Sonuç olarak ne zamana kadar luthier e gideceğim ki? Öğrenmek lazım.
Daha ciddi bir süre gideceksin
🙂 sadece sap ayarı için değil, daha bir çok sorun ile karşılaşacağından dolayı...
Sap ayarının prensiplerini hangi durumlarda nasıl tepki verdiğini iyice özümsemeden uygulamak cidden zordur.
Ufak ufak başlayalım..
not: vereceğim bilgiler teorik olacaktır, uygulamada karşılaşılan değerler kağıt üzerindekinden farklı olacağı için tek bir yol veya yöntemin (herdaim) uygulanabilirlliği geçerli olmayacaktır.
Sapın tellerinin olmadığını ve sap ayar çubuğunun olmadığını var say. Sapın bu durumuna F1 diyelim.
Şimdi bu F1 in öne ve geriye olmak üzere bir direnç toleransı vardır, bu töleransıda F1 e dahil edelim.
Sapa tel taktığımız her tel sapı içbükey hale getirecek bir kuvvet uygulayacaktır. Uyguladığı kuvvetleri alttaki resimde görebilirsin.
Resimde 0.10" kalınlığında bir teli 648 mm tel boyu olan bir sapa taktığımızda, mi frekansını vermesi için 7.35 kg yük uygulamamız gerektiğini söylüyor. Yani gitarımıza 0.10 - 0.46 numara takım tel takıp standart akorda çektiğimizde 42 kilo civarında bir yük sapa biniyor.
not: gibson tel boyu daha kısa olduğu için uygulanacak olan yük, ortalama 1,2.5 kg arası daha az olacaktır.
Tellerin çektirdiği kuvvete de F2 diyelim.
F1 çekme kuvveti, F2 den düşük olacağı için sap öne gelecektir. Sapın bu eğimine hükmetmek için sap ayar çubuğu kullanılır.
Sap ayar çubuğunun sapı geri çekme kuvvetine de F3 diyelim.
Bu durumda:
F1 + F2 = F3 olmalı ki sapımız telleri takığımızda düz bir şekilde kalsın ve cızlama olmasın ( fretlrin hatasız olduğunu varsayıyoruz) .
Fakat ideal olan sapın çok hafif bir ölçüde iç bükey olmasının, tellerin cızlamasını engellemede ciddi bir faydası olduğunu da ekliyoruz. Aslında İdeal ölçümüzü yakalamak için F1 adını verdiğimiz sapın kendi direncini denklemden çıkarıyoruz.
Sonuç:
(
F2 x 100) + F1
= F3 olacaktır. (alttaki virgüllerin bir rolü yok, düzgün yazmak için başka yol bulamadım
🙂 )
,,,,,105
Durum budur, tellerin öne çektiği sapı; sapın kendi direnci ve sap çubuğunun direnciyle dengelemektir.
Yani sen akordu değiştirirsen, F3 kuvvetini azaltmış olursun. Bu yüzden F1 ve F2 nin oranları yükselip sapın geri gitmesine sebep vermiş olursun.
not: floyd rose lu gitarlara hiç değinmiyorum bile..
Cızlama teorik olarak bu sebepten kaynaklanır. Bunu engellemek için, akordu düşürdüğünde sap ayar çubuğunu gevşeterek yükleri dengelersin.
Teoride, kalın mi telinde ilk perdeye ve ve son perdeye bastığımızda; 12. fret ile tel arasında 0.2 -0.7 arasında bir boşluk olması ideal olarak kabul edilir.
Bu şekilde ayarlandıktan sonra 2. parametre kontrol edilir: İlk perdeye bastığımızda kalın mi: 1.50 - 1.75 mm / ince mi: 1.10 - 1.30 mm arası olacak şekilde 12. perdeden yüksek olması idealdir (Uzak doğu standardı: cort-ibanez vs ) . Usa standardı çok daha değişkendir, özellikle de Fender de.
Her gitarın sap ayar kafası, 1 tam tur çevirdiğimizde farklı şekilde sapa kuvvet uygulayacaktır ( F1 in direnç katsayısı, sapın yapıldığı ağaca göre değiştiğinden dolayı) . Bu yüzden tarfler ile ancakj bir noktaya kadar gelebilir, son rötuşları ufak ufak - toleranslarını deneye deneye yapabilirsin. Aşırı zorlamadığın ve yanlış ölçüye sahip alyan yada ayar anahtarı kullanmadığın sürece sapa zarar vermezsin.
Fakat, uzun süreler deneyimlemen ve sonuçları üzerine kafa yorup işin el hassasiyetini çözmeden % 100 doğru sonuca ulaşamayız.
Genel de % 100 değil de, % 90-95 ihtimale ulaşılır. % 90 lık bir kısım bile sorunlarımızı ortadan kaldırır ve işimizi çok rahat görür.
Unutmamalı ki, ilk seferde % 80 den yukarıya ulaşılmaz, sen gitarının akordunu düşürdükten sonra sap ayarını yapmayı dene. Olmaz sa tekrar dene tekrar dene, sakın şu hatayı yapma " en iyi olmalı ". En iyi, iyinin düşmanıdır. Bizim yakalamamız gereken standart " iyi " dir. Çünkü ayarların tam oturması biraz süre alacağından saplar, ayardan 2-3 dakika sonra tam yerine gelir.. bu oturma süresi bazen 1 saati bulur.
Elimden geldiğince açıklamaya çalıştım, hatalarım olduysa affola
😉
Varsa sormak istediğin sor
🙂
