basmıyorlardır diye tahmin ediyorum. Yani eğer düşünerek notalara basmayacak kadar bu olayı iyi yapacaksanız elbette ezberlemek size artı özellikler katacaktır ama bu seviyeye gelmeden yarım bırakırsanız ve düşünerek basarsanız bu da size engel olacaktır.

Ezber olayına prensip olarak karşı olmamın bir sebebi bu. Temel sebebi de şu, belli yolları da beraberinde getirmesi, parmaklar o yolları takip etmek istiyor. Tüm bu süreci sadece en basit haliyle bir çerçeveye oturtup sadece duyarak ilerlediğiniz zaman da çalışması mümkün. En azından benim açımdan bu gayet iyi çalışıyor ve profesyonel amaçları olmayan sadece olaya bir nevi rehabilitasyon olarak yaklaşan arkadaşlar için de en kolay yolun bu olduğunu düşünüyorum. Böyle düşündüğüm ve birilerine faydası olabileceği için burada paylaştım zaten.

Bir de çok garip yani o kadar yazdım, "Notaları neden ezberlemiyoruz?" gibi bir anlam mı çıktı yani çıka çıka 😀

Yani yukarda bahsettiğim şekilde laykıyla ezberlemiş ve düşünmeden basan arkadaşlar doğaçlama çalarken acaba notaların isimlerini ve yerlerini biliyor mu? Yoksa dinleyip müziğin akışı nereye gidiyorsa onu mu takip ediyorlar? Bunu da durduk yere merak ettim şimdi. Bunu uzmanlar cevaplayabilir.

Eğer akış takip ediliyorsa patternler bunun için var işte, yukarda da detaylı bunu anlatmaya çalıştım.

Bir de şunu ekleyeyim sadece notaların yerlerini ezberlemek değil çok detaylı patternleri ezberlemek de aynı şekilde eğer "sınırları" aşmadan yapılırsa kısıtlayıcı olacaktır. Ezberlerken bunun ötesine geçiliyorsa ben ezberlemeye de karşı değilim ama bu seviye cidden çok emek istiyordur. Öyle pat diye olmaz.

Rock Tribe demiş ki:

Yani yukarda bahsettiğim şekilde laykıyla ezberlemiş ve düşünmeden basan arkadaşlar doğaçlama çalarken acaba notaların isimlerini ve yerlerini biliyor mu? Yoksa dinleyip müziğin akışı nereye gidiyorsa onu mu takip ediyorlar? Bunu da durduk yere merak ettim şimdi. Bunu uzmanlar cevaplayabilir.

Hepsini görmek için tıklayın...

Evrensel muzikal kultur icerisine katkisi olmus her medeniyetin, sanatcinin, tarz, sekil vb her seyin muzikal yansimasi sizin pattern diye adlandirdiginiz kaliplar ile olmustur.
En basitinden soyle ornek vereyim;
Pentatonic diye adlandirilan 5li yuruyus her ne kadar blues sanatcilari ile ozdeslesmis olsa bile cok onceden kadim çin halkinin gonullerini fethetmis ve hala sure geldigi gibi kullanilmaya devam eden bir muzik formudur.

İste nota bilmek, bizim bu kaliplari ve ifade bicimlerini anlamli bir sekilde farkli kombinasyonlar ile harmanlayarak kullanabilme imkani saglar.

6 telde 24 nota ezberlemek kolay degil evet. Ama sadece blues icin bile en az belki 100 kalip varken ve amerikan kulturu icerisinde harmanlandigini dusunursek country vb, belki yuzlerce kalip karsimiza cikacaktir.
Hepsini ezberlerim diyen varsa ne ala, basarilar...

Ama iste asagida paylastigim adamin yaptigi sey insanlarin gozunde o kadar MUCİZE ki, nota ogrenmeK ELZEMDİR dedigimde bana cok kiziyorlar.



Halbuki evet satrianinin o sarkisi muzik bilen birisi icin 5 sn lik bir cozumlemeye sahip.
Hatta petruccinin sol elinin ilk anlarda ritme ayak uyduramamasi falan... 🙂

Merakımdan sorduğum bir soruydu yanlış anlaşılmasın lütfen. Forumda katlanamadığım tek şey yersiz tartışmalar. Belki sırf bu yüzden son demlerimi yaşıyor olabilirim forumda maalesef.

Konuya dönecek olursak demem o ki, notaların yerlerini ezberlemek her zaman yapılması gereken ilk şey olmalı. Bu bilgiyi pattern ile birleştirirseniz yaratıcılığınızı biraz daha zorlayabilirsiniz. Enstrüman çalıp da basılan perdede notanın bilinmezliği çok da anlamlı gelmiyor açıkçası. Profesyonellikle bağdaştırmaya da gerek yok. Hobi olarak çalınacaksa tablature sistem fazlasıyla yeter de artar. Doğaçlama çalmak isteniyorsa muhakkak klasik ve modal armoni bilmek gerekecektir. Kulak doygunluğuyla yapılan doğaçlama, çalan kişiyi çoğu zaman sınırlandırır. Eğer yapılabiliyorsa ciddi bir repertuar ve mükemmel bir duyum yeteneği olması gerekir ki biz kısaca "DEHA" diyelim. O yüzden her ikisini de bilmek lazım. Hatta fazlasını da.

Saygılarımla.

BlueBossa demiş ki:

Merakımdan sorduğum bir soruydu yanlış anlaşılmasın lütfen. Forumda katlanamadığım tek şey yersiz tartışmalar. Belki sırf bu yüzden son demlerimi yaşıyor olabilirim forumda maalesef.

Konuya dönecek olursak demem o ki, notaların yerlerini ezberlemek her zaman yapılması gereken ilk şey olmalı. Bu bilgiyi pattern ile birleştirirseniz yaratıcılığınızı biraz daha zorlayabilirsiniz. Enstrüman çalıp da basılan perdede notanın bilinmezliği çok da anlamlı gelmiyor açıkçası. Profesyonellikle bağdaştırmaya da gerek yok. Hobi olarak çalınacaksa tablature sistem fazlasıyla yeter de artar. Doğaçlama çalmak isteniyorsa muhakkak klasik ve modal armoni bilmek gerekecektir. Kulak doygunluğuyla yapılan doğaçlama, çalan kişiyi çoğu zaman sınırlandırır. Eğer yapılabiliyorsa ciddi bir repertuar ve mükemmel bir duyum yeteneği olması gerekir ki biz kısaca "DEHA" diyelim. O yüzden her ikisini de bilmek lazım. Hatta fazlasını da.

Saygılarımla.

Hepsini görmek için tıklayın...

Açıkçası forumdaki hava beni de geriyor belki ondan etkileniyorum ama ben de ilk mesajda sadece bir çerçeve çizmek adına açıklamıştım. Bunu bir tartışmaya dönmesi çok saçma olur çünkü ben bu konuyu ezber meselesi üzerine tartışalım diye değil, çok basit gözümüzün önünde olan pattern'lere dikkat çekmek için oluşturdum. Kaldı ki buraya yazması çok zamanımı almasa bile uzun süredir çok çeşitli pattern'leri denediğim için arkasında bir emek de var yani, başka bir durum olsa "emeğinize sağlık" falan denecek bir olay benim için ucundan kıyısından bir tartışmaya dönüyor, sorun bende herhalde :d

Tartışmayalım dedim ama yazdıklarınıza cevap vermek durumundayım. Yaratıcılığın bunlarla ilgisi olduğunu zaten düşünmüyorum ve hayran olunan birçok müzisyen de nota falan bilmiyor, bu konular çok merakımı çekmediği için şu isimler falan diyemem ama orada olduklarını biliyorum.

Nota profesyonel amaçlarla işe yarar, öncelikle icra için gereklidir. Teoride ilerlemek için işinizi görür ama enstrüman çalarken bastığınız perdeyi bilip bilmemenizin çok da bir önemi olduğunu düşünmüyorum. Önemli olan bastığınız notayı duyabilmek...

Hobi ve tab önerinizle benim söylediklerimin hiçbir ilgisi yok.

Kulak doygunluğu tabirinizin ne olduğunu anladığımı söyleyemem ama teori ve bilgilere elbette ihtiyacımız var ama doğaçlama müzik, ortamına göre bir iletişim metodudur, sesleri dinleyip birbirine oranlarını duyabiliyorsanız bu sizin doğaçlama müzik yapabilmeniz için yeterlidir. Fazlaca bir bilgiye ihtiyacınız yok. Müzik gibi belki aynı dillerin gelişimi gibi tarihin ilk zamanlardan beri var olan bir mekanizmayı, bu şekilde düşünerek sadece sınırlandırmış olursunuz.

Hele hele repertuar'ın hiç gerekli olmadığını düşünüyorum. Elbette bu görüş buna lafım yok ama 2-3 senedir tüm dünyadaki doğaçlama müzik yapmak zorunda (manevi bir zorunluluk değil teknik olarak sistem öyle çalışıyor ve elbette beğenmeseler yapmazlar) olan insanlarla yoğun bir etkileşim içindeyim. Her seviyeden insanla çaldığımı düşünüyorum. Gerçek hayatta olsa bu kadar çeşit imkansız denk gelmez. Eski progresif rock grubu olandan, jazz konusunda uzman arkadaşlara ya da sadece "cahil" cesareti ile ne çaldığını bile duymayana kadar yelpaze çok geniş.

Gözlemlediğim şey şu, her zaman için bilgi ve teknik içinde bir ifade biçimini taşıyan bir konu için gerek-şart değil. Bilgi ve tekniği iyi olanlar otomatikman yaratıcı olmadığı gibi olmayanlar da otomatikman değil, değil. Birinin karşıdakini ne kadar iyi dinlediği ise gerçekten bu iş için yeter-şart diyebilirim. Dinleyip de en basit şeyleri çalanlar bile bir yerden sonra üst üste seslerle akışa dahil oluyorlar ama süper jazz'cı arkadaşlar belki de kasten bunu yapmıyorlar ya da bazen yapamıyorlar. En kötüsü de teoriye hakimiyet ile bunu özdeşleştiren arkadaşlar da devamlı aynı şeyleri çalma eğilimindeler, yıllardır bu böyle.

Gözlemlediğim örnek elbette tüm dünyayı yansıtmaz ama gerçekten örneklem grubu olarak manalı bir yere çıkıyor çünkü yelpaze inanılmaz geniş.

Sonuç olarak amacım bu olmasa bile bana karşı getirdiğiniz argümanları neye göre temellendirdiniz ve bu konuyu tartışıyoruz gerçekten bilmiyorum ama benim yukarda bahsettiğim olayın altyapısı bu.

İki akor öğrenip şarkı çalarak hobi kıvamında olmasını kastetmedim bu arada, bunu bir müzikle iletişim modeli ve rehabilitasyon olarak gören arkadaşlar varsa olayın teorisi ve ezberine yıllarını harcamadan (ki gerçekten yıllar gerekir) çok daha basit metotlarla bunu başarabilirler, bu başlıkta vurgulamaya çalıştığım buydu.

İsteyen istediği kadar bilgisini derinleştirebilir, istediğini kadarını da ezberler ama bir kendini ifade ediş biçimini ulaşılması bu kadar zor bir noktaya getirip insanları uzaklaştırmanın zaten başta müziğe bir faydası olmaz. Bu sırf bu konu için değil genel olarak uzmanlık alanlarının bu kadar detaylı hale gelmesi ve bölünmesi sonucu insanların düşünce şeklini bozmasıyla ilgili, hadi teknik konularda buna karşı çıkmak zor ama içinde "manevi" içerikler barındıran bir alanda da bu şekilde karşı çıkmayı ben gerçekten anlamıyorum.

Tekrar ediyorum, gerçekten ben ilk mesajı yazarken konun buraya geleceğini kestiremedim. Ne amacım buydu ne de böyle olmasını isterdim çünkü ilk başlıkta da verdiğim şekilde diğer kaynaklardan pattern'ler konusundaki içeriklere ulaşabilmek önemlidir diye düşünüyorum. Buna dikkat çekmek için bu konuyu oluşturdum ve benim araştırıp bulabildiğim en basit pattern yapısı da yukarda açıklamaya çalıştığımdır. Varsa daha basiti bilen, bulan varsa yazar diye de buraya aktardım ama tartıştığımız konu gerçekten gereksiz.

Teşekkür ederim yanıtınız için. Belli başlı ortak noktalar olmasına rağmen fikirlerimiz farklı yönde. Amacım tartışmak değil. Dediğim gibi sadece düşüncenizi öğrenmek için sorduğum bir soruydu.

Udemy'den Relationshapes diye bir eğitim almıştım bir youtuberın gam ezber eğitimiydi...Tam ona benziyor diyecektim ama aslında bu videosunu paylaştığınız abi 2002'de kitap yazmış bunun üzerine...Demekki relationshapes biraz buradan araklamış...

Bu videoyla ilerleyecek arkadaşlara önerim önce aralıkları öğrenin bilmiyorsanız...özellikle İngilizce olarak öğrenirseniz daha iyi olur youtube da daha rahat ilerlersiniz...