Birkaç gün önce de aynı şekilde bu ucuza gitar alıp iki üç katına satan arkadaşlarla ilgili bir şey yazmıştım. Bir arkadaş da -ki eminim iyi niyetlidir- burada ilan fiyatlarına yapılan eleştirileri yersiz ve ağır bulduğuna ilişkin düzgün bir üslupla bir yazı yazmış. Beğenenlere baktım ki bir de ne göreyim? Ucuza alıp katlayarak satan arkadaşlar beğeni tuşuna abanmışlar. Arada buraya yazarım, forumda çok bir geçmişim de yok. Sağolsun burdaki arkadaşların çoğu seviyeli ve bu işi bilen insanlar. Artık model ve tarz olarak ilgim olmayan gitarlar için bile "bu fiyata alınmaz" diyebilecek kadar bilgi sahibiyim çok sağolsunlar. Araba alsan aynı, ev alsan aynı muhabbet. Öğrenciliğimin son senesindeyim ve elimden bir çok gitar geçti. Genelde hepsini dişimden tırnağımdan arttırarak aldım. Maddi durumum elverişsiz olunca da satmak zorunda kaldım. Müzik artık vergiler, döviz kuru ve bu al satçı kardeşlerimizin piyasada yarattıkları bu etki sayesinde lüks bir uğraşı oldu. Benim anlamadığım, satarken çoğu gitarıma komik fiyatlar yazıyorum ve haftalarca ilanda durduğu oluyor. Çoğu zaman da aldığım fiyatın üstüne pazarlık payı koyup aynı fiyattan veriyorum. İsteyen olursa belgelendirebilirim de. Bu arkadaşlar nasıl bu kadar para kazanıp fahiş fiyatlarla satış yapıyor anlamıyorum. Keşke bunlara ucuz fiyattan gitar satan ve o fiyatlardan alan arkadaşların yolu foruma bir düşse. Geçtiğimiz aylarda Maison marka eski ve masraflı fakat kıymetli bir Les Paul'ü aldığım fiyattan satışa koymuştum. Forumda da ilanı vardı. Gitarı gövde niyetine satıyodum ama yazdığım fiyat da 300 lira gibi klasik gitarların bile zor alındığı bir fiyattı. Yazan 10 arkadaştan 8'inin yazış şekillerinden gitarı satmak için aldıkları belliydi. Hatta birinin niyetini anladığımı söyleyip tartışmama rağmen arkadaş yüzünü kızartıp almak için ısrar etti. Allahtan gitar hevesli bir kardeşime gitti kendisi de buraya üyeydi sanırım. Sonuç olarak nerede ucuz bir ilan olsa belirli kişiler anında alıp gitarı daha silmeden ilan açıyorlar. Kim olduklarını da herkes biliyor isim yazıp gereksiz polemiğe girmeyeceğim. Fakat şunu da bilsinler ki; Türk Borçlar Kanunu'nda "Gabin" dediğimiz ve kurulan sözleşmelerde aşırı yararlanma durumunun önüne geçme amaçlı bir hüküm var. Sözleşmede iki taraftan birinin diğerinin tecrübesizliğinden, bilinçsizliğinden, zor durumda olmasından faydalanarak edimler arasında açık bir oransızlık yaratmasıdır. Yargıtay uygulaması da %50 oranındaki orantısızlıkları gabin uygulamasına sokarak zarar gören kişiye sözleşmeden dönme ya da edimler arası orantısızlığın giderilmesi talebinde bulunma hakkı veriyor. (Daha fazla okuma yapmak için
AŞIRI YARARLANMA (GABİN) HÜKÜMLERİNİN UYGULANMA ŞARTLARI | Ener Avukatlık Bürosu adresine bakabilirsiniz özet geçiyorum.) Yani insanların bilinçsizce ya da maddi zorluklardan kaynaklı yaptığı bu şekil satışlar sonrası arkadaşların açtığı iki üç kat fiyatlı ilanları da delil göstererek haklarını aramaları olası. Ayrıca bu işi kazanç kapısı gören arkadaşların bu gitarları satarken fatura kestiklerini de zannetmiyorum. Al sana vergisiz kazanç. Aksi bir durum varsa ben özür dilemeye hazırım. Fakat durum maalesef bundan ibaret. Kendilerine laf eden insanları da itham edebildikleri tek şey "ulaşamadıkları ciğere mundar demek". Neyse sevgili arkadaşlar ben biraz fazla dolmuşum sanırım. Boş bulundum uzun uzadıya bir yazı oldu. Allah satıcının da alıcının da iyi niyetlisiyle karşılaştırsın. (İşin hukuki boyutuyla ilgili fikir almak, fikir vermek, fikir alışverişinde bulunmak isteyen olursa her zaman açığım.)
Anlattığınız durumla ilgili insanların o kadar farklı yaşanmışlıkları vardır ki her birine ayrı ayrı cevap yazılsa konu bi bu kadar daha sayfaya ulaşır eminim.
Misal hayatımda 4 tane gitarım oldu. 1 klasik nylon, 1 akustik çelik tel, 2 elektro. Klasik admira paloma halen elimde duruyor vakti zamanında annemin hediyesiydi, düştü kırıldı yapıştırıldı ve hayatına kenarda durarak devam ediyor en az 20 yıl. Akustik olanı epiphonedu. Bir arkadaşım çocuklarının müzik dersi için hoca bişeyler istiyor, bizim gitar mefta gitarı olan var mı geçici verecek olan diye sordu. Klasik annemin hediyesi diye akustiği verdim. Çocuk işi bitince iade etmek istedi, kabul etmedim hediyem olsun dedim. Epiphone elektro gitar, bir dönem tüm türkiye piyasasına aynı şekilde girdiğini düşündüğüm cart kırmızı epiphone special lp lasa bir gitardı çift humbuckerlı. Lp'lerin standart studio yazdığı bölgede bu gitarda gibson yazıyordu. O zamanki bilgisizliğim doğrultusunda tahmin edersiniz gibson ya bu diye kakalanmış bir gitar ama bayii tarafından. O da 19 yıllık bir olay. O kadar ki o dönem öğrenci olduğumdan amfi falan da yok, bilgisayarın ses kartına 3,5 mm çevirici jack ile bağlıyorum. Hoparlörler 2,3 kere yenilendi cazırtıdan bozulup. O gitarı da son gitarımı 10 sene sonra alınca, evde yer kaplamasın diye satıp ucuza gideceğine kuzenime verdim. Halen arada alıp tıngırdattığını söylüyor.
Neyse hikaye kısmı bir yana hayatımda satış aplikasyon veya sitelerine müzik aleti olarak 2 kere ilan verdim. İkisi de aynı gitar. Bikaç sene önce ilanı gibson lp studio için koydum 4bin diye koydum, o dönem yurt dışına çıkacaktım, dedim satayım gelen parayla da ufak tefek şeyler alırım. Ama malum sitelerde öyle bir afedersiniz çakal sürüsüne denk geldim ki 750 tl olur mu, bin lira veririm, 2bine he de hemen alayım... Gibi tekliflere maruz kaldım. Dedim bu nasıl bir pazarlık anlayışı. Başka satan da yok gitarı, şu fiyata satıyolar git ona sor belki satar istediğiniz fiyata diyim.
Vazgeçtim satmaktan, arada aracımı satmak için ilan verdiğimde de aynı duruma maruz kaldım. Piyasası 30bin olan aracı 25 e hemen alayım diyen galericiler, 80bin olan arabayı 55e alırım dediler. Hem de öyle böyle uyduruk bir firma değil baya baya DOD. Aynı kondisyonda aynı aracı 90a satıyorsun bana niye 55 teklif ediyorsun dediğimde, bu sınıf arabalarda bu fiyatı veremiyoruz, siz dışardan satarsanız istediğiniz rakamı veren kesinlikle olur diye yönlendirdiler. Ses çıkarmasam tarihe enayi sıfatıyla altın harflerle yazdıracaktım anlayacağınız kendimi. Sonra baktım bu sitelere güven olmuyor. Sen oraya ne fiyat yazarsan yaz almak isteyen arayıp ciddi ciddi fiyat soruyor, yani verebileceğim bu kabul edersen haber bekliyorum senden diyor. Almak istemeyip ortalık kızıştıranlar da sırf kendini tatmin etmek için satıcıyı dürtüp duruyor. Letgo bu konuda daha ciddiyetsiz. Evlenir ayak evdeki kalabalığı satmak zorunda olduğumdan bisikletimi koydum çok uygun fiyata. Disk frenli bianchi (türk malı olan tabi) piyasası 2bin üzeriyken 750'ye koydum adam arayıp 150 verelim bitsin bu iş dedi.
Bi süreden sonra bunlardan ister istemez bıkıyorsun. Herkesi memnun edemeyeceğini anlıyorsun. Ama şunu da biliyorsun gerçek ciddi alıcı mutlak suretle senle irtibata geçecektir. Fiyatta istediği pazarlığı da yapacaktır. Sen de piyasanın durumunu biliyorsan akla mantığa uyan bir fiyata anlaşıp ürününü vereceksindir.
Kendince alım satım yapıp 2-3 lira cebimde kalsın diyen insana bir lafım olamaz.O da sonuçta arayıp araştırıp bir mesai bir emek sarf ediyor.
1'e alıp 5'e satan adama da bir diyeceğim yok, haz etmesem de. Kelepir ilan takibine geçip anlamayan veya bıkmış birinden 1'e alıp hevesini aldıktan sonra bu 5'e gider diyip satan adam hep bana denk gelir. Hatta artık bazen açık açık söyleyenler de var, abi senden alıp 3 ay kullanmadan satarım ben zaten onu diyenler de (özellikle araba konusunda).
O yüzden önceden de yazdım, isteyen istediği fiyatı koysun. Alınmazsa alınmaz. Ama "bu fiyat nedir" dediğimiz kesimden galerici gibi yüzü kızarmadan satan adam zaten istediği fiyata alıp satıyor. Böyle tepkilere maruz kalınca evdeki eşyasını satan normal bir insan, etkilenip fiyatı düşürüyor. Sonra pazarlık sünnettir devreye giriyor. 10 birime satışa koyduğu malı 7 birime düşürüyor, pazarlıkla 6'ya satılıyor. Eğer alan bu galerici kafaysa 12 ye tekrar piyasaya sürüyor. Satanın tek tesellisi, gerçekten ihtiyacı olan birinin o fiyata almış olması.
Öğrenci kesim, parasını ilmek ilmek biriktirip zoraki aldığı gitarını 10a satamasın hatta neredeyse yarı fiyatına satsın ama cebinde trink parası olan adam ondan yarı fiyatına aldığı gitarı 12'ye satabilsin.
Sistem bu pek değişmez, çünkü aynı sistem insanlara gibson, fender, dean, esp gibi seçimler sunuyor. Aksi halde ivanov diye tek tip bir gitarı döndere döndere çalardı millet.
Ama anladığım kadarıyla herkesin kendi yarası var bu konuda, doğal olarak aynı veya benzer bir durumla karşılaştıklarında herkes ön yargılı da olsa, haklı da olsa tepkisini veriyor.
İşte verilen tepkiler her zaman yerini bulmuyor. Sinirlendiğin adam iyi niyetli bir öğrenci de çıkabililiyor, sürekli kötü niyete maruz kalıp, artık bunlardan bıkmış bir satıcı da. İnsanlar birbirini incittiğiyle kalıyor, küpünü dolduran çoktan uzaklaşıp başkasına musallat oluyor...