Ampli ile bayağı uğraştım ve 4 ay kadar önce de bitti aslında. Denemelerim sırasında bir çift JJ EL34L’den duman çıktığını ve kırmızı logolarının bir anda sarıya dönüştüklerini gördüm. Defalarca da çarpıldım (en enayicesi ampli elimde ayaktayken ilk filtre kondansatöründen 400V yemem ve ampliyi refleksle ayaklarımın üstüne bırakmam oldu. Neyse ki ampliye bir şey olmadı.)
Tembellikten bu başlığı tamamlamamıştım. En azından teknik kısmını halledeyim. Kayıt da takip eder. Uzunca yazacağım, ama konuya ilgisi olanların gayet işine yarayabilecek bir şeyler de çıkabilir. Sorunuz varsa lütfen yazın.
Faz İnvertörü:
Tondaki sorunun (artık “blocking distortion” diyebilirim sanıyorum) kaynağı bias supply değilmiş. Aşağıdakileri denedikten (her birinden ayrı bir şeyler öğrendim) sonra sıkıntının PI’deki değerlerden kaynaklandığını fark ettim ve düşük voltaja göre faz invertörünü modifiye ettim.
Marshall Plexi türevi amplilerde distortion’ın neredeyse tamamı (!) faz invertöründen geliyor. Sovtek LPS, ve standart tungsol, JJ lambalarını denedikten sonra tungsol’da karar kıldım. PI tüpü drive tonlarını preamp tüplerinden çok daha fazla etkileyebiliyor. Deneyin görün..
Bias supply:
Bunu modifiye ettim, çünkü Plexi’nin Bias supply’ı voltaj regülasyonu uygulamasına uygun değil. VVR ile amplinin B+ ve bias voltajlarının birbirine yakın hızda değişmesi lazım ve bu standart plexi bias supply’ında mümkün değil.
Marshall bias supply için bir örnek: Çalışır durumda bir plexi’yi kapatıp iki saniye sonra tekrar açarsanız büyük ihtimalle sigortası atar. Bildiğim kadarıyla da sebep şu: Yüksek empedanslı tasarım sebebiyle bias voltajının istenilen seviyeye ulaşmasının saniyeler alıyor. Isınmış lambalara yeterince bias voltajı gelmediğinden sigortayı attırıyorlar. Her sigorta attığında ampli biraz da olsa zarar görüyor.
Standart plexi bias supply’ına 330V’luk AC giriyor. Modifiye ettiğim bias supply’ın girişi ise 50V AC. 50V AC ‘nin kaynağı 6,3 V’luk filaman voltajına ters olarak bağlamış olduğum 5W’lık 24V-220V’luk bir trafo. Bluemavi’den 10 TL civarına almıştım. Bobini bana biraz ince göründü. Gelecekte muhtemelen değiştireceğim.
Negative Feedback:
Direncini küçülterek ve 16ohm’luk tap’a bağlantı yaparak NF’yi arttırdım. Çünkü ampli daha çok düşük voltajlarda çalışıyor ve voltaj düştükçe negative feedback de azalıyor. Bu şekilde biraz dengelemek istedim.
Marshall’ın AFD100 gibi voltaj regülasyonlu amplilerinde NF’i dengelemek için de bir devre eklenmiş bilidiğim kadarıyla. Benim aklıma bir şey gelmedi maalesef.
Corrective Filter:
Tam değerlerini hatırlamıyorum. Muhtemelen 4,7 nF altında kondansatörler ve 1,5K dirençler kullandım (
Smooth Your Sonic Ride | GuitarPlayer şeklinde). Genelde devreye sokmuyorum. Çok düşük volümlerde tizler biraz kulak tırmaladığı için gayet işe yarıyor.
Cascade switch:
V1a ve V1b cascade edilebiliyor (ilk preamp lambasının Vol1 ve Vol2 ile kontrol edilen paralel güç katları arka arkaya sıralanıyor.). Düşük voltajlarda cascade ile gain fazla artıyor ve pek kullanışlı değil. Ancak yüksek voltajda distortion’ı arttırmak için gayet işe yarıyor.
Master Volume:
Potun pozisyonunu kablo uzunluğu minimum olacak şekilde belirledim. İlk hesapta Vol1 ve Vol2’nin yanına koymayı planlamış ve devre kartını da o yüzden lambalara iyice yaklaştırmıştım. (Malüm, Dual olduğu için büyük pot.) Bu yüzden de lambaların kablolaması biraz sıkışık oldu.
Bu standart bir Lar/Mar devresi ve bu tip bir amplide de çok kullanışlı gerçekten. Voltajı 25V’ye de indirsem volüm yüksek kalabiliyor ve Master’ı da 8 veya daha altına indirmek gerekiyor. (Metroamp’de yazılmış da yazılmış
MetroAmp.com Forum • View topic - The PPIMV (Post-PI-Master-Volume) thread. )
VVR:
Güç lambalarının B+ voltajlarını %8’e kadar düşürebiliyorum (410V’den 33V) ve tonda çok ciddi bir değişiklik olmuyor. Olan değişikliğin temel sebebi de NF’nin voltajla birlikte azalması ve azalan güç katı B+'sı ile preampli voltajlarının artması (%10-15) sanıyorum.
Kullandığım tüm VVR komponentleri Bluemavi’den. Mosfet’ler Toshiba. Tam detayını not almamıştım. Merak eden olursa bakarım.
Bu tip bir amplide VVR bence şart değil Lar/Mar ve cascade switch ile EVH tonlarına yaklaşmak mümkün. Ama VVR olması özellikle tonal zenginlik, güç sarfiyatını (ve ısınmayı) azaltması ve lambaların ömrünü arttırması gibi sebeplerden dolayı güzel.
Güç lambaları:
Tungsol EL34B güç lambaları denedim. Ancak pek beğenmedim açıkçası. Belki düşük voltaj ile kullandığımdan JJ kadar iyi sonuç vermediler. JJ ile sustain ve harmonikler kesinlikle daha iyi.
Mevcut lambalarım tam eşlenik değil. İki lamba arasında 6-7mA kadar bir fark var.
Topraklama:
Plexi’lerin topraklama şeklini pek beğenmediğimden biraz daha farklı bir yol izledim. Üç noktadan toprakladım, pot-bus yok. Preamp için bir bus ekleyip direkt input’un altından, duvar için direkt voltaj girişinin dibinden ve diğerleri için de aşağıdaki resimde görüleceği üzere çıkış jack’lerine yakın bir konumdan. Dip gürültüsü neredeyse hiç yok.
Genel durum:
Ampli tam yüklü vaziyetteyken güç trafosunun sıcaklığı zamanla 50 dereceye yaklaşıyor. Çok optimal bir durum değil. Muhtemelen sorun çıkmaz, çıkarsa da bir şekilde daha büyük bir trafo takarım. Ampliyi zaten fan ile kullanıyorum ve oldukça işe yarıyor. Isı iletimini biraz daha iyileştirmek için arka kapaktaki delik sayısını arttırdım ve lambaların yanına ayrıca bir alüminyum parça ekledim.
Fanın tek dezavantajı ampli içine biraz toz çekmesi olabilir. Lamba değiştirirken bir temizlenecek artık.
Genel fotoğrafları ve devre şemasını da ekleyerek konuyu kapatayım:
